Koalisyonlar hiç hayır getirmedi

Türkiye çok partili hayata geçtiği günden bu yana, en kısası 3 ay en uzunu ise 3,5 yıl süren 17 koalisyon hükümetleri deneyimi yaşadı. Koalisyonlarda hem uzun soluklu olmadı hem de ekonomik göstergeler dibe vurdu.1960’lı yıllardan itibaren zayıf koalisyon hükümetleri ile tanışan Türkiye’de 1960-2002 arasında 17 koalisyon hükümeti kuruldu. 3 Kasım 2002’de görev başına gelen AK Parti hükümetleri de tek başına olarak bugüne kadar devam etti. Türkiye’de 1960 askeri darbesi ile başlayan darbelerle birçok hükümet değişiklikleri yaşandı. Türkiye’de darbelerden sonra 6 hükümet görev başına geldi. Seçimlerin yenilenmesi ve erken seçimlerden dolayı 3 geçici hükümet ve 4 azınlık hükümeti kuruldu. 35 hükümet de tek parti hükümetiydi.

TÜRKİYE'DE KOALİSYON HÜKÜMETİ ZAMANLARI

1961'deki ilk koalisyondan Ecevit-Bahçeli-Yılmaz'a kadar olan koalisyonlar hem uzun soluklu olmadı hem de ekonomik göstergeler dibe vurdu. Türkiye'de, 30 Ekim 1923 tarihinden bu yana 65 hükümet görev yaptı. Bu hükümetler arasında iki ya da daha fazla sayıda partinin katılımıyla oluşan koalisyon hükümetleri de yer aldı. Ayrıca Türkiye, siyasi tarihinde geçici hükümetler, partilerüstü ve azınlık hükümetleri deneyimi de yaşadı. Koalisyonlar; hükümet içi anlaşmazlıklar nedeniyle partilerden birinin çekilmesi, başbakanın istifası, koalisyon süreci içinde gerçekleşen seçimler nedeniyle partilerin temsil oranının düşmesi gibi nedenlerden dolayı sona erdi.

EN UZUN KOALİSYON 3,5 YIL SÜRDÜ

İlk koalisyon hükümetini, 20 Kasım 1961 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Adalet Partisi (AP) milletvekilleri oluşturdu. Bu koalisyonun ömrü yaklaşık 7 ay sürdü. İkinci koalisyon hükümeti ise 25 Haziran 1962'de, CHP, Yeni Türkiye Partisi (YTP), Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKPM) ve bağımsız milletvekilleri arasında kuruldu. Bu hükümet, 25 Aralık 1963 yılına kadar görevde kaldı. Bir sonraki koalisyon hükümeti, 25 Aralık 1963'te CHP milletvekilleri ile bağımsız milletvekillerinin katılımıyla oluşturuldu. Hükümet yaklaşık 14 ay görev yaptı. Daha sonra 20 Şubat 1965 tarihinde AP-YTP-CKMP-MP koalisyonu kuruldu. Koalisyon 8 ay görevde kaldı. Türkiye'deki diğer bir koalisyon hükümeti de 1974 yılında CHP ile Milli Selamet Partisi (MSP) arasında kuruldu ve yaklaşık 2 yıl görevde kaldı.

EN KISA 3 AY SÜRDÜ

Adalet Partisi (AP), Milli Selamet Partisi (MSP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Cumhuriyetçi Güven Partisi (CGP) ise 1975 yılında koalisyon hükümeti kurdu. Hükümetin ömrü 27 ay sürdü. Diğer bir koalisyon, 21 Temmuz 1977 yılında AP, MSP ve MHP milletvekillerinden oluştu. Hükümet, 5 Ocak 1978 tarihine kadar, 6 ay görev yaptı. CHP'nin 1978'de bağımsız milletvekilleriyle oluşturduğu hükümetin görev süresi yaklaşık 2 yıl sürdü. Bir başka koalisyon hükümeti de 20 Kasım 1991 tarihinde, DYP ile SHP arasında kuruldu. Hükümet, 16 Mayıs 1993 tarihine kadar, 18 ay görevde kaldı. DYP ve SHP, 1993 yılında yeniden koalisyon hükümeti oluşturdu. Hükümet bu kez 28 ay ülkeyi yönetti.

KOALİSYON HÜKÜMETLERİ YARAMIYOR

DYP, 1995 yılında ise CHP ile koalisyon hükümeti kurdu. Hükümetin ömrü 4 ay sürdü. Anavatan Partisi (ANAP) ile DYP'nin 1996 yılında kurduğu koalisyon hükümetinin görev süresi 3 ay sürdü. Ardından Refah Partisi ile DYP arasında koalisyon kuruldu. Bu hükümet de 1 yıl görevde kaldı. Ülkede 30 Haziran 1997 tarihinde kurulan koalisyon hükümeti ise ANAP-DSP-Demokrat Türkiye Partisi (DTP) milletvekillerinden oluştu. Bu hükümetin ömrü de yaklaşık 18 ay oldu. DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümeti ise 28 Mayıs 1999 tarihinde kuruldu, 18 Kasım 2002 yılına kadar, 3,5 yıl görevde kaldı. Necmettin Erbakan'ın başındaki RP-DYP Hükümeti, 28 Şubat sürecinde, iki partinin yaptığı koalisyon protokolü çerçevesinde görevi, DYP Genel Başkanı Tansu Çiller'e devretmek üzere istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e verdi. Ancak Demirel, hükümeti kurmak için Çiller yerine ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'ı görevlendirdi.

SELÇUK ÖZKAN / YENİ HABER