Doğa Derneği, evdekileri "kuşların uzun göç yolculuğunu izlemeye" davet ediyor

İSTANBUL (AA) - HANİFE SEVİNÇ - Doğa Derneği, göçmen kuşların uzun göç yolculuklarında karşılaştıkları tehlikelere dikkati çekmek amacıyla kutlanan "Dünya Göçmen Kuşlar Günü"nde, evde kalınan bu dönemde herkesi balkonlardan, pencerelerden, teraslardan ve bahçelerden gökyüzüne, ağaçların arasında bakarak kuş göçüne tanıklık etmeye çağırıyor.

Her yıl on binlerce kuş, üreme ve kışlama alanları arasında uzun bir göç yolculuğu gerçekleştiriyor. Doğanın döngüselliğinin bir göstergesi olan bu göç hareketi, ilkbahar ve sonbaharda yoğun olmak üzere yılda iki kez yaşanıyor.

Türkiye, bulunduğu coğrafi konum itibarıyla kuşlar için önemli bir göç rotasını oluşturuyor. Özellikle de süzülerek göç eden türler açısından Afrika-Avrupa ve Afrika-Asya doğrultusunda küresel bir öneme sahip.

Türkiye üzerinden geçen göçmen kuşlar, zorlu yolculukları sırasında güç toplamak için bazen İstanbul'un kuzey ormanlarında, bazen Kayseri'nin sazlıklarında, bazen Anadolu'nun farklı yerlerindeki sulak alanlarda durup dinleniyor.

Kuşların zorlu göç yolculuklarına dikkati çekerek, karşılaştıkları tehditlere karşı duyarlı olmak ve insanların birlikte yaşadığı kuş türlerini tanımak amacıyla kutlanan Dünya Göçmen Kuşlar Günü ve çok sayıda kuş ve türlerinin gözlendiği Global Big Day, bu yıl aynı güne denk geldi. Yarın kutlanacak bu iki önemli günde Doğa Derneği, herkesi evlerinden dünyayı kuş bakışı görmek için etkinliğe davet etti.

Koronavirüs tedbirleri kapsamında insanların evlerinde kaldığı bugünlerde doğanın ayrılmaz bir parçası olan kuşları fark etmek isteyenler balkonlardan, teraslardan ve bahçelerden varsa dürbün ve teleskoplarla gökyüzüne, ağaçlara bakarak kuş göçüne tanıklık edebilir, gözlemledikleri kuş türlerini eBird'e kaydederek (https://ebird.org/home) doğa koruma çalışmalarına katkı sağlayabilir.

Ayrıca göçmen kuşlarla ilgili yazıları, resimleri, fotoğrafları, şarkıları, kuşlara dair yapılan ne varsa #DünyaGöçmenKuşlarGünü etiketiyle sosyal medyada paylaşılabilir.

Doğa Derneği ekipleri de yarın saat 14.00'te kuş gözlemcilerin katılımıyla küçük akbabaların ve daha birçok kuş türünün yaşamına tanık olmak için Instagram hesabından canlı yayınlar gerçekleştirecek.

- "Göçmen kuşlar için İstanbul Boğazı önemli"

AA muhabirinin soruların yanıtlayan Doğa Derneği Göç Yolları Sorumlusu Can Yeniyurt, bazı kuş türlerinin Türkiye üzerinden geçerek üreme alanlarına ulaşırken, bazılarının ise yine üremek için Türkiye'ye göç ettiğini söyledi.

Göçmen kuşların, süzülerek göç eden ve deniz aşan türler olarak sınıflandırıldığını, ötücü kuşlar ve kıyı kuşları ile su kuşları gibi aktif uçuşla göç eden türlerin karalara bağımlı olmaksızın geniş su yüzeylerini doğrudan aşabildiğini ifade eden Yeniyurt, "Süzülerek göç edenler, karalar üzerinde oluşan ve termal olarak adlandırılan sıcak hava akımları aracılığıyla uzun mesafeleri minimum enerji harcayarak katederler. Bu anlamda da İstanbul Boğazı gibi dar deniz geçişleri, bu türler için hayati bir önem arz ediyor." dedi.

Leyleklerin en bilinen göçmen kuşlar olduğunu belirten Yeniyurt, kış aylarını geçirdikleri Sahra Altı Afrika'dan Avrupa'daki üreme alanlarına yönelen yüz binlerce leyleğin Anadolu coğrafyasını geçerek yavrularını yetiştirecekleri alanlara ulaştığını dile getirdi.

Yeniyurt, dünya popülasyonun büyük bir kısmının özellikle İstanbul'da hem ilkbahar hem de sonbahar göçü sırasında geçiş yaptığını belirterek, "Göç yollarını kullanan diğer önemli türler ise yırtıcı kuşlardır. Leyleklere benzer göç yöntemi ve rotasına sahip binlerce yırtıcı kuş, üreme ve kışlama alanları arasında her göç döneminde mekik dokur." diye konuştu

- Nesli tehlikede olan kuşlara yönelik çalışmalar

Can Yeniyurt, dernek olarak başta nesli tehlike altında olmak üzere göçmen kuş türleri üzerine birçok çalışma yürüttüklerini ifade ederek, Dünya Kuşları Koruma Kurumunun (BirdLife) Türkiye temsilcisi olarak ülkenin göçmen kuşlarını korumaya yönelik çalışmalar yaptıklarını söyledi.

Sürmeli kızkuşunun küresel ölçekte yok olmak tehlikesi altında olduğunu, yine Türkiye'deki dört akbaba türünden olan küçük akbaba için de aynı tehditin bulunduğunu anlatan Yeniyurt, şöyle devam etti:

"Küçük Akbaba Koruma Projesi kapsamında göç yollarının korunması için Adana'da 2014, 2018 ve 2019'da Yırtıcı Göç Sayımı gerçekleştirdik. Geçtiğimiz yıl yaptığımız sayımlarda 920 küçük akbaba gözlemledik ve 152 bin 967 göçmen kuş saydık. Ankara ve Mersin'deki küçük akbabanın yaşam alanlarındaki çobanlarla sürekli iletişim halindeyiz. Çobanlara gelen bilgiler doğrultusunda kuşları yakından izliyor ve onları tehdit eden unsurların ortadan kalkması üzerine çalışıyoruz."

Yeniyurt, geçen yıllarda Büyükçekmece'de on binlerce leyleğin sayımının yapıldığını kaydetti.

Bu yıl Dünya Göçmen Kuşlar Günü'nün koronavirüs salgını nedeniyle evlerde kanılan günlere denk geldiğine değinen Yeniyurt, "Evlerden çıkmadan cam, balkon, teras veya bahçeden gözlerimizi gökyüzüne çevirerek bu muhteşem kuş göç yolculuğuna tanık olabiliriz." dedi.