Doç.Dr. Mehmet Ali Hacıgökmen

Doç.Dr. Mehmet Ali Hacıgökmen

Konya’nın Başkent Oluş Süreci-VI

Konya’nın Başkent Oluş Süreci-VI

Konya’da İlk Tahta Çıkan Sultan Şahinşah

Haçlı müdâfiî Kılıçarslan dedesinin ve babasının yolunda, sevdasında,  davasında hayatını kaybetti. Silvan’da (Meyyafarikin) defnedildi (1107). Türkiye Selçuklu Devleti, Sultansız olduğu gibi, başkentsiz de kalmıştı. Bu Selçuklular’ın ikici fetret dönemidir (1107-1110) . İlk fetret dönemi Süleymanşah’ın  ölümü (1087) üzerine olmuş, 1092 yılında I. Kılıçarslan’ın Anadolu’ya dönüşüne kadar devam etmiş bu arada  Selçuklu Devleti sultansız kalmış idi. Ancak ikinci fetret döneminde ise Selçuklu Devleti sadece başsız değil, aynı zamanda başkentsiz de kalmış idi. Kılıçarslan’ın ölümünden sonra büyük oğlu Şehinşah ( Melikşah) esir edildi. Geride Kılıçarslan’ın üç oğlu kaldı. En küçük oğul Tuğrul Arslan annesiyle beraber Malatya’da kaldı. Annesi oğlu Tuğrul Arslan’ı tahta çıkardı ise de onu pek dikkate alan olmadı. Hatta sadece bundan dolayı Artuklu Belek b. Behram ile siyasi bir evlilik bile yaptı. Yine de başarılı olamadı.  Burada Ayşe Hatun hakkında birkaç söz söylemek gerekirse, bu hanım büyük ihtimalle Çaka beyin kızı olsa gerektir. O da babası Çaka bey gibi atak birisi idi.

Diğer kardeşler ne yapıyordu? Aslında bu oğullar devletin geleceğiydi. Kılıçarslan’ın oğullarından Mesud sırtını Danişmendlilere dayamış, Emir Gazi’nin damadı olmuştur. Ayrıca o ne babası ne de dedesi gibi Büyük Selçuklu tahtına geçmeyi düşünmüyordu. O daha gerçekçiydi. O Danişmendli himayesinde Konya’da kalıp Selçuklu devletinin temellerini sağlamlaştırmak istiyordu. Diğer oğul Ankara Meliki Arap ise tam babasının bir kopyasıydı. O babası Kılıçarslan gibi her ne olursa olsun Büyük Selçuklu tahtına geçmeyi düşünüyordu. Hatta bunun için kardeşi Mesud’u suçluyordu. O, Ankara ve Çankırı bölgesindeki Türkler’i etrafına toplamıştı. Bu Türkmenlerde onu çok seviyor ve itaat ediyorlardı. Tam 5 yıl bu genç melikler görevlerini layıkıyla yerine getirdiler. Bulundukları bölgede Selçuklu Türklerinin dağılmaması için çok çaba sarf ettiler. Tabii bu arada Danişmendlileri unutmamak gerekiyor. Danişmend Gazi ve Emir Gazi İç Anadolu’da dağınık halde bulunan Türkmenlere sahip çıkmıştır. Ayrıca Konya’da ilk islamî kitabe de Danişmendlilere ait olduğunu burada ifade edelim.

1110 yılı Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın ölümünden sonra taht kavgalarının arttığı dönemlerdir. İşte bu durumdan faydalanan I. Kılıçarslan’ın büyük oğlu Şahinşah gözetim altından tutulduğu yerden çıkıp Konya’ya gelmiştir. Şahinşah’ın Konya’ya gelişiyle ilgili iki görüş vardır. Melikşah’ın oğlu Muhammed Tapar Anadolu’nun kötüye gittiğini düşünerek Şahinşah’ı Anadolu’ya göndermiştir. İkinci görüş ise Şahinşah Büyük Selçuklular’ın karışıklığından faydalanıp Anadolu’ya kaçmıştır. Zaten Konya ve çevresinde bulunan Selçuklu Türkleri, büyük oğul Şehinşah’ın gelmesini bekliyorlardı.  Türkmenler Şahinşah’ın etrafında toplanıp ona itaat ettiler. Kardeşleri Mesud ve Arap ise ağabeylerine itaat etmediler. Ancak Şahinşah kardeşlerini yakalayıp hapse attı.  Şahinşah amcası Kulan Arslan’ın oğlu olma ihtimali olan Kayseri hâkimi Hasan Beyi ise ortadan kaldırdı.

Böylece Konya’da ilk tahta çıkan Selçuklu şultanı Şahinşah oldu. Şahinşah hemen işe koyuldu. Büyük Selçuklu yıkılış süreci yaşandığı için de Anadolu’ya göçler vuku bulmaktaydı. Bu Türkmenler içinde Monoloğ(?) ve Muhammed adlı emirleri Şahinşah çok iyi kullandı. Bu emirler kendilerine tabii Türkmenlerle Bizans topraklarına saldırılar düzenliyorlardı.

Artık Türkler Konya’ya yerleşmiş, başkent Konya’ya batıdan gelecek saldırılar için Akşehir bölgesini Uc bölgesi garnizonu bile yapmışlardı. Bizans imparatoru Aleksios Komnenos, I. Haçlı seferinden sonra Batı Anadolu’ya Türk göçlerinin durmasından memnundu. Ancak birdenbire yine Türk göçleri başlamıştı. Bizans imparatoru Aleksios Komnenos Türkler’in bu kadar çabuk toplanacağını tahmin edememiştir. Başlarında Emir Muhammed, Emir Monoloğ(?), Yalova ve Gemlik’e kadar hücum ediyorlardı. Bizans imparatoru Aleksios Komnenos Türkler’in tekrar İznik’e kadar geleceklerini düşünmeye bile başlamış idi. Aleksios Komnenos Türkleri Batı Anadolu’dan hatta Konya’ya kadar gelip buradan uzaklaştırmayı düşünmeye başladı.

Bu tarihden sonra Türkler’in Anadolu savunması başlayacaktır..

 

Önceki ve Sonraki Yazılar
Doç.Dr. Mehmet Ali Hacıgökmen Arşivi
SON YAZILAR