Kan ver can ver

Türkiye genelinde yaşanan soğuk ve kar yağışlı havalar Kızılay’ın kan stoklarına da etkiledi. Soğuk hava nedeniyle kan bağışı yapanların sayısının azalması üzerine Kızılay Genel Başkanı Dr. Kerem Kınık geçtiğimiz günlerde sosyal medya hesaplarından ‘Acil Duyuru’ başlığıyla tüm Türkiye’yi kan bağışına çağırmış ve bütün vatandaşlar kan bağışı yapmak için sıraya girmişti. Türk Kızılayı Konya Kan Bağış Merkezi Müdürü Dr. Kaya Levent, Konya olarak yılda 80 bin ünite kan bağışına ulaşmaları gerektiğini ifade ederken, aylık 7 bin 500 ünite kan bağışına, haftalık ise 350 ünite kan bağışına ulaşma hedefinde olduklarını ifade etti.  Kızılay’ın, sosyal yardım faaliyetlerini çok geniş yelpazede yürüttüğünü dile getiren Dr. Kaya Levent, Sağlık Bakanlığı’nın 2006 yılında imzaladığı ‘güvenli kan temini’ projesinin hayata geçirilmesiyle eskiden kan bulmada yaşanan sıkıntıların günümüzde azaldığını aktardı.

“YÜZDE 85 KAN İHTİYACINI KARŞILIYOR”

Türkiye’deki kan ihtiyacının yüzde 85’inin Türk Kızılay’ı tarafından karşılandığını kaydeden Kaya Levent, “Yüzde 85 tabi ki hedef rakam değil, buradaki hedef rakam tabi ki yüzde 100. Amacımız, hiçbir hasta dışarıdan kan aramasın. Tüm kanları Kızılay tek elden toplasın ve hastanelere dağıtımı yapsın. Konya olarak Ankara bölge kan merkezine bağlı çalışıyoruz. Konya’da toplanan kanlar da oraya gider. Orada testlere tabi tutulur. İleri teknolojide test cihazlarıyla sınıflandırılır” şeklinde konuştu.

“KAN GENİŞ YELPAZEDE KULLANILIYOR”

Kanın kullanım alanının çok geniş olduğunu belirten Kaya Levent,” Anemi hastalığından, lösemiye, kan kanseri hastalığından, kronik böbrek yetmezliğine ve pıhtılaşma bozukluğu olan hastalara kadar geniş yelpazede kan ürünleri kullanılıyor. Geçen sene Konya’da hedefimizin üstünde, 80 bin ünite kan topladık. Konya’daki kamu ve özel bütün hastanelerin kan ihtiyacını biz karşılıyoruz. Sadece Necmettin Erbakan Üniversitesi, geçici kan merkezi statüsünde devam ediyor. İlerleyen dönemlerde Necmettin Erbakan Üniversitesi de çalışmalarımıza katılacak” diye konuştu.

“ALT YAPIYI GÜÇLENDİRME ÇABASINDAYIZ”

Konya’da vatandaşların yoğun oldukları noktalarda bağış topladıklarını belirten Kaya, “Alt yapımızı güçlendirmek için çalışıyoruz. Selçuk Üniversitesi ve Bosna civarında sabit yerimiz yok. Orada bir çalışmamız olacak. Selçuk Üniversitesi Rektörümüzün öncülüğünde bize hibe ettikleri bir arsada da kan merkezi inşaatımız başlayacak. Yine Karatay Belediyesi’nin temin ettiği on bin metre kare araziyi projelendirip ihaleye çıktıktan sonra bir bölge kan merkezi binası yapmayı planlıyoruz” dedi.

“HER KANIN BİR ÖMRÜ VAR”

Bağışlanan kanların kullanım ömrü hakkında bilgi veren Levent, “Trombosit dediğimiz o beyaz kan 7 gün içerisinde ömrünü yitirir. Kırmızı kanlardan oluşan eritrosit dediğimiz kırmızı kanın 40 gün kadar bir miadı vardır. Hepsi farklı şekilde saklanır ve bu aralıklarda kullanılması gerekir. Plazma dediğimiz sıvı kısım, yine saklama şartlarının değişmesiyle bir yılla iki yıl arasında saklanabilir. Tam kanın da 40 gün içerisinde kullanılması lazım.” ifadelerini kullandı.

“KAN VERMEK KADIN VE ERKEĞE GÖRE DEĞİŞİR”

Kan bağışında bulunmanın kadın ve erkeklerde farklılıklar gösterdiğini ifade eden Levent, Sağlıklı bir birey, 18 yaşından 65 yaşına kadar erkek bireyler senede dört defa olmak kaydıyla üç ayda bir, kadınlar da senede üç defa olmak üzere dört ayda bir kan verebiliyor. Kadınlarda 12,5, erkeklerde 13,5 üzeri olan kan değerleri kabul ediliyor. Hemoglavn bu seviyelerin altında olursa bir süre seviyenin yükseleceği kadar zaman aralığında bağış öteleniyor. Bu sürelerde önemli olan kişinin kan seviyesinin uygun olup olmadığı.” şeklinde açıkladı.

KAN BAĞIŞINDA DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

Levent, kan bağışında doğru bilinen yanlışları şöyle anlattı: “Öncelikle kan kilo yapmaz. Vücuttan kan çıktığı zaman tabi ki kemik iliği bunu yerine koyacak. Tekrar üretime geçecek, metabolizma hızı da biraz artacak. Bu en fazla birkaç gün sürer. Ayrıca öyle düzenli kan verenlerin iştahı çok açılır, sürekli yemek yer diye bir şey yok. Kan bağışı can yakar mı, acılı bir işlem mi? Toplam 10 ile 15 dakika arasında süren bir bağış süreci vardır. İğnelerimiz biraz kalındır, bağışçılarımız bilir ama bunlar özel silikon kesimli iğnelerdir. Göz korkutucudur ama açı olarak normal iğnelerin verdiği acıdan belki daha az can yakar.”

DÜZENLİ KAN BAĞIŞI ARTMALI

Amaçlarının düzenli kan bağışçısı sayısını artırmak olduğuna değinen Levent şöyle devam etti: “Kan bağışını ne kadar arttırırsak o kadar başarılı oluruz. Mesela bazı ülkelerde düzenli kan bağışçısı sayısı fazla, hatta oralarda randevulu sistemlerle vatandaşlar kan bağışında bulunabiliyorlar. Bizim düzenli kan bağışçı oranımız Konya’da yüzde 45’lerde. Ama bunu yüzde 60’lara kadar çıkarmayı düşünüyoruz. Ne kadar artırırsak, ihtiyacı karşılamada o kadar yol kat etmiş oluruz.” Levent, son olarak çeşitli nedenlerden dolayı kan bağışı oranlarının yer yer düştüğünü ancak kana olan ihtiyacın hiçbir zaman bitmeyeceğini ve özellikle mevsimsel şartlara bağlı olarak kan ihtiyacının daha da artacağının altını çizerek vatandaşların bu konuda duyarlı olması gerektiğinin uyarısında bulundu. Genel olarak her yıl Ocak, Şubat ve Ramazan aylarında kan bağışlarında düşüş yaşandığını ifade eden Dr. Kaya Levent, “Kan bağışı seviyesinde yaşanan bu sıkıntılar hasta ve hasta yakının mağduriyetiyle sonuçlanmış oluyor. Maalesef ülke genelinde yaşanan bir sıkıntı var. Genel Başkanımız tarafından yapılan kan bağışı çağrısına destekler devam ediyor. Konya Kan Bağış Merkezi olarak bizler çalışıyoruz. Kan bağışında bulunan, hayat kurtaran bütün bağışçılarımıza teşekkür ediyoruz” diye konuştu.

SEYFULLAH KOYUNCU / YENİ HABER GAZETESİ