Bitkisel yağda "üretim seferberliği" çağrısı

İSTANBUL (AA) - Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) Yönetim Kurulu Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, yağ bitkilerinin üretiminin artırılması için "üretim seferberliği" başlatılması çağrısında bulunarak, "Sıvı yağda yurt dışı bağımlılığımız kritik eşiği aştı. En büyük ithalat kalemlerimizden biri yağlı tohumlar ve türevleri. Ayçiçeği, kanola, soya ve aspir türlerinde ekim potansiyelimizi artırmak için üretim seferberliği başlatmalıyız." dedi.

Büyükhelvacıgil, BYSD tarafından her yıl düzenlenen Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Bitkisel Yağlar Konferansı'nın açılış konuşmasını yaptı.

Sektördeki dış ticaret açığına dikkati çeken Büyükhelvacıgil, yağlı tohumlu bitkiler ve türevlerinin yıllık 3,5 milyar dolarlık hacimle petrol, makine ve demir-çelikten sonra gelen en büyük ithalat kalemleri arasında yer aldığını söyledi.

Büyükhelvacıgil, şunları kaydetti:

"Tarım ürünleri ticaretinde dış ticaret açığımız yokken, yağlı tohum ve türevlerinde dış ticaret açığımız yıllık 2,5-3 milyar dolardır. 2018 yılında ayçiçeği ham yağ ithalatı 468 bin 218 tona ulaşmıştır. Rafine ayçiçek yağı ihracatımız geçen yıl 405 bin ton olmuştur. Yıllık ayçiçeği tohumu ithalatı ise yıllara göre değişmekle birlikte ortalama 700 bin ton civarındadır. Ayçiçeği tohumu üretimi 1,3-1,5 milyon ton seviyesinde. Ülkemizde bitkisel yağ türlerinin tamamının tohum üretiminde ham madde ihtiyacının yüzde 75’ini yurt dışından karşılanmaktadır.

Bizler ham madde ihtiyacının yerli üretimle karşılanması gerektiğini söylüyoruz. Bu hedefe ulaşmak için ayçiçeği ekim alanımızı 2 katına çıkarmalı ve en az 2,5-3 milyon ton ayçiçeği tohumu üretmeliyiz. 2019-2030 yılları arası dönemde ayçiçek yağı ithalatının tamamen durdurulması halinde Türkiye ekonomisine katkısı yaklaşık 15,6 milyar dolar olacaktır."

- "Kıraç arazilerde aspir yetiştirenlere yüksek destekler verilmeli"

Büyükhelvacıgil, çiftçinin yetiştirme kültürünü en iyi bildiği yağ bitkisinin ayçiçeği olduğunu belirterek, yurt dışı bağımlılığı kritik seviyeyi aşmış olan sıvı yağ açığının kapatılmasındaki en önemli yağ bitkisinin de ayçiçeği olduğunu söyledi.

Büyükhelvacıgil, "Sıvı yağda yurt dışı bağımlılığımız kritik eşiği aştı. En büyük ithalat kalemlerimizden biri yağlı tohumlar ve türevleri. Ayçiçeği, kanola, soya ve aspir türlerinde ekim potansiyelimizi artırmak için üretim seferberliği başlatmalıyız." ifadelerini kullandı.

Sağlanacak desteklerle ayçiçeğini çiftçiye yeniden sevdirmek gerektiğini anlatan Büyükhelvacıgil, yağlı tohumların da buğday gibi stratejik ürün kapsamına alınması gerektiğini kaydetti.

Büyükhelvacıgil, sektörün gelişimi için önerilerini şöyle sıraladı:

"Yeni bir üretim seferberliği başlatılması gerekiyor. Uzun yıllardır ekilmeyen kıraç arazilerde aspir yetiştirenlere yüksek destekler verilmeli, üretim yapmaktan vazgeçmiş üreticiyi toprağına yönlendirilmeli ve bu alanlar tekrar tarıma kazandırılmalıdır. Kanola, soya ve aspir türlerinde istenilen ekim potansiyeline bir türlü ulaşılamamaktadır.

Özellikle Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) ve çiftçilerimize ait binlerce dekar kıraç arazi boş beklemektedir. TİGEM’in 3,2 milyon dekarlık toplam arazi varlığı içinde kullanılmayan arazilerin toplamı 313 bin dekar büyüklüğündedir. Kıraç alan bitkisi olan aspir gerek TİGEM arazilerinin sulanamayan ve boş kalan kısımlarında, gerekse çiftçimizin kıraç arazilerinde ekilebilir. Yağ bitkileri, arta kalan yağlı küspe ile aynı zamanda çok kaliteli bir yem bitkisidir. Bu sebeple TİGEM arazilerinde yem bitkisi için ayrılan alanların bir kısmı yağ bitkilerine kaydırılmalıdır. Böylece yağ bitkisi yetiştirilmesi ile hem yağ hemde yem bitkisi elde edilmiş olacaktır."

- "Konsey yol gösterici olacaktır"

Tahir Büyükhelvacıgil, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, BYSD ve diğer sektör paydaşları ve akademisyenlerin bir araya geleceği "Milli Yağ Bitkileri ve Bitkisel Yağ Piyasası Konseyi"nin kurulması önerisinde bulundu.

Konseyin ortaya koyacağı eylem planının sektöre ışık tutacağını ifade eden Büyükhelvacıgil "Konsey, Karadeniz ve dünya piyasalarını da göz önünde bulundurarak uygulanacak eylem planı yönünden yol gösterici olacaktır. Halihazırda bu Konseyin ilk örneğini bu yıl Tarım ve Orman Bakan Yardımcımız Fatih Metin’in başkanlığında yaptığımız ve Ticaret Bakanlığı yetkililerimiz ile tüm tarafların katıldığı toplantıda gösterdik." diye konuştu.

- "Tağşiş Yasası’nın çıkması sektör olarak en önemli beklentimiz"

Tağşiş (karıştırma) sorununun, sektörün en önemli problemlerden biri olduğunu aktaran Büyükhelvacıgil, sözlerine şöyle devam etti:

"Tağşiş konusunda denetimler sıklaştırılmalı ve uygulanan cezalar caydırıcı olmalıdır. Cezayı öderim, sahtekarlığa devam ederim devri son bulmalıdır. Tağşiş, dürüst üretim yapan sanayicimizin rekabet gücünü kırarken, tüketicinin sağlığını olumsuz etkiliyor ve yanıltılmasına neden oluyor. Tağşiş Yasası’nın çıkması sektör olarak en önemli beklentimizdir."