Denetimin yüzü soğuktur. Bu denetim çantasız da olsa, soğukluğundan pek bir şey kaybetmiyor. Bu yüzden, biz de kredimizi tüketmeden bu yazı dizisinin sonuncusunu kaleme alalım ve merâmımızı kayıtlara geçirerek bitirelim.

Çantasız denetim, birebir işverenlerle gerçekleştirilecek bir iletişim faaliyetidir ve potansiyel olarak küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri hedef alan bir projedir.

Organize sanayi bölgelerindeki işletmeler, kayıt dışı istihdamın en az olduğu işletmelerdir. Buralardaki kurumsal yapı, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde henüz tesis edilmiş değildir ve bu işletmeler genelde küçük sanayilerdeki işverenlerdir.

Çantasız denetim, kayıtlı istihdamı artırmayı hedefleyen, çalışanların kazançlarının tam olarak bildirilmesi için işverenleri bilinçlendirmeyi amaç edinen, kayıtlı sigortalı sayısını peyderpey artırırken bunu işverene bir yük olarak yüklemeyen, sosyal güvenlik bilincini henüz kurumsallaşmasını tamamlayamamış küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde artırmayı amaç edinen ve iletişimi temel alan bir projedir.

Bu projede asli aktör Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü ve görevlendireceği denetim elemanlarıdır. Projenin diğer tarafını, küçük ve orta büyüklükte olan ve kayıt dışı istihdamın yoğun olduğu sanayi bölgelerindeki işyerleri ve işverenler oluşturmalıdır.

Çantasız denetimde görevli denetim elamanı, işyerine kesinlikle çantasız gitmeli ve yanına hiçbir resmi evrak ya da tutanak almamalıdır.

Yanına alacağı evraklar, not almak için kullanacağı A4 kâğıdından ve işveren veya vekili tarafından doldurulması için hazırlanan anket formundan ibâret olmalıdır. Denetim elamanı, normal bir ziyaret havasında işyerine gelmeli ve işveren ya da işveren vekili ile görüşmeye başlamalıdır.

Görüşmenin başında anket formunun doldurulması istenmelidir. Anket formunun, işyeri ziyaretinin en başında doldurulması, işveren ya da vekillerinin görüşme yapılmadan önceki sosyal güvenlik bilinçlerinin ve meseleye bakış açılarının tespitinde önem arz eder ve bu tespit proje sonuçlarının yorumlanmasında kullanılmalıdır.

Giriş konuşmalarından sonra proje kapsamındaki bilgilendirmeye ve sorulara geçilmelidir. Yapılan görüşmede ortaya konan meseleler, oluşturulan mülakat konuları listesine riayet edilerek değerlendirilmelidir.

Mülakat konuları listesi, statik bir özellik arz etmemelidir ancak ana konular listede mutlaka yer almalıdır.

Görüşmeler esnasında ortaya konan beklentiler, sonraki görüşmeler için mülakat konularına eklenerek listeye dinamiklik kazandırılmalıdır.

Görüşmelerin resmi bir havada geçmemesi, projenin hedefleri açısından önem arzetmektedir. Samimi ortamlar ve off the record paylaşımlar, denetim elemanının belli tespitleri yapabilmesi için önem taşımaktadır.

İşverenden sigortalı sayısı öğrenildikten sonra, henüz sigortası yapılmamış çalışanın olup olmadığının da öğrenilmesi, çalışanların kazançları noktasındaki genel uygulamadan haberdar olmak bu ortamlar sayesinde mümkün olacaktır ve herhangi bir işlem yapılmayacağı yönündeki ifadelerle işveren ya da vekili rahatlatılmalıdır.

Yapılan her görüşmede, işveren ya da vekili tarafından denetim elemanına sorulan bütün sorular kayıt altına alınmalıdır. Bu sorular, projenin sonraki aşamalarındaki mülakat konuları listesinin güncellenmesi ve daha etkili hale getirilmesinde önemli bir role sahip olacaktır.

Gün içinde gerçekleştirilen ziyaretlerin sonunda, denetim elemanı ziyarette elde ettiği bilgileri, oluşturacağı proje süreç takip cetveline bilgisayar ortamında aktarmalıdır. Denetim elemanı her gün düzenli olarak bu kayıtları tutmalıdır.

Ziyaret edilen işyerinin, sonraki ayın 24 üne kadar ilave olarak aldığı sigortalı sayısı ve kazançlarda meydana gelen değişiklik Kurum sisteminden alınmalı ve proje kapsamında oluşturulan proje süreç takip cetveline aktarılmalıdır.

Bu işlemden elde edilecek bilgi, projenin hedeflerine ulaşıp ulaşmadığının en temel göstergelerinden biri olacaktır.

İletişim, hayatın kendisidir. İş hayatını kemiren ise, iletişimsizliğin ta kendisidir. Vesselam…