BES doğrusu

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) zorunlu katılım süreci 1 Ocak 2017 itibariyle başlamış oldu. Önceki yıllarda isteğe bağlı olarak tesis edilen bireysel emeklilik 2017 yılı başından itibaren, 45 yaş altındaki çalışanların tamamı için zorunlu hale geldi. İşveren, çalışanını Hazine Müsteşarlığı'nca uygun görülen bir şirketin sunacağı emeklilik planına dahil edecek. Sisteme otomatik olarak her ay belli bir para yatırılacak. Prime esas kazancın yüzde 3'ü kadar kesinti, bireysel emeklilik sistemine dahil edilecek. Bu oranı iki katına kadar artırmaya, yüzde 1'e kadar azaltmaya veya katkı payına maktu limit getirmeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Sisteme giren çalışanlar için iki ay içinde cayma hakkı getirilecek. Çalışanlar sistemden çıkarken hem kesilen parayı hem de varsa getirisini 10 gün içinde geri alacak. Sisteme dahil olanlara devlet aylık katkı payının yüzde 25'i destekte bulunacak. Ayrıca cayma hakkını kullanmayanlara bir kereye mahsus olmak üzere bin lira destek verilecek. En az 10 yıl sistemde kalıp birikimlerini maaş olarak almak isteyenlere devlet toplam birikimin yüzde 5'i kadar bir katkı daha verecek.

“DEVLET KATKI DA BULUNMASI CAİZ”

Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi ve Necmeddin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Yaman Bireysel Emeklilik Sistemi’ni dini yönden uygunluğunu Yeni Haber’e değerlendirdi.  İsteğe bağlı böyle bir emeklilik sistemini kurmak ve işletmek caiz olduğunun ifade eden Ahmet Yaman, “Devlet, vatandaşlarının ya da memleketin menfaatlerini gözeterek sistemi zorunlu hale getirebilir. Zira devlet, gerektiğinde ilave vergi alabileceği gibi mubah alanda yasaklama ya da zorlama yani mecbur etme hakkına sahiptir. Zorunlu ya da isteğe bağlı hangisi olursa olsun devletin sisteme dahil olanlara kendiliğinden belli oranlarda katkı yapması da caizdir. Zira devlet, vatandaşına her zaman karşılıksız ihsanda bulunabilir” dedi.

BİRİKİMLERİN NEREDE DEĞERLENDİRECEĞİNE DİKKAT

Bireysel emeklilik sisteminin dini açıdan en önemli ve hassas noktasının birikimlerin nerede ve hangi şartlarda değerlendirileceği olduğunu belirten Yaman, “Kazancın helal olması, bunun kaynağının ve yönteminin dinen meşru olmasına bağlıdır. Bu sebeple işverenin, birikimlerin değerlendirilmesi hususunda İslam’ın haram saydığı alan ve işlemlerden uzak durması beklenir. Dini duyarlılığa sahip çalışanlar, birikimlerinin nerede değerlendirildiğini takip etmek ve işvereni bu yönde uyarmak zorundadır. Eğer dinen meşru olmayan alanlarda nemalandırılması söz konusu ise, sistemin kendilerine tanıdığı cayma hakkını kullanarak sistemden çıkmalı ve isterlerse kendi özel bireysel emeklilik planlarını yapmalıdırlar. Şu halde bireysel emeklilik tasarruf ve yatırım sistemi, birikimlerin dinen helal olan alanlarda değerlendirilmesi durumunda caizdir. Aksi halde caiz değildir” şeklinde konuştu.

BES HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

Konu hakkında yapılan açıklamalara göre BES sürecinde şu adımlar izlenebilecek; BES sürecine çalışanlar otomatik olarak dâhil edilecek. Çalışanların 2 ay içinde cayma hakkı saklı tutulacak. İşverenler çalışanlarını istedikleri emeklilik şirketi planlarına dâhil edebilecek. Çalışanların prime esas kazançlarının en az yüzde 3’ü kesintiye uğrayacak. Çalışanın isteği doğrultusunda ücretten işverence kesilecek ve işverenin sözleşme imzaladığı emeklilik şirketine aktarılacak.  Katkı payları ise çalışanın seçtiği fonlarda yatırıma yönlendirilecek. Çalışanların ödediği katkı paylarına yüzde 25 devlet katkısı teşviği verilecek. İki aylık cayma süreci sonrasında sistemde kalmaya devam edecek çalışanlara ek olarak bin TL civarında devlet katkısı sağlanacak. Ayrıca, emeklilik halinde, hesabındaki birikimi yıllık gelir sigortası ile almayı tercih eden çalışana birikiminin yüzde ’i ilave devlet katkısı teşviği verilecek. 10 yıl 100 TL kesinti yapan bir çalışan emeklilik hakkını elde ettikten sonra her ay 152 TL maaş alacak. 45 yaşını doldurmayanlara BES zorunlu olmayacak.  Çalışan istediği takdirde BES ödemelerine ara verebilecek. Sistemden ayrılan kişiler için Müsteşarlık tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde 2 yılda bir tekrar BES sistemine dâhil edilmesi mümkün olacak. Duruma göre bu süre 1 yıl ile 3 yıl arasında değişim gösterebilecek.

İSMAİL POÇAN / YENİ HABER GAZETESİ