"Glutensiz yaşam anlayışı Türkiye’ye de yerleşmeli"
Türkiye’de Çölyak Hastalığı görülme sıklığı yüzde 1 ile binde 3 arasında değişiyor. Türkiye genelinde 70 bin, Konya’da ise bin 500 civarında Çölyak hastası olduğu tahmin ediliyor.
2019 Kasım ayında kurulan Glutensiz Yaşam Derneği, Çölyak hastalarının yaşamlarını kolaylaştırmak, hastalık hakkında kamuoyunu bilinçlendirmek ve glutensiz yiyeceklerin üretimini artırmak için çalışmalar yürütüyor.
‘GLUTENSİZ EKMEK BULMAK SON DERECE GÜÇTÜ’
Eskiden glutensiz ekmek bulmanın oldukça zor olduğunu anlatan Glutensiz Yaşam Derneği Başkanı Öğr. Gör. Güngör Gökdağ, “Ben Çölyaklı bir kız babasıyım. Benim kızıma da 5 yaşındayken Almanya’da çölyak tanısı koyuldu. Sonrasında Çölyaklı’larla tanışma imkanım oldu. Almanya refah düzeyi yüksek bir ülke olduğu için orda Çölyaklı’ların yaşamları çok daha kolay oluyor. Almanya’da sağlık bilinci topluma yerleştiği için gıdaların tedarikinde sıkıntı yaşanmıyor. Marketteki ürünlerin yaklaşık yüzde 70’inin içeriğinde gluten kullanılmıyor. Dondurma ve çikolataların birçok markasının içeriğinde gluten kullanılmıyor. Belki bu sürümden kaynaklanan durumdan da söz konusu olabilir. Gluten kullanılmadığında ürünlerin raf ömrü daha çok kısalıyor. Glutensiz yaşam anlayışı Türkiye’ye yerleşince problemler de başladı. Türkiye bundan 5-6 yıl öncesinde çok daha kötüydü, çok daha zor şartlardaydı. Glutensiz ürün bulmak son derece güçtü. Ekmeği, farklı şehirlerde glutensiz ekmek üreten yerlerden kargoyla sipariş ediyorduk. Tabi bu farkındalık son 5-6 yılda çok hızlı bir şekilde arttı” şeklinde konuştu.
“KARATAY BELEDİYE BAŞKANI KILCA’YA MİNNETTARIZ”
Her geçen gün Çölyak tanısı koyulan hasta sayısının arttığının bilgisin veren Başkan Gökdağ, “Hekimlerimiz de hastanelerde sürekli Çölyak tanısı koyuyorlar, bir yandan da alerjen duyarlılığı olan Çölyaklı’ların sayısı da gittikçe artıyor. Tüm bunları bir araya getirdiğimizde çevremizde alerjen duyarlılığı olan çocuk ve erişkin bireylerin sayılarının fazla olması Glutensiz Yaşam Derneği’ni bir araya getirdi. Bu söylediklerimin yanı sıra Karatay Belediye Başkanı Hasan Kılca Beye de minnettarız. Kendisi hem glutensiz ekmek üretimine başladı hem de dernek olarak bizi destekliyor. Yakın zamanda bir protokol yapacağız” diye aktardı.
‘FARKINDALIK ARTTIKÇA HASTA SAYIMIZ ARTIYOR’
Çölyaklı’lara olan farkındalığın arttıkça hasta sayısının da arttığına dikkat çeken Doç. Dr. Abdülkadir Altınışık, “ Bu hastalık gluten veya normal ekmekte bulunduğu için Çölyaklı’lar ekmek diyete girdiklerinden itibaren artık çocukluk çağlarında semptomlar ortaya çıkabiliyor. Bu hastalık, illa çocuklukta çıkacak diye bir şey yok, erişkinlik dönemine kadar gizli kalabilir. Dolayısıyla farkındalık çok önemli. Bu hastalarımız bize daha çok kronik, daha uzun dönemli isaller ve karın ağrıları şikayetleriyle geliyor. Aynı hastalığı, aynı semptomları yapacak pek çok hastalığımız var. Sadece bağırsakların bozuk çalışması dediğimiz bağırsak sendromunda da aynı boyutlar olabilir. Burada hekimin önce hastalığı aklına getirerek tanı koymaya yönelik tetkikler yapması, endoskopi ve antikorlar taramasıyla bakması gerekiyor. Hastalarımızın bu şekilde tanısını koyuyoruz. Bugün 100 ile 300 kişinin bir tanesinde bu hastalığın olduğunu biliyoruz. Konya’da yaklaşık bin, bin 500 civarında hastamızın olduğunu tahmin ediyoruz” ifadelerini kullandı.
‘GLUTENLİ ÜRÜN KULLANAMAZLAR’
Çölyak hastalarının gluten bulunan ürünleri tüketmedikleri takdirde bir sıkıntı yaşamadıklarını belirten Dr. Öğr. Üyesi Elif Yıldırım, “Gluten aldığımız zaman patolojik olarak ince bağırsağın emici tüylerinde harap yıkım oluşuyor. Bazı maddeler vücuda toksit etki gösteriyor. Bağırsak kendi kendine hasar veriyor. Bu hasarlanma sonucunda o emici tüylerde bir yıkılmalar oluyor. Yani emilim alanları azalmış oluyor. Kansızlık, kemik erimesi, depresyona kadar varan bir sürü belirtiler olabiliyor. Gluten bulunan tahılları çıkarttığımızda ise sorun yok. Tabi ki hayatımız buğdaysız olmaz. Özellikle İç Anadolu bölgesinde tahıla dayalı besleniyoruz. Makarnalar, börekler, çörekler, kekler, kurabiyeler hepsi glutenden yapılıyor. Bireyler bunları yemedikleri zaman sıkıntı yaşamıyorlar. Bunun yerine artık alternatif tahıllar üretiliyor. Glutensiz unlardan yapılan mamullerin çoğu marketlerde yerini aldı” diye konuştu.
‘ÇAPRAZ BULAŞMAYA DİKKAT!’
Çapraz bulaşmaya dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Diyetisyen Yelda Altınışık, “Çapraz bulaşma dediğimiz şey, mesela bir ekmeği kesiyorsunuz bıçakla, aynı tahtayı ve aynı bıçağı temizlemeden siz Çölyaklı’nın ekmeğini kesemiyorsunuz. Bıçağı temizlemediğiniz zaman oradan glüten hastanın yiyeceğine bulaşıyor. Buna biz çapraz bulaşma diyoruz. Aynı mikrop gibi bulaşıyor. Kullandığımız kap kaçaklarda, mutfak organizasyonlarında ailenin bilinçli olması gerekiyor” ifadelerine yer verdi.
•SÜMEYRA KENESARI / YENİ HABER GAZETESİ
