Gıdada ithalatçı ülkelere "yerel fiyat artışı ve tadarik sıkıntısı" uyarısı

Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen:- "Eğer virüs nedeniyle ticaret etkilenmeye devam ederse, özellikle ithalatçı ülkelere yönelik riskler artacaktır. Bu ülkelerde yerel fiyat artışları ve tedarik sıkıntısı oluşabilir. Özellikle açlıkla
Gıdada ithalatçı ülkelere "yerel fiyat artışı ve tadarik sıkıntısı" uyarısı

İSTANBUL (AA) - BELGİN YAKIŞAN MUTLU - Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, koronavirüs salgını sonrası daralan talebin küresel gıda fiyatlarında bir düşüşe neden olduğunu belirterek, "Eğer virüs nedeniyle ticaret etkilenmeye devam ederse, özellikle ithalatçı ülkelere yönelik riskler artacaktır. Bu ülkelerde yerel fiyat artışları ve tedarik sıkıntısı oluşabilir."dedi.

AA muhabirine, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından açıklanan Gıda Fiyat Endeksi ile tahıl arz ve talep raporuna ilişkin değerlendirmelerde bulunan Ergezen, endeksin küresel gıda fiyatlarını göstermesi açısından önemine işaret etti.

FAO'nun Gıda Fiyat Endeksi'nin martta önceki aya göre yüzde 4,3 azalarak 172,2'ye gerilediğini anımsatan Ergezen, son 8 yılın en büyük aylık düşüşüne işaret eden bu gelişmeye koronavirüs salgınının neden olduğunu söyledi.

Ergezen, endeksin açıklanması ile koronavirüs salgınının gıda fiyatları ve üretim tahminleri üzerindeki ilk etkisinin de görüldüğünü aktararak, şunları kaydetti:

"Koronavirüs nedeniyle uygulanan karantina ve insanların evde kalmaları, daha fazla buğday ve pirinç talebine yol açıyor. Buna rağmen gıda fiyatlarında düşüş olması, küresel talebin yavaşlayacağı endişesi ve bitkisel yağlar ile şeker fiyatlarındaki keskin düşüşlerden kaynaklanıyor. Bitkisel yağlarda 19 puan düşüş olurken, şekerdeki düşüş 40 puan oldu. Şekerdeki düşüşün nedeni olarak ise küresel büyüme endişeleri ve Brezilya'daki üreticilerin etanol yerine şeker üretimine yönelmesi olarak gösteriliyor. Petrol fiyatlarındaki ciddi düşüş, üreticilerin etanol yerine şeker üretimini tercih etmesine neden oldu. Özellikle Brezilya'da bunun gerçekleştiğinin de altı çiziliyor. Brezilya, dünyanın en büyük şeker üreticisi konumunda bulunuyor."

Ergezen, koronavirüsle başlayan küresel büyüme endişelerinin gıda fiyatlarına da yansıdığına dikkati çekerek, "Gıda fiyatlarında yaşanan düşüş, talebin önemli oranda etkilendiğini gösteriyor. Bununla beraber küresel ticaretin neredeyse durma noktasına gelmesi başka bir riski daha ortaya çıkarıyor. Eğer virüs nedeniyle ticaret etkilenmeye devam ederse, özellikle ithalatçı ülkelere yönelik riskler artacaktır. Bu ülkelerde yerel fiyat artışları ve tedarik sıkıntısı oluşabilir. Zaten geçtiğimiz günlerde buna benzer açıklamalar bazı analistler tarafından da dile getirilmişti. Özellikle açlıkla baş eden ülkelerdeki risklerin bir gıda krizine dönüştüğünü görebiliriz." diye konuştu.


- "Son 10 yılın en yüksek üretim rakamı"


Zafer Ergezen, FAO'nun küresel tahıl üretim tahmininin martta önceki aya göre 1,2 milyon ton artarak 2 milyar 720,6 milyon tona ulaştığını, bu rakamın önceki yıla göre 64,6 milyon ton artışa işaret ettiğini söyledi.

Son 10 yılın en yüksek üretim rakamının gerçekleşeceğine vurgu yapan Ergezen, "Pirinç üretiminde önceki yıla göre düşüş beklenmesine rağmen mısır üretiminde özellikle Rusya ve Avrupa Birliği'ndeki artışlar küresel tahıl arzının da artmasına yol açıyor. Bununla beraber dönem sonu stok tahminleri önceki aya göre 4,6 milyon azalarak 865,7 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Tahminlere göre stok kullanım oranı da önceki aya göre azalarak yüzde 30,7 ile son üç yılın en düşük seviyesi oldu." dedi.

Ergezen, yeni üretim tahminlerine bakıldığında buğdayda rekora yakın üretim beklendiğini aktararak, şöyle devam etti:

"Buğday üretiminin önceki aya göre 200 bin artarak 763,3 milyon ton olacağı öngörülüyor. Bu rakam 2016-2017 sezonundaki rekor üretimden sadece 1,6 milyon ton daha düşük ve 2018'e göre artış 30,9 milyon tona ulaştı. Avrupa Birliği, Ukrayna ve ABD'de düşüş yaşanması bekleniyor, fakat bu ülkelerdeki üretim düşüşünün Rusya'daki üretim artışı ile karşılanacağı tahmin ediliyor. Bunun yanı sıra Hindistan ve Pakistan'da da üretim artışı bekleniyor. FAO'nun tahmin raporunda dikkat çekici olan noktalardan birisi de buğday arzının rekor seviyede devam etmesi.

Önceki aya göre 3,6 milyon düşüş olsa da üretim ve stok tahminleri toplamı 1 milyar 34,8 milyon tona ulaşarak rekor seviyede gerçekleşti. Bunda hem yüksek üretim hem de önceki yıldan devir olan buğday stoklarının etkili olduğu anlaşılıyor, fakat yüksek arzla birlikte stokların aynı ölçüde artmadığı görülüyor. Bunun nedeni ise talebin önceki yıla göre 9,3 milyon ton artmasıdır. Önceki aya göre ise 300 bin ton düşüş var. Dönem sonu stoklarında önceki ay tahminlerine göre 4,3 milyon ton azalış olduğunu görüyoruz. Buna rağmen halen önceki yılın 1,4 milyon ton üzerinde bulunuyor."

Zafer Ergezen, küresel buğday ve tahıl üretiminin yüksek olacağı bir yılın beklediğini vurgulayarak, "Koronavirüs nedeniyle talebin etkilenmesi, maalesef fiyatlar üzerinde baskı unsuru olacaktır. Bu süreç uzadıkça fiyatlar üzerindeki baskının daha da arttığını görebiliriz, fakat buğday ve pirince olan talep yüksek kalmaya devam edecektir. Aynı zamanda petrol fiyatları da yakından takip ediliyor. Çünkü düşük petrol fiyatları, mısır ve şeker gibi ürünlerde de baskı oluşturuyor." şeklinde konuşmasını tamamladı.


- FAO'nun raporu


FAO'nun geçen hafta açıkladığı raporda, küresel gıda fiyatlarının koronavirüs salgını nedeniyle oluşan talep yönlü daralmaya bağlı olarak mart ayında keskin bir şekilde gerilediğini, sert düşen petrol fiyatlarının da bu düşüşe katkı sağladığını bildirmişti.

FAO Kıdemli Ekonomisti Abdolreza Abbassia, "Fiyat düşüşleri arzdan değil, büyük ölçüde talep faktörlerinden kaynaklandı ve talep faktörleri daha da kötüleşen ekonomik beklentilerden etkilendi. Şu anda yaşadığımız bir tür mükemmel fırtına. Lojistik aksaklıkların yanı sıra gelişmekte olan ülkelerin para birimlerinin değer kaybetmesi, özellikle gıda ithalatı yapan ülkeler için alımları daha pahalı hale getirdi. Bu gelişmeler daha fakir ülkeler ve salgının en sert vurduğu ülkelerde bir gıda krizine yol açabilir." uyarısında bulunmuştu.

Kaynak: