Büyük Buhran’ın üzerinden 91 yıl geçti

Birinci Dünya savaşının ardından Amerika Birleşik Devletleri süper güç haline gelmişti. Amerika artık Avrupa’nın en büyük alacaklısıydı. Bunun yanında dünyaya en çok kredi veren ülke unvanını kazanmıştı. Amerika’nın herkesten alacağı vardı ve Avrupa’dan alacaklı olduğu savaş tazminatlarını altın olarak istiyordu. Kapitalizm çok popüler bir hale gelmişti. Hisse senetleri sürekli artıyordu. Ekonomi müthiş bir ivme ile büyüyordu. Ford otomobil sektöründe devrim yaptı, seri otomobil üretimine geçti ve işçi ücretlerinde ciddi bir artış oldu. İşçi sınıfı artık paralıydı, tatile çıkıyordu, gayrimenkul alıyordu. Özellikle Florida gibi güneydeki bölgelerin geleceğin turizm cenneti olacağına inanılıyordu ve büyük bir hızla gayrimenkul alımı başladı. Bu talep de gayrimenkul fiyatlarının ciddi oranda şişirilmesine olanak sağladı. Bölgedeki tarlalar bile servet değerinde fiyatlara satılıyordu. Şirketler büyüdükçe büyüyor bankalar çoğalıyordu. İşler umulduğu gibi olmadı bir şeyler ters gitmeye başlamıştı. İnsanlar servet ödeyerek satın aldıkları evleri daha sonraları değerinin çok altında fiyata bile satamadılar. Gayrimenkulden kaçan insanlar borsaya yöneldi. Hisse senetlerine yoğun bir talep oldu bu talep hissenin aşırı yükselmesine sebep oldu ve en sonunda 24 Ekim 1929 günü New York borsası  %12,8 düştü O gün; 1929 yılı fiyatlarıyla 4.2 milyar dolar yok oldu. Binlerce banka ve şirket battı. Borsanın çöküşü binlerce bankanın ve şirketin batmasına yol açtı. İnsanlar bankadaki paralarını geri alamadılar. O günün parasıyla 4,2 milyar dolar ortadan yok oldu. Bu durum insanların güvenini sarstı ve insanları minimum tüketime zorladı. Piyasada para dönmeyince buhran dönemi başladı ve kısa zaman içerisinde tüm dünyaya yayıldı. Amerikan bunalımı artık dünya ekonomik bunalımıydı. Kriz, Türkiye’yi de etkiledi.

MACİT ULUÇAMLIBEL / YENİ HABER GAZETESİ