Daha Çok Okumalıyız

Konya Kitap Günleri başladı. Her yıl geleneksel haline gelen kitap günlerine her geçen yıl ilgi biraz daha artıyor.
Daha Çok Okumalıyız

Kitap fuarlarına artan bu ilgiye rağmen Türkiye'nin kitap okuma haritasında, kayda değer bir değişiklik yok. Kitap okumak, Türk insanının ihtiyaç listesinde 235'inci sırada yer alıyor.

Türkiye'nin en büyük sorunlarından biri de okuma yazma oranının ve düzenli kitap okuma oranının çok düşük seviyelerde olması. Araştırmalara göre, Türkiye'de nüfusun yüzde 30'u okuma yazma bilmezken, düzenli kitap okuyanların oranı ise yüzde 0.01.

OKUMA ALIŞKANLIĞINDA DÜNYADA 86. SIRADAYIZ

Türkiye’de kitap okuma alışkanlığının az olduğu konusunda genel bir kabul var. Son yapılan araştırmalarda Türkiye’de kitap okuma alışkanlığı yüzde 0.01 iken, AB ülkelerinin ortalama oranı ise yüzde 21 olarak görülüyor. Elbette bu rakamlar, insanlara tek tek soru sorarak yapılan anketlerden değil, kitap satışı rakamlarının nüfusa bölünmesiyle elde ediliyor. Günde 6 saat televizyon izleyen, 3 saat internete giren Türkiye, kitap okumaya sadece 1 dakika ayırıyor. Kitap okumak Türk insanının ihtiyaç listesinde 235. sırada yer alıyor. En fazla kitap okuyan ülkelerin başında yüzde 21 oranıyla İngiltere ve Fransa var. Bun Japonya yüzde 14, Amerika yüzde 12 ve İspanya yüzde 9 ile izliyor. Türkiye, yüzde 0.1 (Binde bir) okuma oranıyla son sıralarda yer alıyor. Okuma alışkanlığında dünyada 86. sıradayız.

TÜRKİYE’DE EN ÇOK EĞİTİM KİTABI BASILIYOR

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, yayımlanan materyallerin sayısı 56 bin 414'e çıktı. En yüksek artış, yüzde 21,8 ile elektronik kitaplarda (web tabanlı) gerçekleşti. Yayıncılar tarafından 49 bin 148 kitap, 539 elektronik kitap (DVD, VCD, CD), 6 bin 389 web tabanlı elektronik kitap, 103 konuşan kitap (kaset, CD, DVD) ve 235 diğer materyaller olmak üzere toplam 56 bin 414 materyal için ISBN aldı. Özel sektör tarafından yayımlanan materyallerin sayısı yüzde 11,9 artarak, 52 bin 56'ya ulaştı. Yayımların yüzde 92,3'ü özel sektör, yüzde 5,4'ü kamu ve eğitim kurumları, yüzde 2,3’ü ise sivil toplum kuruluşları tarafından gerçekleştirildi. Materyallerin yüzde 27,6’sı eğitim, yüzde 20,1’i yetişkin kurgu edebiyat, yüzde 19,7’si yetişkin kültür, yüzde 14,6’sı çocuk ve ilk gençlik, yüzde 12,1’i akademik, yüzde 6’sı ise inanç konulu olarak yayımlandı. Materyallerin yüzde 89,8’i Türkçe, yüzde 5,3'ü İngilizce, yüzde 5’i ise diğer dillerde yayımlandı. Eğitim konulu yayınların sayısı yüzde 25,6 artarak, 15 bin 548 olurken, çocuk ve ilk gençlik yayınları ise yüzde 19,2 artışla 8 bin 215 olarak hesaplandı. Satılan kitap bandrolü sayısı da geçen yıl,  bir önceki yıla kıyasla yüzde 11,5 artarak, 384 milyon 54 bin 363 adet oldu. Yurt içinde basımı gerçekleştirilen eserler kategorik olarak ele alındığında %55 oranla Eğitim yayınları sektörün en önemli faaliyet alanıdır. 2.2 milyar dolarlık kitap pazarında eğitim-okul kitaplarının payı 1.3 milyar dolar. Akademik kitapların payı 70 milyon, ithal kitabın payı 110 milyon, 750 milyon doları edebiyat, kültür, sanat ve dini kitaplar paylaşıyor. Okumak, çocukların kültürel gelişimlerini tamamlamaları ve bilgi çağını yakalamaları için hava gibi, su gibi, yemek gibi günlük hayatlarının bir parçası olmalı. Türk çocukları kitap okumada Afrika ülkelerinin gerisinde kalmış durumda.

RAKAMLARLA KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞI

Kitap okumayanların neredeyse yarısı "vakitsizlik" nedeniyle okumadığını belirtirken, diğerleri "alışkanlığının olmaması", hepsinden önemlisi "kitap okumayı sevmemek" gibi bir gerekçeleri sıraladı. Kitap okumayanların neredeyse yarısı "okumakla ilgilenmediğini, kitap okumadığını ve okumayacağını" söyledi. En çok kitap okuyan bölge Marmara çıktı. En az okuyan bölge ise Akdeniz. İstanbul hariç, Marmara ve Trakya bölgesi de boş vaktini okuyarak değerlendiriyor. İstanbul ve Ankara boş zamanında televizyon izlerken, Ege Bölgesi aile ile zaman geçiriyor. Boş zamanının çoğunu müzik dinleyerek geçiren tek bölge ise Doğu Karadeniz oldu. Türkiye’de bir yıl içinde 12-13 kitap ile en fazla kitabı Erzurum ve Erzincan okuyor, okunan kitapların çoğunu dini içerikli yayınlar oluşturuyor. İkinci sırayı, yılda 10 ila 12 kitap ile Yalova, Kocaeli, Sakarya, Düzce ve Bolu illeri alıyor. Başkent Ankara üçüncü sıraya yerleşirken, beklenen performansı gösteremeyen Ege Bölgesi yılda ortalama 6 kitap okuyor. Kitap okumanın temel sebebi "kendini geliştirmek" olarak görülürken, diğer sebepler "yeni bilgiler öğrenmek", "sevdiği-zevk aldığı için okumak" şeklinde sıralanıyor. Kitap okuyanların çok azı "beğendiği yazarın imza ya da söyleşi günlerini" takip ettiğini söylerken, çoğunluk denebilecek bir kitle, "özellikle boş/uygun vakitlerde" kitap okuduğunu ifade ediyor. Kitap satın alırken üzerinde bandrol olup olmadığına dikkat eden kesim, okuyanların neredeyse yarısı. Kitap okuyanların sadece yüzde 21'i gazetelerin kitap eklerini takip ediyor. Kitap okuyanların yarısının arkadaş ve aile fertlerine hediye olarak "kitap" satın aldığı görülüyor. Okuyanların kitap fuarlarını takip etme oranı ise yüzde 24. Okurlardan yarıdan fazlası hem yerli hem yabancı yazar okuyor. Sadece yerli yazar tercih eden okur 1/3'lük bir kesim. Sadece yabancı yazarları tercih eden kesim ise yüzde 6’lık bir bölüm. Kitap okuyanların yüzde 60'ı kitaplarını evde saklarken, kalan kısmı elden çıkarıyor. Okurların yarısının evinde 50'nin altında kitap var. 200'den fazla kitabının olduğunu belirten okur oranı yüzde 8. Kadınlar yüzde 55'lik bir oranla erkeklerden daha fazla kitap okuyor. 25-45 yaş grubu; 18-65 yaş grubuna göre daha çok okuyor. Evliler, bekârlara göre daha çok okuyor. Kitap okuyanların yüzde 35'i yılda 12'den fazla kitap bitiriyor.

TELEVİZYON KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞINI ENGELLİYOR

Türkiye’de günde 5,2 saat televizyon izliyoruz. ABD’de bu rakam 5,4 saat. AB ülkelerinde 3,7 saat, Japonya’da 2,9 saat. Yani televizyon karşısında oturan bir toplumuz denilebilir. Durum böyle olunca doğal olarak kitap okumaya zaman kalmıyor. Televizyon, bir bakıma kitap okuma alışkanlığı edinmeyi elimizden alıyor. İnternet kullanımında da dünyada epey ileriyiz. ABD’de kişi başına internette geçirilen zaman 3,8 saat, AB’de 3,1 saat, Japonya’da 3,1 saat iken Türkiye’de 3 saattir. Peki, bu üç saatin ne kadarını bilgi edinme amaçlı, kitap okuma, gazete okuma amaçlı kullanıyoruz? İşte orada da durum vahim derecededir. Daha çok sosyal medyayı kullanmak için interneti kullanıyoruz. Zaten facebook ve twitter gibi mecraların da en çok kullanıcıları arasında Türkiye olduğunu biliyoruz.

KİTABA YILDA 6,9 TL HARCANIYOR

Türkiye İstatistik Kurumu rakamlarına göre Türkiye'nin nüfusu 76.667.864. Toplam kitap sayısının nüfusa oranına göre, kişi başına 7,3 kitap düşüyor. Bir defada kitap okuma süresi ise yüzde 47’lik oranla 30 dakika olarak belirlenirken, yüzde 22’lik kesim yaklaşık 1 saat kitap okuyor. Ülkemizde 72,5 milyon cep telefonu abonesi varken, sadece 1 milyon 50 bin kütüphane abonesi var. En önemli ihtiyacınız nedir sorusuna verilen cevap göze alındığında, cep telefonunun birinci sırada çıktığı ülkemizde, kitap 135’inci sırada çıkmıştır. Kişi başına yılda kitaba 6,9 TL harcarken sigaraya 1400 TL harcıyoruz.

OKUMA ALIŞKANLIĞININ ÇOCUKLAR İÇİN ÖNEMİ

Okuma alışkanlığının sağlıklı olması, en başta ebeveynlere bağlı. Okuma alışkanlığı, çocukların zihinsel, duygusal ve sosyal gelişiminde onlar için oldukça önemli. Sağlıklı olduğu takdirde okuma alışkanlığı, çocuğun hayal gücünü geliştiriyor, dil gelişimini doğrudan etkiliyor ve kendini ifade etmesinde ona destek oluyor. Ayrıca düzenli ve planlı olmayı öğretiyor.

BÜŞRA AKSAKBAĞI / YENİ HABER GAZETESİ