Kul hakları içinde en mühim olan ana-baba hakkıdır. Allah ve Rasulüne itaatten sonra ana-babaya itaat gelir. Çünkü anne ve babalarımız varlık sebebimizdir. Maddi ve manevi hayatımızı inşa eden fazilet abideleridir.Bir anne yüreği ve kucağı çocuk terbiyesinin yapıldığı muhteşem bir dershanedir.Aile yuvası çocuğun istikbalini şekillendiren ilk eğitim müessesesidir.Dolayısıyla anne ve babaların evlatları üzerindeki hakları sayılamayacak kadar çoktur.

Ana Baba hakkı ile ilgili Ayetler:

-“Allah’a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın.Ana-Babaya,akrabaya,yetimlere,yoksullara,yakın komşuya,uzak komşuya,yanınızdaki arkadaşa,yolcuya ve mailki bulunduğunuz kimselere iyi davranın…”(En-Nisa,36)

-“Biz insana,ana-babasına iyi davranmasını vasiyet ettik!Çünkü anası,onu nice sıkıntılara katlanarak(karnında) taşımıştır.Sütten ayrılması da iki yıl içinde olur.(İşte bunun için:)”Önce Bana,sonrada ana-babana şükret”tavsiyesinde bulunmuşuzdur.Dönüş ancak Banadır.”(Lokman 14 )

Ana Baba Hakkı ile ilgili Hadisler:

-“Allah Teala’nın rızası,anne ve babayı hoşnut edilerek kazanılır.Allah Teala’nın gazabıda anne,babayı öfkelendirmek suretiyle celbedilir.”(Tirmizi,Birr 3/1899)

-“Ana-babasına iyilik edene ne mutlu! Allah Teala onun ömrünü ziyadeleştirsin.”(Heysemi VIII,137)

-“Hiçbir evlat,babasının hakkını ödeyemez.Şayet onu köle olarak bulur ve satın alıp azad ederse,babalık hakkını(ancak o zaman)ödemiş olur.”(Müslim,Hk 25,Ebu Davud Edep 119-120;Tirmizi,Birr,8/1906)

-“Allah rızası için herhangi bir hayır ve iyilik yapılacaksa,evvela ana-babanın düşünülmesi icap eder.Sonra da en yakından uzağa doğru gider.Ayet-i Kerime’de şöyle buyurulur:”…Maldan harcadığınız şey,ebeveyn,yakınlar,yetimler,fakirler ve yolcular için olmalıdır.Şüphesiz Allah yapacağınız her hayrı bilir.”(El Bakara,125)

Çocuklar,ana-babalarına karşı hürmet,itaat ve gerekli hizmetlerle mükelleftirler.Eğer farklı yerlerde ya da muhtelif şehirlerde yaşıyorlarsa,ana-babalarını ziyaret edip gönüllerini almalı,dualarını istemelidirler.Onlara hizmet etmek,güzel söz söyleyip ikramda bulunmak,bilhassa yaşlandıkları zaman evlatların en büyük vefa borcudur.Yüce Rabbimiz,onlara karşı en ufak bir memnuniyetsizlik göstermeye bile müsaade etmemiştir.Kur’an-ı Kerim de şöyle buyurulur:”Rabbin yalnız kendisine ibadet etmenizi ve ana-babaya iyililikte bulunmayı emretmiştir.Eğer ikisinden biri veya her ikisi,senin yanında iken ihtiyarlayacak olursa,onlara karşı”öf” bile deme,onları azarlama,ikisinede hep tatlı söz söyle.Onlara rahmet ve tevazu kanatlarını ger ve:”Rabbim! Onlar beni küçükken (merhametle) yetiştirdikleri gibi Sen’de onlara merhamet eyle! de”(El İsra-23-24)

Ana-babanın duası makbuldür.Onların hayır dualarını almaya gayret edilmeli,beddualarındanda sakınmalıdır.Peygamber Efendimiz:(S:A.V) şöyle buyurmuşlardır:

-“Makbül olduğundan şüphe bulunmayan üç dua vardır;Babanın çocuğuna duası,Misafirin duası,mazlumun duası.”(Ebu Davud Vitr 29/1536;Tirmizi Birr 7/1905,Deavat 47;İbni Mace,Dua 11)

-“Babanın oğluna duası,Peygamberin ümmetine duası gibidir.”(Suyuti II,12/4199)

ALLAH bizide anne babasının rızasını alan kullarında eylesin.Amin.Selam ve Dua ile.

EROL ÇİMEN