Değişen yolsuzluk yasası, Endonezya'yı kaosa sürükledi

CAKARTA (AA) - Endonezya'da başta Yolsuzlukla Mücadele Kanunu olmak üzere Ceza Kanunu gibi tartışmalı yeni düzenlemeler, ülke genelinde gösterilerin yayılmasına neden oldu.

Çeşitli grupların yanı sıra öğrencilerin başını çektiği hükümet karşıtı gösterilerde, Yolsuzlukla Mücadele ve Ceza Kanunu'ndaki değişikliklerin iptal edilmesi isteniyor.

Başkent Cakarta dahil çeşitli kentler, onaylanan Yolsuzlukla Mücadele Kanunu tasarısı ile Ceza Kanunu gibi gündemdeki diğer yasa değişiklikleri nedeniyle iki haftadan bu yana protestolara sahne oldu.

Yolsuzluk yasasındaki düzenlemelerin ülkede yolsuzluğu artıracağını öne süren eylemciler, Devlet Başkanı Joko Widodo'ya yeni tasarı hazırlaması yönünde baskı yapıyor.

Uzmanlar da değişen yasayla Yolsuzlukla Mücadele Kurumunun (KPK) bağımsızlığını kaybettiğini ve denetim mekanizmasının bozularak siyasal yapının güdümü altına alındığını ifade ediyor.

Düzenlemeyle KPK üst kademesinin izni olmadan yolsuzluk iddialarına müdahale yapılamamasına işaret eden uzmanlar, KPK komisyonunun yetki ve gücünün zayıflatılmasını içeren düzenlemelerin de yolsuzlukla mücadeleyi baltaladığını belirtiyor.

- İnsan hakları ve ifade özgürlüğünü kısıtlayacağı gerekçesiyle karşı çıkılıyor

Bazı maddeleriyle "özel hayata müdahale edildiği" gerekçesiyle karşı çıkılan yeni Ceza Kanunu tasarısındaki düzenlemeler de gelen büyük tepki üzerine askıya alındı, hükümet ise ilgili ceza tasarılarına karşı sessizliğini koruyor.

Endonezya Hukuk ve Politikalar Merkezinin kurucusu Bivitri Susanti, Ceza Kanunu'ndaki bütün maddelerin sorunlu olmadığını, 629 maddeden 16'sının özel hayat sınırlarını aşmanın yanı sıra demokratik yaşamı tehdit ettiğini savundu.

Evlilik dışı cinsel ilişkinin cezalandırmasını içeren maddenin uygulanmasının kolay olamacağına işaret eden Susanti, bu maddenin resmi belgesi olmayan dini nikahlılar için de tartışma konusu olduğunu kaydetti.

"Evlilik dışı birliktelik", "eşcinsel ilişki", "doktor kararı olmadan kürtaj yapılması" ve "devlet başkanına hakaret" gibi eylemlerin suç kapsamına alınmasını öngören değişikliklerin toplumda baskıyı artıracağı, insan hakları ve ifade özgürlüğünü kısıtlayacağı gerekçesiyle karşı çıkılıyor.

- Yasa karşıtı gösterilerin, 20 Ekim'e kadar sürmesi bekleniyor

Bu arada, gösterilerde yolsuzluk ve ceza kanunundaki değişiklikler ön plana çıksa da işçi, arazi ve madencilik gibi çeşitli konulardaki yasa tasarıları da tartışmalı düzenlemeler arasında yer alıyor.

Parlamento, 17 Eylül'de Yolsuzlukla Mücadele Kanunu'nu onaylamış ancak Ceza Kanunu'nda değişiklikleri içeren tasarının onaylanması tepkiler üzerine askıya alınmıştı.

Hükümetin herhangi bir adım atmaması halinde tartışmalı yasa karşıtı gösterilerin, Devlet Başkanı Widodo'nun ikinci dönemine başlayacağı 20 Ekim'deki yemin törenine kadar sürmesi bekleniyor.