“Evet, ama eksiklikler var!”

Bayram öncesi Başbakan Binali Yıldırım tarafından açıklanan yeni ekonomik teşvik paketi ile ilgili görüşlerini aldığımız KONTİMDER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ahmet Yasin Bilen, özetle yeni ekonomik teşvik paketini olumlu bulduklarını, memnun olduklarını ancak bir takım eksiklikler olduğunu belirtti.

KONTİMDER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ahmet Yasin Bilen, yeni ekonomik teşvik paketi ile ilgili maddelerini kısaca şöyle yorumladı:

Damga vergisinin teke düşürülmesi

Yeni teşvik paketine göre teknolojik yatırımlarda damga vergisi tamamen kaldırılıyor. Onun dışında şirket kuruluşlarında ya da sözleşmelerde alınan damga vergisi de teke düşürülüyor. Mesela bir sözleşmeden 10 nüsha yapmanız gerektiğinde bu her nüsha için ayrı ayrı damga vergisi ödemeniz gerekiyordu. Artık bunların tamamı tek damga vergisi ödenerek yapılabiliyor. Ancak damga vergisinin ya tamamen kaldırılmasının ya da damga vergisi ile ilgili oranın daha cüzi bir hale getirilmesinin daha doğru olacağı kanaatindeyiz.

Uluslararası firmalara vergi muafiyeti

Uluslararası firmalara vergi muafiyetinin getirilmesi de doğru bulduğumuzu söyleyebiliriz. Malumunuz olduğu üzere yabancı yatırımcıyı çekmenin hem döviz girdisi sağlamak hem de istihdamı artırmak açısından faydalı olduğu kanaatindeyim. Ancak söz konusu muafiyet ve kolaylıkların sadece uluslararası firmalara değil yatırımcıların tamamına olması gerektiğini düşünüyoruz. Yerli yatırımcıya da benzer kolaylıkların sağlanmasının daha doğru olacağı kanaatindeyiz.

Yatırım teşvik kapsamında binalardan 5 yıl süreyle emlak vergisinin alınmaması

Yeni ekonomik teşvik paketindeki maddelerden bir diğeri de, yatırım teşvik belgesi kapsamında yeni yatırmaların binalarından 5 yıl süreyle emlak vergisinin alınmayacak olması. Aynı şekilde olumlu olduğunu düşündüğümüz bir madde. Ancak biz en başta yatırım teşvik mevzuatının yeniden düzenlenmesi ve bazı aksaklıkların ve tezatların düzeltilmesi kanaatindeyiz.

Doğal afet ve terör mağdurlarına sağlanan kolaylıklar

Doğal afet ve terör mağdurlarının personelleri ile ilgili SGK’ya olan borçlarının 1 yıl ertelenmesi öngörülüyor. Elbette olumlu bir madde ancak 2 önemli konunu altını çizmek istiyoruz. Bunlardan birincisi doğal afet ve terör mağdurlarının tek borcu SGK borçlarından ibaret değil. Diğer borçları ile ilgili de devletin faizsiz kredi olanaklarından faydalandırılmaları gerektiğini düşünüyoruz. Aynı şekilde onlarla ticaret yapan diğer şehirlerdeki ticaret erbabı da ne yazık ki bu mağduriyetin bir parçası oluyor. Hem mağdurların diğer borçları ile ilgili hem de mağdurlardan alacağı olan diğer esnafın alacakları ile ilgili de bir takım kolaylıklar faizsiz krediler, destekler belki ötelenme ya da devlete olan borçlardan mahsup edilme gibi argümanların da devreye sokulmasının uygun olacağını kanaatindeyiz.

Vergi borçlarına sağlanan kolaylıklar

Bir başka madde ise vergi borçlarına sağlanan kolaylıklarla ilgili. Biz nerdeyse yıllardır aynı şeyi söylüyoruz. Vergi borçlarına kolaylık sağlanması tabi ki doğru bir hareket, bu sayede bir taşla iki kuş vurulmuş oluyor. Hem devlet bu sağlanan kolaylıklar sayesinde tahsilat yapabiliyor, finansman açısından rahatlayabiliyor. Hem de borcu olan vatandaşların bu borçlarını ödemesi ve ülkeye katkı sağlaması anlamında fayda sağladığını söyleyebiliriz Ancak bu uygulamaları tamamı gündeme geldiği zaman dile getirdiğimiz şöyle bir konu var: Vergi ve diğer borçlarını düzenli ödeyenler içinde bir teşvik uygulaması olmalı. Bu vergi indirimi olabilir, ödenecek miktarın vadeye yayılması olabilir… Bu tarz kolaylıklarla vergi borcunu zamanında ödeyenlerin de ödüllendirilmesi gerektiği kanaatindeyiz.

Yurtdışından para getirecek olanlara sağlanacak kolaylıklar

Yurtdışından para getirenlere kolaylık maddesinin ülke ekonomisi açısından ciddi manada fayda sağlayacağı kanaatindeyiz. Ancak Sayın Başbakanın açıklamasında da belirtiği üzere gelecek olan paraların kara para ve terör kaynaklı para olamaması konusunda hassasiyet gösterileceğini ümit ediyoruz.

ÖTV’siz araç yenileme

Yeni teşvik paketinde yer alan maddelerden bir tanesi de taşımacılık sektörünün uzun süredir beklediği bir madde. Yani taksi, şehir içi toplu taşıma yapan dolmuş, minibüs, belediye halk otobüsü gibi araçların yılbaşına kadar yenilenmesi halinde ÖTV ödenmemesi gibi bir durum söz konusu. Ayrıca bu yasa yük taşıma kullanılan kamyon ve kamyonetler içinde geçerli olacak. Kesinlikle çok doğru olduğunu düşündüğümüz bir madde. Birkaç açıdan avantaj teşkil edeceğini düşünüyoruz. İlki otomotiv sektöründe satışların artması ülkeye katma değer sağlaması gibi bir pozitif etkisi olacaktır. İkincisi bahsi geçen  araçları kullanan esnafın daha yeni ve modern araçlar kullanması onlarında, taşıyacağı yolcularında rahatı için faydalı olacaktır. Eski araçların bakım masrafları ve yakıt giderleri göz önünde bulundurulduğu zaman ülke ekonomisine dolayı olarak katkı sağlayacak bir unsur olacağını düşüyoruz. Sadece ÖTV’nin düşmesi yanıltmasın bizim ülkemizde KDV anapara ve öTV’nin üzerinden hesaplandığı için araç alacak kişiler hem ÖTV ödemeyerek avantaj sağlayacaklar hem de ödeyecekleri KDV daha düşük olacağı için fayda sağlayacaklar.  Ancak şunu da göz ardı etmemek gerekli. Yetkililer bu maddeyi yasaya koyarlarken muhtemelen geçtiğimiz bir yıllık dönemde ticari araç satışlarında yüzde 17’lik bir düşüşün olduğunu bilerek hareket etmişlerdir. Bu düşüşün en önemli sebeplerinden bir tanesi de bankaların ticari araçlarla ilgili kredi olanaklarını kısıtlı tutmasından ya da kredi kullandırmamasından kaynaklanmaktadır. Özellikle ticari araçlarda bankaların kredi faiz oranlarını biraz daha düşürmeleri ve kredi kullandırırken daha esnek davranmalarının bu maddenin faydalı olması açısından daha da olumlu olacağı kanaatindeyiz.

Şehit yakınlarına sağlanan kolaylıklar

Yeni yasada bizi en çok sevindiren unsurlardan bir tanesi şehit yakınlarına sağlanan kolaylıklarla ilgili madde oldu. İlk etapta şehit yakınlarına 2 ana başlıkta yardım sağlandığını söyleyebiliriz. Bunlardan bir tanesi, şehit yakınlarına anında iş yardımı yapılması. Başbakanımızın da açıklamasında belirttiği üzere şehitlerimizin hakkını ne yapsak ödeyemeyiz. Elimizden gelenin en iyisini en fazlasını yapmakta fayda olduğu kanaatindeyiz. Dolayısıyla eskiden şehit yakınlarına devlette iş verme konusunda yılda iki defa uygulama yapılıyordu ve süre uzayabiliyor mağduriyetler artıyordu. Şimdi Allah göstermesin şehit haberi geldikten kısa bir süre sonra devlet dairelerinde iş verme müktesebatına uygun şekilde gecikmeden uygulama hayata geçirilecek. İkinci kolaylık da şu; şehit yakınları bir araç alırlarken ÖTV ödemeyecekler. Bu da özellikle terörle mücadelede şehit olan kardeşlerimizin yakınları diye bir madde var onu da altını çizerek belirtmek lazım. Sadece terörle mücadele kapsamında şehit olan kardeşlerimizi değil de şehit statüsünde olan tüm kardeşlerimizin yakınlarına bu uygulamanın yapılmasının doğru olacağını düşünüyoruz.

Dış ticarete sağlanan kolaylıklar

İhracat yapan ya da dış ticaret işi ile uğraşan firmalara ve kişilere bizce geç kalmış iki kolaylık sağlanıyor. Bunlardan ilki dış ticaret işi yapan firmalar zaman zaman 15 farklı bakanlıkla ayrı ayrı muhatap olmak zorunda kalıyordu. Artık sadece Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile muhatap olunarak hem siyasi oligarşinin ve bürokratik engellerin önüne geçilmiş olunacak, hem de zaman anlamında hızlı hareket edilmesi sağlanmış olacak.

Esnafın günü geçmiş kredi borcuna sağlanan kolaylıklar

Esnafın günü geçmiş kredi borçlarına sağlanan kolaylıklarında tıpkı vergi borcunda olduğu gibi hem ülke ekonomisine katkı sağlayacağını hem de esnafın sırtındaki yükü azaltacağını ümit ediyoruz.

Karşılıksız çek ile ilgili düzenleme

İş dünyasının merakla beklediği maddelerden biri karşılıksız çek ile ilgili düzenleme idi. Söz konusu yasa kapsamında karşılıksız çeki olanlara önce para cezası verileceği ardından, özgürlüğü kısıtlayıcı yaptırımlar uygulanacağı söylenmektedir. Her şeyden önce maddi borcunu ödemeyen ya da ödeyemeyen karşılıksız çek keşidecisinin para cezası ile yıldırmak ne kadar mümkündür tartışmaya açık konu olduğunu düşünüyorum. Bizim beklentimiz, belirlenen sürenin sonunda ödeme yapılmaması durumunda hapis cezası ile cezalandırılması idi. Biz kez daha gözden geçirilmesinin faydalı olacağı kanaatindeyiz. Ayrıca ülkemizde ticaretin büyük bir kısmı senet ile yapılmaktadır. Bütün söylemlerimizde hep çek üzerinden konuşuyoruz ama senetlerle ilgili de bir takım düzenlemelere iş dünyasının ihtiyacının olduğunu söylemek durumundayız. Daha itibarlı senetler ve ödenmemiş senetlerle ilgi bir takım yaptırımların gündeme gelmesi gerektiği kanaatindeyiz.

Teşvik mevzuatının yenilenmesi

Henüz detayları belli olmamakla birlikte yatırım teşvik mevzuatının yenilenmesi uzun zamandır beklediğimiz olumlu gelişmelerden biri. Ümit ediyorum ki, alt başlıklar ortaya çıktıktan sonra ihtiyaca cevap verebilecek ve geçmişte yaşanan olumsuzlukların ve çelişkilerin bertaraf edecek bir düzenleme olur.

İşyeri açma ve kapatmanın kolaylaştırılması

Başbakanın açıklamasında kendinden de örnek verdiği gibi işyeri açmak ve kapatmak daha kolay olacak, olmalı. İşyeri kapatmak isteyen kişiler ne yazık ki yıllarca eziyet çekmekteler. Dolasıyla işyeri açıp kapatmak daha kolay ve hızlı olmalı diye düşünüyoruz.

Turkuaz kart sistemi

Yeni ekonomik paketin en ilgi çeken maddelerinden bir tanesi Turkuaz kart sistemi. Söz konusu madde uyarınca beyin göçünün önlenmesi ve başka uyruktan vatandaşların bize yönelmeleri ve beyin göçünü tersine çevrilmesi gibi düşünce hasıl olmuş durumda. Detayları belli değil ama kulağa hoş geldiğini söylemek lazım. Arzu edilen şekilde uygulanması ve yasanın çıkarılması halinde ülkemiz açısından faydalı olacağı kanaatindeyiz.

Tasarruf seferliği

Tasarruf seferberliği ilgili maddenin kesinlikle olmazsa olmazlar arasında yer alması gerektiğini düşünüyoruz. Bu konuda Sayın Başbakan iğneyi kendilerine batırmış durumda, tasarrufun önce kamudan başlatılacağını beyan etmektedir. Bu noktada çalışanların hakları, ücretleri ve yeni yatırımlar hariç mümkün mertebe tasarrufla ilgili tedbirler alınacağı beyan edilmiştir. Doğru bulduğumuz ana başlıklardan birisi. Ancak şuna ihtiyaç var, Avrupa ülkeleri arasında tasarruf oranı en düşük ülkelerden bir tanesiyiz. Her şeyden önce halkı bu konuda bilinçlendirecek çalışmaların fazlalaştırılması gerektiğini ve önce toplumun kendi cepleri ile ilgili tasarruf yapmaları konusunda bilinçlendirilmelerinin doğru olacağı düşünüyoruz.

KOBİ’lere ilave imkanlar

Teşvik paketinin maddeleri arasında KOBİ’lere sağlanan ilave imkanlar diye bir madde var. Bu madde kapsamında terör mağdurlarına 100 bin liraya kadar destek sağlanacağı belirtilmektedir. Ayrıca 1 Temmuzda sora eren KOSGEB’in KOBİGEL çağrısında olduğu gibi üreticilerin yerli makina alımlarında 300 bin liraya kadar faizsiz kredi verileceği beyan edilmektedir. Burada şunu da eklemekte fayda var. Yaklaşık 7 yıldır esnafın dört gözle beklediği daha önce adı ‘Can Suyu’ olan KOSGEB desteği ve buna benzer bir takım desteklerin hem KOBİ’leri kısmen rahatlatacağı hem de ekonomiyi daha da hareketlendireceğini düşünüyoruz. Dolayısıyla buna yönelik de ilave bir düzenlemenin yerinde olacağı kanaatindeyiz.

Kredi ve finansal araçlara kolay ulaşım ve yatırımcıya daha iyi şartlarda kredi

Kredi ve finansal araçlara daha kolay ulaşım ve yatırımcıya daha iyi şartlarda kredi şeklinde 2 tane madde var. İş dünyasının pek çok problemleri olduğu hepimizce malum. Bunlarında başında gelen unsurlardan bir tanesi krediye ulaşımın zorluğu. Bu noktada ciddi bir kaç adım atıldığını söyleyebiliriz. Öncelikle uygulanan kredilendirme ve teminat sistemimizde sadece gayrimenkuller teminat olarak kabul edilir ancak taşınabilir makina, teçhizat, araç ve benzeri varlıklar teminat olarak kabul edilmezdi. Yeni uygulama ile araçlar, CNC tezgahları da kredi kullanımında teminat olarak gösterilebilecek. Bu anlamda ticaret erbabının biraz daha işinin kolaylaşacağını düşünüyoruz. Yine yatırımcıya sağlanacak avantajlardan bir tanesi, Eximbank kredilerinde bire bir teminat istenirdi. Geçen yıl kullanılan Eximbank kredi tutarı 18 milyar dolar. Artık sicilinizde herhangi bir olumsuzluk yok ise kullanacağınız kredinin yüzde 50’sine teminat mektubu verilebilecek. Hatta bu yüzde 50’lik kısım için Kredi Garanti Fonu devreye girerek, işverenlerin ihtiyacını karşılayabilecek. Dışardan bakıldığı zaman olumlu bir madde. Ancak geçmişte yaşanan tecrübeler göz önünde bulundurulduğu zaman sadece maddeyi değil de uygulamalı beklemek doğru olur diye düşünüyoruz. Bankalar acaba CNC veya torna makinelerini kabul edecekler mi? Ayrıca Eximbank için bankaların teminat oranları çok yüksek maliyetli ve yıpratıcı bir unsur. Hem Kredi Garanti Fonu ve Eximbank için şunu rahatlıkla söyleyebiliriz; Bu iki kurumdan yardım almak, kredi kullanmak teşbihte hata olmasın “Deveye hendek atlatmaktan daha zor” gibi görünüyor. Çünkü inanılmaz yoğun prosedürler, çok fazla evrak yükü var. Dolayısıyla ne yazık ki hedefe ulaşmak, bu olanaktan yararlanmak çok mümkün olmuyor. Kağıt üzerinde yazılanların uygulamayı yapan yetkililer tarafından da benimsenmesi ve en az hükümet yetkilileri kadar istekli olması gerektiği kanaatindeyiz. Ayrıca başta devlet bankaları olmak üzere bankacılık sisteminin gözden geçirilmesini, özellikle devlet bankalarının KOBİ’lere sağladıkları kolaylıkların artırılması, en azından bakış açılarının negatiften durağan seviyesine getirilmesinin bizim işimizi çok daha kolaylaştıracağı kanaatindeyiz.

İş sağlığı ve iş güvenliği yasasının ötelenmesi

Açıklanan maddeler arasında en şaşırtıcı ve göze çarpan madde, iş sağlığı ve iş güvenliği hükümlerinin 1 yıl öteleniyor olması. Kanun koyucunun “Kervan yolda düzülür” atasözünü biraz fazlaca benimsediğini ve uyguladığını düşünüyoruz. İş dünyası ile kanun koyucuyu en fazla karşı karşıya getiren konunun bu olduğunu düşünüyoruz.  Bizim ülkemizde herhangi bir yasa çıkıyor, yasa uygulanmaya başladıktan sonra ancak eksiklikler ve tezat konular tespit edilip sonrasında düzenlemeye gidilebiliyor. İş sağlığı ve iş güvenliği hükümleri de bizce böyle olan yasalardan biri. Ortada bir takım kanunlar ve yaptırımlar var. Ancak bir çoğunun altı boş. Özellikle işverenleri sıkıntıya sokacak çok fazla madde içeriyor. Ümit ediyoruz ki öteleme sağlanırken aynı zamanda söz konusu yasanın altı da doldurulur. Bir takım olumsuzluklar bertaraf edilmek suretiyle uygulamalara yeniden başlanır kanaatindeyiz.

İş dünyasının sesine biraz daha kulak verilmeli

Sonuç olarak yeni ekonomik teşvik paketinin devrim niteliğinde yeniliklerle dolu olduğunu ve pek çok olumlu özelliği de bünyesinde barındırdığını kabul etmekle birlikte, bir takım eksiklerin olduğunu belirtmeden geçmek mümkün olmamaktadır. Ümidimiz hem bu hem de bundan sonra açıklanacak yeni paketlerde iş dünyasının sesine biraz daha kulak verilmesi karşılıklı istişare sonucunda bu tarz paketlerin hayata geçirilmesinin hem hükümet, hem vatandaşlar hem de iş dünyası açısından daha büyük kolaylıklar sağlayacağı kanaatindeyiz.