'Libya'da sömürgenin ilk adımı Bank Roma'yla atıldı'

Libyalı eski siyasetçi Süleyman Zubi, ülkesindeki sömürgeciliğin Bank Roma'nın kuruluşuyla başladığını söyledi.

Zubi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ülkedeki sömürge dönemine ve Libya'ya etkilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

İtalyanların Libya'ya ayrı bir önem verdiklerini aktaran Zubi, "Libya'daki ilk İtalyan sömürgeciliği Bank Roma ile başladı. Libya'da şubeler açan Bank Roma insanlara borç verdi ve gayrimenkul satın alarak ülkeye yerleşti. İtalyanlar, Osmanlı Devleti'nin zayıflamasıyla Libya'nın içişlerine karışmaya başladılar ve bu durum işgale zemin hazırladı." dedi.

Zubi, İtalyanların 1911'de askeri olarak Libya'yı işgal etmeye başladıklarını ancak tahmin etmedikleri bir halk direnişiyle karşılaştıklarını vurguladı. İşgal yıllarıyla ilgili Zubi, "Libya direnişi yaklaşık 20 yıl sürdü. Ülkenin hem doğusunda hem batısında İtalyan işgaline karşı 20 sene boyunca ciddi ve sert bir savaş verildi. Bu savaş, doğuda Ahmed Şerif'ten sonra direnişe önderlik eden 1930'da Ömer Muhtar'ın yakalanmasına kadar devam etti. Bu direniş karşısında İtalyanlar 1931'e kadar tam olarak Libya'da kontrolü sağlayamadı." diye konuştu.

Toplumsal olarak o dönemde sadece gençlerin İtalyan işgalinden etkilendiğini belirten eski siyasetçi Zubi, "Gençler işgalle İtalyanca öğrenip, İtalyanlar gibi giyinmeyi, onların yemeklerini öğrendi. Ancak bu durum, kentlerde yaşayan sınırlı sayıda insan üzerinde etkili oldu. Köylerde ve kırsaldaki insanlar ise genelde işgale karşı savaşanlarla birlikteydi. Bu sebeple İtalyan kültüründen çok az etkilendiler." değerlendirmelerinde bulundu.

Zubi, Libya'nın 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Fransız ve İngilizlerin kontrolüne girdiğini hatırlatarak, Libyalıların birleşerek bağımsızlık için mücadele verdiğini ve kazandığını aktardı.

"Çok şükür sömürge dönemlerinde petrol yoktu"

Libya'da 1960'larda petrolün bulunmasıyla hayatın değiştiğini aktaran Zubi, "Çok şükür sömürge dönemlerinde petrol yoktu. Eğer o dönemlerde petrol olsaydı durumumuz çok daha kötü ve bugünkünden çok daha farklı olurdu." ifadelerini kullandı.

Sömürge döneminde Libyalıların "İtalyanlara direnenler", "İtalyanlarla iş birliği yapanlar" ve "tarafsız olanlar" şeklinde üçe ayrılabileceğini anlatan Zubi, şu an Libya toplumunun içinde bulunduğu bölünmüşlüğün sömürge dönemindekine benzediğine dikkati çekti.

Zubi, "Bugün aşırıcılık Müslümanlar üzerinde bir sopa olarak kullanılıyor. Gençlerimizi eğitmemiz için ölçütler belirlememiz gerekiyor. Çünkü Müslüman gençlerin yapacağı her türlü hata bize geri dönecektir. Bunları becerebilirsek ilerleriz. Eğer Libya da temiz ve dürüst insanların elinde olsa durumumuz bundan çok daha farklı olabilir." değerlendirmelerinde bulundu.

Eski siyasetçi Zubi ayrıca "Libya bölgesinden Arap Yarım Adası'na, Türkiye'den Malezya'ya kadar olan bu yapı eğer yatırımları birbirlerine yapmak, belirgin bir ekonomik ağ kurmak, ticari faaliyetlerle gümrükleri kaldırma konusunda anlaşırlarsa 5 sene içinde çok önemli ilerlemeler kaydederiz." dedi.