Futbol 163 yıl önce Sheffield ile doğdu
Futbol, dünya üzerinde oynanan en eski oyunlardan biridir. Çin'den Peru'ya kadar neredeyse tüm toplumlarda futbola yakın top oyunlarının oynadığını belirten tarihçiler, söz konusu futbola benzer bu oyunların geçmişini ise milattan öncelere dayanıyor. Modern anlamda futbol ise 1800'lü yıllarda İngiltere'de ortaya çıkmıştır. Bu nedende İngiltere için 'Futbolun Beşiği' tabiri kullanılır.
Futbola benzeyen oyunlar her ne kadar daha eski tarihlere dayansa da futbolla ilgili ilk yazılı kurallar listesi 1800’lü yılların ortalarına dayanır. 1848 yılında Cambridge Üniversitesi'nde oluşturulan Cambridge kuralları futbolun ilk yazılı kurallar belgesidir.
İLK FUTBOL KULÜBÜ 1857 YILINDA KURULDU
İngiltere’de futbolla ilgili yazılı metinlerin geçmişinin bu kadar eskiye dayanıyor olması, dünya üzerinde kurulan ilk kulübün de İngiltere'de olmasını doğal kılıyor. Dünya üzerinde kurulan ilk kulüp İngiltere'de 1857 yılında oluşturuldu. Aslında İngiliz futbolunu yakından takip eden herkes söz konusu kulübü tanıyor. 1857 yılında kurulan ve şu anda 163 yaşında olan Sheffield dünya üzerinde kurulan ilk futbol kulübüdür. Harrow okulu mensubu Natheniel Creswick ve William Prest 24 Ekim 1857'de Kuzey İngiltere'nin Sheffield şehrinde Sheffield Football Club'ı kurdu. O yıllarda başka bir kulüp olmadığı ve futbolun kuralları netleşmediği için kulüp kurucuları 'Sheffield Kuralları' altında bu top oyunu için kurallar belirledi. 1861 yılında Sheffield FC ile Hallam FC arasında oynanan mücadele ise tarihin ilk derbisi olarak kayıtlara geçti. Sheffield FC'den sonra kurulan diğer 9 kulüp ise şöyle: Cambridge University AFC / 1857 Kulüp İngiltere'nin Cambridge şehrinde kuruldu. Lima CFC / 1859 Lima CFC 1859 yılında Peru'nun başkenti Lima'da kuruldu. Hallam FC /1860 Hallam FC 4 Eylül 1860'ta İngiltere'nin Güney Yorkshire bölgesinde kuruldu. Cray Wanderers FC / 1860 Cray Wanderers FC 1860 yılında bir araya gelen gençler tarafından Londra'da kuruldu. Notts County / 1862 Notts County 1862 yılında İngiltere'nin Nottingham şehrinde kuruldu. Civil Service FC / 1863 Civil Service FC 1863 yılında Londra'da kuruldu. Royal Engineers Association FC / 1863 İngiliz kulübü Royal Engineers Association FC1870'li yıllarda ciddi bir taraftar kitlesine sahipti. Wrexham FC / 1864 Galler merkezli kulüp 1864 yılında kuruldu.
TÜRKİYE’DE İLK FUTBOL TAKIMI, 1895’TE İSTANBUL’DA İNGİLİZLER TARAFINDAN KURULDU
Türkiye’de ilk futbol takımı, 1895’te İstanbul’da İngilizler tarafından F. C. Wien adı altında kuruldu. İlk Türk futbol takımı ise Fuat Hüsnü Kayacan, Reşat Danyal Bey ve birkaç arkadaşı tarafından 1896’da Black Stocking Football Club (Siyah Çoraplılar) adı altında kuruldu. Şimdiki Fenerbahçe’nin temelleri de o zaman atıldı. 1901’de ise tamamıyla Türklerin oluşturduğu Kadıköy Kulübü, Fuat Hüsnü Kayacan tarafından kuruldu. Fakat o zamandaki siyasî ortam dolayısıyla her iki kulüp de dağıtıldı. Aynı zamanda Amiral Hüseyin Hüsnü Paşanın Deniz Harp Okulu öğrencisi olan oğlu Hüsnü Kayacan ilk Türk futbolcusudur. Fuat Hüsnü ilk maçını 1900 yılında Moda Kulübü’nde Boby takma adı ile oynadı.
TÜRKİYE’DE İLK MAÇ İZMİR’DE YAŞAYAN İNGİLİZ VE RUMLARIN KATILIMIYLA OYNANDI
Türkiye’de ilk maç İzmir’de yaşayan İngiliz ve Rumların katılımlarıyla oluşan karma takım ile İstanbullu İngiliz ve Rumların kurdukları karma arasında İstanbul’da 1897’de yapıldı. Türkiye’de ilk lig James Lafontaine’in başkanlığında, Cadikeuy Football Club, Moda Football Club, Elpis ile İngiliz gemisi futbol takımı Imogen’in katılımıyla 1903’te (Constantinople Football League) İstanbul Futbol Ligi olarak kuruldu. Ligin kurucularından olan Henry Pears tarafından İngiltere’den değerli bir gümüş kupa, 10 sene devam edecek lig sonunda en fazla şampiyonluk alacak takıma verilmek üzere getirildi ve ilk ligi Imogen şampiyon olarak bitirdi.
İLK TÜRK SPOR KULÜBÜ BJK: BEŞİKTAŞ BEREKET JİMNASTİK KULÜBÜ
İlk Türk spor kulübü 1903 yılında Saray Nazırı Osman Paşanın oğulları Hüseyin Bereket, Mehmet Şamil, Ahmet ve Mehmet Ali Fetgeri, Nazım Nazif Ander, Fethi Bey, Behçet Bey, Şevket Cenanî Bey, Mahmut Naci Bey, Cami Baykurt ve Şerafettin Bey tarafından "Beşiktaş Bereket Jimnastik Kulübü" adı altında kurulan kulüptür. Kulüp önce kırmızı beyaz renklerle kurulmuş, daha sonra memleketin o zamanki durumundan dolayı forma renkleri siyah beyaz olarak değiştirilmiştir.
İLK TÜRK FUTBOL KULÜBÜ VE İLK ŞAMPİYON GALATASARAY
İlk Türk futbol kulübü Papazın Çayırı’nda İngilizlerin oynadığı futbolu gören Galatasaray Sultanîsi öğrencilerinden Ali Sami Yen, Asım Tevk (Sonumut), Emin Bülent (Serdaroğlu), Celâl (Şehit), Bekir (Sıtkı), Tahsin Nahit, Nikolof (Kaptan), Abidin Daver tarafından kırmızı beyaz forma renkleriyle 1905 Ekiminde kuruldu. Galatasaray aynı zamanda 1908-1909 İstanbul Ligi’ni şampiyon olarak tamamladı ve ilk şampiyon Türk takımı unvanını da elde etti.
YABANCI TAKIMLALA İLK MAÇ VE İLK GALİBİYET GALATASARAY’IN
Türkiye’de yabancı takımlarla oynanan ilk maç, 1 Nisan 1911’de dönemin İstanbul şampiyonu "Galatasaray" ile Galatasaray’ın davetlisi olarak İstanbul’a gelen "Kloszvar" arasında Kadıköy’de Union Club Stadı’nda yapıldı. Bu maçta Galatasaray, Macaristan ikincisi Kloszvar’ı 4-2 yenmeyi başardı. Yurt dışında maç yapan ilk Türk takımı da Galatasaray’dır. Macar takımı Kloszvar’ı Türkiye’de yenen Galatasaray Futbol Takımı, Ali Sami Yen başkanlığında rövanş maçı için Macaristan’a gitti. Macaristan’ın Kloszvar şehrinde, bu şehrin adını taşıyan takımla, 11 Eylül 1911’de yaptığı maçta Galatasaray 5-1 mağlûp oldu.
İLK MİLLİ MAÇ ROMANYA’YLA YAPILDI
FIFA’ya başvurduktan hemen sonra, millî takım konusunda ilk girişimler 18 Ocak 1923’te başladı ve 17 futbolcunun (Altınordu’dan: Nedim, Rek, Osman Top, Badi Şükrü, Fenerbahçe’den; Hasan Kamil Sporel, Cafer Çağatay, Dr. İsmet Uluğ, Kadri Göktulga, Bedri Gürsoy, Sabih Arca, Galatasaray’dan; Nihat Bekdik, Edip Ossa, Rüştü Erkuş, Hilâl’den; Sadi Çoban, Süleymaniye’den Hüsnü Erciyas) katılımlarıyla ilk millî takım oluşturuldu. İlk millî maç 26 Ekim 1923 (FIFA’ya kabulden hemen sonra) Taksim Stadı’nda Romanya’ya karşı yapıldı ve 2-2’lik beraberlikle sonuçlandı. Bu maçta ilk millî golümüzü Zeki Rıza Sporel attı. Sahaya kaptan olarak Hasan Kamil Sporel çıktı. Türk millî futbol takımı yurt dışındaki ilk maçını 1924’te Paris Olimpiyatları sırasında, Çekoslovakya millî takımı ile oynadı ve 5-2 yenildi. Millî takımımıza gelen ilk yabancı hoca 1924 yılında göreve getirilen İskoç Billy Hunter oldu. Yurt dışında ilk kez millî maç yöneten Türk hakemi Hamdi Emin Çap oldu. Emin Hamdi Bey, 16 Kasım 1924’te oynanan, Sovyetler Birliği-Türkiye maçını idare etti. Bu maçta Sovyetler Birliği Türkiye’yi 3-0 mağlûp etti.
SEYFULLAH KOYUNCU / YENİ HABER GAZETESİ
