Sağlık Bakanlığı bu yıl sigara yasağını daha da genişletecekmiş. Yeni düzenlemelerle kahvehane ve lokantaların önünde yer alan açılabilir kapalı alanlar da yasak kapsamına alınıyor. Ancak tamamı açık olan alanlarda sigara içilebilecekmiş. Peki, sigara kullananlar kış boyu sosyal hayata karışmasınlar mı?

Bir şeyin suyunu çıkarmak, sınırlarını zorlamak bizim genimizde var galiba. Bence sigara yasağı konusunda da ifrat ve tefritin sınırlarını zorlamaya başladık. Oysa yıllar önce dumansız hava sahası sloganıyla başlayan sigara yasağı ile çok önemli bir aşama kaydetmiştik. Yaptığımız çalışma Avrupa Birliği ve dünyaya örnek olmuştu. Fakat yeni atılmaya çalışılan adımlarla işin tadı birazcık kaçıyor. Şöyle ki ülkemizde sigara kullanımı yasak değil. Belli alanlarda sınırlandırmalar yapılıyor. Yani herkes sigarasını özgürce içebilir, insanların kendini zehirleme özgürlüğü var. 18 yaşını geçmiş bir insana sigaranın zararlarından bahsedilebilir ama sigara içmesi engellenemez. Bakanlık eğer 2017 yılı sigara eylem planını uygulamaya başlarsa insanların kişisel özgürlüklerine dokunulmuş olacak.

Eskiden kahvehanelerde, lokantalarda, hatta şehirlerarası otobüslerde bile sigara içilebiliniyor, sigara içmeyen insanlar hiç düşünülmüyordu. O günleri düşündüğümüzde çok önemli aşamalar kaydettiğimiz doğrudur ama şimdi de rüzgâr tersine esmeye başladı. Sigara kullanan insanlar adeta toplumdan dışlanmaya başlanıyor. Yapılması gereken, en demokratik olan iki tarafında hakkının gözetilmesi olacaktır. Kahvehane, lokanta vb. yerlerde sigara içilen ve içilmeyen alanlar belirlenerek orta yol bulunmalı. Gönül ister ki herkes sigarayı bıraksın ama böyle bir şeyin olması mümkün değilken de insanların özgürlüğünün kısıtlanmaya çalışılmasının bir anlamı yok.

İşin bir de ekonomik boyutu var. Kahvehane, lokanta işletmecileri bu düzenlemeden rahatsızlar. Çünkü müşterilerinin büyük bir kısmı sigara kullanıyor. İşyerlerinde iki taraf içinde alan belirlediklerini, müşterilerin şuan ki uygulamadan memnun olduğunu söylüyorlar. Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum ortadayken bakanlık eğer bu uygulamaya başlarsa esnaf da zor durumda kalacaktır.

Sigara ile mücadele kuru kuruya kamu spotlarıyla, yasaklarla olmaz. İlkokuldan itibaren öğrencilere kazandırılması gereken bir alışkanlık olmalı. Bizde ise iyi çalışmaların yanında hiçbir amaca hizmet etmeyen trajikomik uygulamalarda yapılıyor. TV'de yayınlanan dizi ve filmlerde sigaralar mozaikleniyor, hatta sigara kelimesi bile sansürleniyor. Şimdi çocuk,  yanında babası sigara içerken, dışarıda o kadar sigara içen varken televizyondan mı etkilenecek. Yahut da mozaiklenen şeyin sigara olduğunu bilemeyecek mi, sonuçta dumanı ortada kalıyor(!) Sigarayla mücadele adı altında kaç yıllık Tütünspor bile ismini değiştirmek zorunda kalmıştı da yeni adı Tutunspor yapılmıştı.

Sağlık bakanlığı sigara kullanım oranının gitgide azalmaya başladığını söylüyor. Bunu yaptıkları saha araştırmalarının yanında sigara satış rakamlarının da azalması ile hesaplıyorlar. Saha araştırmalarını bilmem ama sigara satış rakamları kesinlikle doğru bilgi vermez. Sigarayla mücadele adı altında sigara fiyatlarına da çok fazla zam yapıldı. Bugün en ucuz sigaranın paketi ortalama 7 liranın üzerinde. Fiyatlar böyle olunca da tiryakiler daha zararlı olmasına rağmen kaçak sigaraya ve tütüne yönelmeye başladılar. Yani kayıt dışı bir ekonomi oluştu. Üstelik terör örgütlerinin de nemalandığı bir pazar. Kaçak sigaralar kalite olarak diğerlerinden kötü bile olsalar yüzde yüzden fazla fiyat farkı olduğu için tercih edilmeye devam ediliyor. İşin acı tarafı özellikle gençler ve öğrenciler bu sigaraları daha fazla tüketiyor. Sağlık bakanlığı ortaya çıkan rakamlarla kendini kandırmak yerine daha farklı uygulamalarla önlem almalı.

Bilmem söylememe gerek var mı ama bu satırların yazarı sigara içmiyor. Meseleye sadece özgürlükler boyutundan baktım. Sigara içmeye karşı olmak, sigaranın ne kadar zararlı olduğunu bilmek insanların sigara içme hakkını engellemeye bahane olmaz. Sağlık bakanlığı, hem sigara içenleri hem de esnafları göz önünde bulundurarak kapalı alan yasağını tekrar gözden geçirmeli.