Libya'da askıda kalan Başkanlık Konseyi yapılanması

TRABLUS (AA) - CİHAD NASR - Halihazırda rakip yönetimler nedeniyle siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Libya'da, uluslararası toplumun tanıdığı yürütme organı Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi'nin yeniden yapılandırılması konusunda mutabık kalınsa da şu ana kadar bu görev için herhangi bir ismin önerilmemesi mutabakatın fiiliyata geçemeyeceği yorumlarını gündeme getiriyor.

Ülkenin doğusundaki yasama organı Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi (TM) ile bağımsız danışma organı Devlet Yüksek Konseyi, konseyin yeniden yapılandırılmasını öngören belgeyi, yaklaşık 3 hafta önce Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame'ye teslim etti.

Bu konuda mutabık kalan Libyalı tarafların, şu ana kadar Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac'a muadil bir isim belirleyememesi söz konusu mutabakatın kağıt üzerinde kalacağı ihtimalini güçlendiriyor.

- "Nehir geçilirken at değiştirilmez"

Libya'nın doğu bölgelerinin kahir ekseriyetinin kontrolü altında olduğu darbeci General Halife Hafter, İtalya'nın Palermo kentinde 13 Kasım'da düzenlenen konferansta İtalya Başbakanı Giuseppe Conte'nin aracılığıyla UMH Başkanlık Konseyi Başkanı Serrac ile bir araya geldi.

İtalyan diplomatik kaynaklarına göre, Hafter, bu görüşmenin ardından yaptığı açıklamada Serrac'ın seçimlere kadar görevinde kalmasını memnuniyetle karşıladığını ifade etti.

Palermo'daki uluslararası konferansta bu konuya ilişkin yaptığı açıklamada ise Hafter, "Nehir geçilirken at değiştirilmeyeceğini" ifade etti.

- Hafter'in tutumu yapılandırmayı geçersiz kılan sebeplerden biri

Siyaset bilimi öğretim görevlisi profesör Fevzi et-Temami, ülkenin doğu bölgelerinin TM tarafından temsil edildiğini ve bu bölgelerde Hafter'in emirlerinin uygulandığına dikkati çekerek, Hafter'in Serrac'ın görevinde kalmasına ilişkin tutumunu, TM ile Devlet Yüksek Konseyi'nin görüşünü geçersiz kılan sebeplerden biri şeklinde değerlendirdi.

TM'de Hafter'e en yakın grubun, Berka milletvekilleri olduğuna işaret eden Temami, bu vekillerin 17 Ekim'de yayınladığı açıklamayı anımsatarak, şunları söyledi:

"Bu vekiller, Hafter'in Serrac'ın görevinde kalmasına ilişkin görüşünden haberdardı. Öyle ki, Başkanlık Konseyi ve Serrac'ın başlıca muhalifleri bu isimler olmasına rağmen diğer milletvekillerinin Serrac'ın değişmesi konusundaki görüşlerini kabul etmediklerini açıklamıştı." dedi.

- Libya BM Misyonu faktörü

Temami, söz konusu adımın önünün kapalı olduğunu teyit edecek bir başka sebebin de Serrac'ın BM ile farklı alanlarda yapılmasını kararlaştırdığı reformlar olduğunu kaydetti.

Serrac'ın geçen ekim ayının ortalarında yaptığı açıklamada duyurduğu ekonomik reformlar ile bundan üç gün önce ilan ettiği güvenlik düzenlemelerine işaret eden Temami, "Libya BM Misyonu, ekonomik ve güvenlik reformları konusunda, mevcut Başkanlık Konseyi ve konsey başkanı Serrac ile ortak. Bu bağlamda, başkanlık konseyinin başarısızlığının kabulü, dolayısıyla BM komisyonunun da başarısızlığını kabul etmek demek oluyor." dedi.

Uluslararası toplum tarafından desteklenen BM Misyonunun, mutlak destek sağladığı başkanlık konseyinin düşmesine izin vermeyeceğini savunan Temami, TM Siyasi Diyalog Komisyonu Başkanı Abdusselam Nassiyye'nin "Misyon, yürütme organının birleşmesindeki ilerlemeyi göz ardı ediyor." ifadesinin de bu konudaki görüşünü desteklediğini belirtti.

- Alternatif bir isim çıkarılamadı

Libyalı siyasetçi Abdullah el-Muhayşi, ülkedeki krize çözüm için sunulan öneriler kapsamında başkanlık konseyinin yeniden inşasının, seçimlere kadar zaruri addedilmesine dikkati çekerek, bunun ihtimal dışı olduğunu söyledi.

"Bu vakte kadar başkanlık konseyi makamında yer alabilecek alternatif isimler sunulmadı. İşte sorun bu." diyen Muhayşi, tarafların Başkanlık Konseyi için tarafsız bir isim üzerinde anlaşamayacağını savundu.

Muhayşi, aynı şekilde bir ulusal birlik hükümetinin kurulması ve başkanlığını yapması için de belirli bir isim üzerinde mutabık kalınmasının mümkün görünmediğini sözlerine ekledi.

- "Tarafsız ve herkesin mutabık kalacağı bir isim yok"

Libya'daki kutuplaşma ve herhangi bir kesime mensup olmayan tarafsız bir ismin olmadığı göz önüne alındığında taraflardan birinin diğerine önereceği ismin de kabul edilmeyeceğini aktaran Muhayşi, şu ifadeleri kullandı:

"TM ile Devlet Yüksek Konseyi, bu durumu önceden de biliyordu. Yeni isimler konusu şu ana kadar tartışılmadı. Başkanlık Konseyi'nin yapılandırılması da sadece mevcut konsey ve hükümetin performansının iyileştirilmesi için bir baskı oluşturması adına gerçekleşti."

Muhayşi, aynı görüşün hakim olduğu Libya'nın doğusunda, Tobruk'ta geçici hükümetin başkanı Abdullah es-Sini'nin, yönetimdeki başarısızlığına rağmen alternatif bir isim çıkarılmadığına atıfta bulunarak, "Aynı siyasi görüşün hakim olduğu doğu bölgesinde bile Sini'ye alternatif bir isim bulunamazken ülkedeki çatışan tarafları temsil eden ve farklı ideolojileri benimsemiş iki kutup arasında ortak bir ismin nasıl bulunabilir." görüşünü savundu.

- Libya'da Başkanlık Konseyinin yeniden yapılandırılması

TM ve Devlet Yüksek Konseyi, Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi'nin yeniden yapılandırılmasıyla ilgili belgeyi 2 Kasım'da BM Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame'ye teslim etmişti.

TM müzakerecisi Abdusselam Nasiye ile Devlet Yüksek Konseyi Diyalog Komitesi Başkanı Beşir el-Huş ise iki gün önce yaptığı ortak yazılı açıklamada, Başkanlık Konseyinin bir başkan, iki yardımcı ve bir başbakandan oluşacak şekilde yeniden yapılandırılması konusunda TM ve Devlet Yüksek Konseyinin anlaşmaya vardığını duyurmuştu.

Açıklamada, yeni Başkanlık Konseyinin görevinin, devlet kurumlarının birleştirilmesi ve cumhurbaşkanlığı ile parlamento seçimlerine hazırlık yapılması olduğu ifade edilmişti.

Mevcut Başkanlık Konseyi, bir başkan ve 8 yardımcıdan oluşuyor. 15 Ekim'de Devlet Yüksek Konseyi, Başkanlık Konseyinin yeniden yapılandırılmasıyla ilgili TM'nin sunduğu öneriyi "şartlı" kabul etmişti. Söz konusu öneri, bir başkan ve iki yardımcıdan yeni bir Başkanlık Konseyi oluşturulmasını öngörüyor.

BM girişimleriyle 17 Aralık 2015'te Fas'ın Suheyrat kentinde varılan "Libya Siyasi Anlaşması" uyarınca, ülkede UMH Başkanlık Konseyi kurulmasına (yürütme organı), TM'nin yasama, Devlet Yüksek Konseyinin de bağımsız bir danışma organı olarak görev yapmasına karar verilmişti.