“Mevlevilerin bürhanı semadır”

Mukabele denilen Semâ gösterisi, Mevlevî Dergâhı'nda, semahânelerde Mutlak Kemâl ve Hakka Vuslat yolunun derecelerini sembolize eder. Mukabele, en küçük teferruatına kadar tespit edilmiş usûl ve erkânla yapılır. Sema’nın Mevlevilerin zikri olduğunu aktaran Orhan Tekelioğlu, “Sadece bununla yetinmemek lazım. Sema aynı zamanda tennurenin hışırtısı ve meslerin gıcırtısıdır. O anı yaşayan bilir. O kadar farklı bir histir ki sema, cüha gelip coşmaktır. Semada öyle anlar yaşarız ki, ‘ salsalar da şu meydanı yıksak’ deriz. Her tarikatın bir zikir şekli vardır. Mevlevilerin bürhanı da semadır” diye konuştu.

“AŞKIN YAŞI OLMAZ”

Sema, sembolik olarak kâinatın oluşumunu, insanın âlemde dirilişini, Yüce Yaratıcıya olan aşk ile harekete geçişini ve kulluğunu idrak edip “İnsan- ı Kâmil” e doğru yönelişini ifade eder.  Sema’ eden canlara Semazen denilmiştir. Semazen olabilmenin şartlarından bahseden Tekelioğlu, “Bazen gelip ‘benim bir çocuğum var yetiştirir misin?’ diyorlar. Bizde en önemli şey kişinin ailesidir. Daha önceden yaşadığımız için dikkat ederiz. Kişinin edebi, ahlakı, abdestinde mi, ehlisünnet mi dikkat ederiz. Bu kisvenin altına büründükten sonra bir leke getirmemesi lazım. Çünkü adama inanarak yetiştiriyorsun, ama bu işi maddiyata döktüler mi olmuyor. Bu konularda aile çok önemli. Ayrıca bu konuda da yaş önemli değil. Aşkın yaşı olmaz. 50 yaşında da semazen var, 7 yaşında eğitim alan çocuğumuzda var” şeklinde konuştu.

“EMEK GEREKİYOR”

Semazenlerin girişteki şartları sağladıktan sonra sema talim tahtasının üzerinde sema talimine başladıklarına dikkat çeken Tekelioğlu, “Önce yarım çarkla başlar. Tabi bu kişiden kişiye göre değişir. Yarım çarkta bazen 2 ay çalışır bazen de 10 gün çalışır. Bu da fiziki yapısıyla alakalı. Tabi sema talimi esnasında aynı zamanda Mevlevilik adap ve erkânı dersleri de alıyor. Mesnevi okuyor, mesnevilik ile ilgili sohbetlere katılıyor. Bunun herhangi bir kursu yok. 25 yılda sadece 2 kere kursu açıldı. Eğitim 6 sürüyor. Hakikaten emek gerekiyor. Ancak her gün emek vererek çalışılırsa eğitimi 3 ayda da bitebilir” dedi.  

“MEVLEVİLİKTE KENDİLİĞİNDEN VERİLİYOR”

Sema’nın namazlardan sonra yapıldığına dikkat çeken Tekelioğlu, “Mevlevilikte önce namaz. Çünkü namaz farz. Bizim bu yaptığımız sema, farz, sünnet ve vacip değil. Nafile ibadet. Bir de sema eğitimi verecek kişinin de sabırlı olması lazım. 6 ay emek çekilecek. Her gün vaktini kaçırmadan emek vermesi lazım ki adam meydana çıkabilsin. Bizim oraya 7 yaşında Suriyeli bir çocuk geliyor. Soy ismi Mevlevi. Dedesi Şam’da postaymış. Şimdi semazenlerin en sonunda 36. sırada çıkıyor.  Mevlevilikte bazı şeyler istenilmiyor kendiliğinden veriliyor” ifadelerini kullandı.

“SAYGI VE EDEPLE ALAKALI”

Semazenlerin normal hayatında da bir bardağı ikram ederken bile bardakla konuştuklarının altını çizen Tekelioğlu, “Mesela size su ikram ederlerken bardağı tutan parmak öpülür. Biz ona Mevlevilikte görüşme diyoruz. Aynı şekilde semazen sikkesini, gömleğini, mestini giyerken görüşür. Bu saygı ve edeple alakalı. Biat etme gibi yanlış anlaşılmalar oluyor. Sema başlamadan önce ilk post serilirken, meydancı o postla görüşür ve postun ucunu öper. Sonralardan biz duyduk ki ‘Semazenler posta secde ediyor’ denmiş.  Bu bizim kültürümüzün zayıflığı ile alakalı. Orada edep ve ahlakla alakalı postla görüşülüyor. Sema kıyafetlerinde de aynı böyle. Sikkeyi, Elifi Nemedi ve Tennureyi giyerken görüşürüz. Ayet-el Kursi’yle beraber belli başlı duaları okuyarak giyeriz” şeklinde konuştu.

“SEMA, BÜRHAN ŞEKLİDİR”

Sema kıyafetlerinden bahseden Tekelioğlu, “Sema kıyafetleri ise beyaz pantolon, gömlek, Elifi Nemed dediğimiz siyah kuşak, Tığbent, Destegül, Tennure, hırka, sikke ve mest olmak üzere toplamda 9 parçadan oluşuyor. 9 rakamına da Neziri Mevlana denir.  Önceden semazen dediğimizde, semazen olduğumuzu rahatlıkla her yerde söyleyebiliyorduk. Şuan beni tanımayan çoğu insana ziraat ile uğraşıyorum diyorum. Semazen dediğimiz zaman günümüz de insanların Mevleviliğe ve semazenlere bakış açısı değişti. İş artık gösteri haline geldi ve maddiyata döküldüğü için rahatsız oluyoruz. Sema bir gösteri işi değil, bürhan şeklidir” diyerek sözlerine son verdi.

YENİ HABER GAZETESİ / YİĞİT BERKAY ÇOPUR