Soyadı Kanunu’nun bilinmeyenleri
Türkiye’de Soyadı Kanunu her Türk vatandaşın bir soyadı taşıması için İsviçre’den alınıp düzenlenerek 21 Haziran 1934 tarihinde TBMM'de kabul edilip, 2 Ocak 1935 yılında da yürürlüğe girdi. 21 Haziran 1934’te yasa çıkarılması ile Türkiye’de her vatandaşa soyadı verilmeye başlandı. Soyadları Türkçe olacak, rütbe, memurluk, yabancı ırk ve millet adları ile ahlaka aykırı ve gülünç kelimelerin soyadı olarak kullanılmayacağı kararı alındı. Soyadı seçme görevi ise “koca”ya verilmişti. Yasada, soyadı olarak alınmayacak kelimeler; “ağa”, “hacı”, “hafız”, “hoca”, “efendi”, “bey”, “beyefendi”, “hanım”, “hanımefendi”, “paşa”, “hazret” gibi unvanlardı. Soyadı verilmeye ilk olarak devlet ileri gelenlerinden başlandı.
Tengirşenk, Conker, Çakmak, Peker, Özalp gibi gösterişli soyadları onlara verildi. Ardından ilaç konusunda en donanımlı görülen insan olan Süleyman Ferit Bey’e Eczacıbaşı, sporda en güçlü olsun diye Ali Sami Bey’e “Yen” soyadı verildi. Tüm bunlar olurken bazı şahıslar da soyadlarını beğenmeyerek değiştirmek istedi. Örneğin; Süleyman Dolaksızoğlu, Süleyman Demirel’e; Adnan Ertekin, Adnan Menderes’e dönüştü. İlk kadın başbakanımız Tansu Çiller ise başka bir ilke daha imza atarak soyadını eşine vererek ismini Özer Çiller olarak değiştirtti. Vilayetlerde bunlar olurken köylü milletimiz soyadı mevzusunu fazla ciddiye almamış olacak ki vilayete gidince alırım diyerek erteledi. Hal böyle olunca ceza çıkarılmak zorunda kalındı ve soyadı almayanlara 5-15 lira arası ceza verilecek diye ilan edildi. Fakat cezanın ardından bu seferde millet şehirlere akın etti ve bu seferde soyadı konusunda sıkıntı yaşandı. Millet hangi soyadını alsam diyerek kararsız kalınca, özellikle de her köylü kendi köyünün adını soyadı olarak almak isteyince devlet yeni bir karar alarak köylere soyadları listesi göndermeye karar verdi. Her vilayetin köy halkı kendilerine gönderilen soyadlarından seçerek kararını verdi.
GÜLŞEN YILMAZ / YENİ HABER GAZETESİ
