Zor Durum Uygulaması getirildi
3568 sayılı S.M., S.M.M.M. ve Y.M.M.’lik kanununa göre mesleği icra edenlerce mesleğin icrası esnasında meydana gelen vefat durumlarında beyanname ve bildirimlerin verilmesi ile ilgili olarak herhangi bir mücbir sebep/zor durum hali uygulanmamaktaydı.
Meslek mensuplarının uzun zamandır talep ettiği, kendisi veya yakını vefat eden meslek mensubunun mükelleflerinin beyanname ve bildirimlerini zor durum hükümlerine tabi olarak “mühlet verme” başlıklı 17. maddeye ilişkin yayımlanan sirküler ile zor durum hükümlerinden faydalandırılması uygun görülerek 15.10.2019 tarih ve 2019-8 sayılı sirküler ile uygulamaya girmiştir.
Bilindiği üzere meslek mensuplarının beyanname ve bildirimleri süresinde verme gibi mecburiyetleri bulunmakta, bu sürelerin her ne şekilde mazeret ve zor durum hali olduğu bildirilse dahi geçirilmesi halinde ise; mükellefler cezaya muhatap olmakta ve indirimlerden yararlanamama müeyyidesi ile karşılaşmaktalar.
Maliye Bakanlığına mücbir sebep/zor durum halinin uygulanması konusunda yapılan başvurular ve talepler neticesinde 15.10.2019 tarih ve VUK-118/2019/8 sayılı Vergi Usul Kanunu sirküleri ile konu açıklığa kavuşturulmuştur.
İlgi sirküler ile, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun “mühlet verme” başlıklı 17. maddesine göre, zor durumda bulunmaları nedeniyle vergi muamelelerine müteallik ödevleri süresi içinde yerine getiremeyecek olanlara, kanuni surenin bir katını, kanuni sürenin bir aydan az olması halinde bir ayı geçmemek üzere, Hazine ve Maliye Bakanlığınca münasip bir mühlet verilebileceği; bu mühletin verilebilmesi için; mühlet isteyenin sürenin bitmesinden evvel yazı ile istemde bulunması gerektiği, istemde gösterilen mazeretin mühlet verecek makam tarafından kabule layık görülmesi gerektiği ve mühletin verilmesi halinde verginin alınması tehlikeye girmemesi gerektiği belirtilmiştir.
VUK mükerrer 257. maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinde yer alan düzenleme ile vergi beyannameleri ve bildirimlerin şifre, elektronik imza ve diğer güvenlik araçları konulmak suretiyle internet dahil olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında verilmesi ile beyanname ve bildirimlerin yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişiler aracı kılınarak gönderilmesi gerektiğinden; mükellef veya vergi sorumlusu ile gönderme işini yapacak kişiler arasında özel sözleşme düzenlenmek kaydıyla elektronik ortamda gönderilen beyanname ve bildirimler, mükellef veya vergi sorumlusu tarafından verilmiş addolunacağı belirtilmiştir.
Bu nedenle mükellef veya vergi sorumlusunun 340 sıra nolu VUK Genel Tebliğinde yer alan beyannamelerin elektronik ortamda gönderilmesine ilişkin usul ve esaslar dahilinde durumu uygun olan mükelleflerin istemeleri halinde kendi beyannamelerini kendi şifreleri ile göndermeleri, belirtilen şartları taşımayan mükelleflerin ise elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış bulunan gerçek veya tüzel kişiler vasıtasıyla anılan tebliğ ekinde yer alan sözleşmelerden durumlarına uyan sözleşmeyi düzenlemek suretiyle elektronik ortamda göndermeleri gerektiği açıklanmıştır.
Elektronik ortamda gönderilme zorunluluğu getirilen beyannameler için belirlenen usul ve esaslar, elektronik ortamda gönderilme zorunluluğu getirilen bildirimler için de geçerli olacağı belirtilmiştir.
213 sayılı VUK’un 17. maddesine göre; meslek mensubunun kendisinin veya yakınının vefat etmesi ve vefat tarihi itibariyle beyanname ve bildirimin verilme süresinin bitimine 7 gün veya daha az süre kalmış olması durumunda, yakını veya kendisi vefat eden meslek mensubu tarafından beyanname/bildirimleri verilen mükelleflerin mezkur beyanname/bildirim verilme süreleri ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin son günü, bunların verilmesi gereken sürenin son gününü takip eden günden itibaren 7. güne uzatıldığı ifade edilmiştir.
Beyanname/bildirim verme ve ödeme sürelerinin uzatılması, vergi dairelerince yukarıda belirtilen şartların oluştuğunun anlaşılması durumunda re’sen yapılabileceği gibi ilgililerin yazılı başvurusuna istinaden de yapılabileceği, vergi dairesince re’sen uzatma yapılmadığı durumlarda, bu sürelerin dolmasından önce veya sonra beyanname/bildirimleri veren meslek mensubunun kendisinin veya yakınının vefat ettiğinin ve vefat tarihinin ispat ve teşvik edilmesinin gerektiği hüküm altına alınmıştır.
VUK 17. maddesinin “zor durum hali” uygulamasında eşi ve çocuğu ile kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşi meslek mensubunun yakını olarak kabul edileceği belirtilmiştir.
Meslek mensuplarınca mesleğin icrasında VUK 17. madde kapsamında zor durum hali ile ilgili mühlet isteme talepleri halinde yukarıda açıklanan hususlara dikkat edilerek talepte bulunmaları, aksi takdirde mühlet verme uygulamasının işlemeyeceği ve beyanname/bildirimlerin süresinden sonra verilmiş olunabilineceği unutulmamalıdır.
