Yemen hükümeti ve BM Temsilcisi Griffiths arasındaki kriz

ADEN (AA) - Yemen hükümeti, 16 aydır Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi görevini yürüten İngiliz diplomat Martin Griffiths'i, Husilerin yanında yer alıp sahada herhangi bir ilerleme kaydetmemekle suçluyor.

Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi ve Yemen hükümeti tarafından uzun süredir ağır suçlamalara maruz kalan BM Özel Temsilcisi Griffiths, alanda elle tutulur hiçbir sonuç elde edememek ve bu konuda yeterli olmamakla eleştiriliyor.

Griffiths ayrıca, yapılan anlaşmaların uygulanması konusunda olumsuz davranışlarda bulunmak ve Husilerin yanında yer almakla da itham ediliyor.

Yemen Cumhurbaşkanı Hadi, Griffiths'in, Hudeyde konusunda Stockholm Anlaşması'nın "çevresinde dönüp durduğunu" söyledi.

Kriz, Husilerin Hudeyde limanında tek taraflı olarak BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths'le koordineli şekilde yeniden konuşlanmalarının duyurulmasıyla başladı.

Yemen hükümeti ise bunun kabul edilemez olduğunu belirterek, Griffiths'in Husilerle "içten içe bir dayanışma halinde olduğu" suçlamasında bulundu.

Stockholm'de 6-13 Aralık 2018'de yapılan istişare toplantılarında esir değişimi, Hudeyde'de ateşkes, limanlar ve Taiz ile ilgili anlaşma imzalamıştı.

Hudeyde ve çevresi için varılan ateşkes 18 Aralık'ta yürürlüğe girmiş, anlaşma çerçevesinde bölgedeki faaliyetleri denetlemek üzere de BM tarafından Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi kurulmuştu.

Hudeyde'de ateşkese büyük ölçüde uyulurken kentten çekilme konusunda tarafların birbirine yönelttiği suçlamalar ışığında henüz somut bir adım atılamadı.

- Griffiths'in tutumu

Yemen hükümeti, Stockholm Anlaşması'nın hükümlerinin uygulanmasında herhangi bir ilerleme kaydetmekte başarısız gördükleri Griffiths'in daha önceki BM temsilcilerinin aksine "fonksiyonel anlamda başarı elde etme çabasıyla anlaşma üzerinde aldatmacalara başvurduğunu" düşünüyor.

Yemen Cumhurbaşkanlığına yakın bir kaynak, Griffiths'in, Stockholm Anlaşması'yla ilgili cumhurbaşkanlığının taleplerini defalarca görmezden geldiğini ve Hadi'nin zayıf olduğunu ve onun üzerinden istediği adımı atacağını düşündüğünü söyledi.

"Hadi, önceki toplantılarda Griffiths ile konuştu, Hudeyde'de atılacak adımların Stockholm Anlaşması'nın hükümlerine göre yapılması gerektiğini aksi takdirde kabul edilemez olduğunu belirtti." diyen kaynak, Griffiths'in cumhurbaşkanlığın taleplerini ciddiye almadığını ve anlaşmanın ilk aşamasının göstermelik uygulanmasına öncelik verdiğini ancak başarısız olduğunu kaydetti.

Hadi, mayıs ayında BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'e mektup göndererek, Griffiths'in, Husilerin ele geçirdikleri yerlerden çekilmesini öngören 2216 sayılı BM kararına karşı olumsuz tutum sergilediğini ifade etti.

Hadi mektubunda, Griffiths'in, Hudeyde'deki uluslararası yönetim şeklinin desteklenmesi için Husilerle uzlaşmaya vardığını ve bunun Yemen'in egemenliğine yapılmış açık bir ihlal olduğunu bildirdi.

Guterres'ten Griffiths'in ihlallerini incelemesini isteyen Hadi, bu ihlaller durmadığı sürece Griffiths'in görevine devam etmesine müsaade edilmeyeceğini aktardı.

BM kaynaklarına göre, Griffiths bu aşamada istifa etmeyi düşünürken yardımcılarından da Riyad'a bir ziyaret gerçekleştirmesi ve Hadi ile görüşmesi tavsiyesi geldi.

Ancak Hadi'nin bu görüşmeyi reddetmesi üzerine BM Genel Sekreteri Guterres'in Siyasi İşlerden Sorumlu Yardımcısı Rosemary DiCarlo görüşmeyi gerçekleştirdi.

- BM'nin garantileri

Yemen Cumhurbaşkanlığı Ofis Müdürü Abdullah el-Uleymi, görüşme sonrası sosyal medya hesabı Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, "Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'ten Özel Temsilci Griffiths'in Hudeyde anlaşmasını doğru şekilde uygulayacağı ve Stockholm Anlaşması'na bağlı kalacağı yönünde güvence aldı." ifadelerini kullandı.

Uleymi, Cumhurbaşkanı Hadi ile DiCarlo arasında geçen salı günü yapılan görüşmenin yapıcı ve verimli geçtiğini, barış görüşmeleriyle alakalı tüm meselelerin konuşulduğunu, Stockholm Anlaşması'nın tam şekilde uygulanması konusunun da ele alındığını kaydetti.

Uleymi'nin açıklamasının ise Yemen eski Dışişleri Bakanı Halid el-Yemani'nin istifasından birkaç saat sonra gelmesi dikkati çekti.

Hükümet kaynakları, "Yemani'nin, yetkilerini aşan Griffiths'in yolundan gitmekle suçlandığını ve Hadi ile aralarının gerildiğini" aktardı.

Yemani'nin Husilerin elindeki Hudeyde limanının BM'ye devredilmesinden yana olduğu ve bu durumun Yemen'in egemenliğine aykırı bulunduğu kaydedildi.

Gözlemciler ise Griffiths'in Husilere destek verdiğini ve Yemen ordusunun Hudeyde'ye ilerlemesini durdurmak gibi girişimlerle birkaç defa Husileri kurtardığını, Husilerin Hudeyde limanından göstermelik çekilmelerini de desteklediğini belirtiyorlar.

- Griffiths

Griffiths ise Hadi ile yakınlaşma istiyor gibi görünüyor. Griffiths'in BM daimi temsilci ülkelerden, "kendisine yönelik aleni düşmanlığı azaltması için Hadi'ye baskı yapmasını istediği" ifade ediliyor.

Griffiths, mayıs ayındaki kapalı toplantıda Yemen hükümetini yapıcı olmamakla ve anlaşmanın ilk aşamasının uygulanmasının gecikmesine sebep olmakla suçlamıştı.

Birlemiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeleri ise Griffiths'e tam desteklerini yineleyerek Yemeni hükümeti ve Husilere, BM temsilcisine olumlu ve yapıcı muamele gösterme ve İsveç'te anlaşmaya varılan anlaşmanın yükümlülüklerini yerine getirme çağrısı yaptılar.