GRAFİKLİ - Libya hükümet güçleri Misrata'dan Tunus sınırına sahil şeridini Hafter milislerinden temizledi

ANKARA (AA) - ENES CANLI / AYDOĞAN KALABALIK - Libya'da hükümet güçleri, Misrata kentinden Tunus sınırına kadar uzanan yaklaşık 3 bin kilometrekarelik alanı ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter'e bağlı milislerden geri aldı.

Libya'nın Birleşmiş Milletler (BM) nezdindeki meşru temsilcisi Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH), Hafter'e bağlı milislerin ülkede görülmeye başlayan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına rağmen saldırılarına devam etmesi karşısında harekete geçti.

UMH güçleri, Misrata'dan Tunus sınırına kadar uzanan ülkenin batısındaki 400 kilometre boyunca tüm sahil şeridini milislerden temizledi.

- Hafter milisleri ateşkese uymadı

BM, Kovid-19 salgını nedeniyle Libya’da savaşan taraflara 22 Mart’ta “insani ateşkes” önerisinde bulundu.

UMH öneriyi kabul etti. Aynı şekilde Hafter tarafı da çağrıyı kabul ettiğini duyurdu fakat dakikalar içinde Trablus’a roketli saldırı gerçekleştirdi.

Libya'da ilk koronavirüs vakası 23 Mart'ta tespit edildi. Hükümet salgın öncesinde sokağa çıkma yasağının da içinde yer aldığı bir dizi önlemi hayata geçirdi.

Hafter milisleri, ölümcül salgında virüsün tespit edildiği ilk vakanın ortaya çıkmasından hemen bir gün sonra başkent Trablus'un yerleşim bölgelerine son dönemdeki en yoğun saldırılarından birini gerçekleştirdi.

- Sivilleri korumak için operasyonun adı “Barış Fırtınası”

Hükümet güçleri, sahra hastanelerini, doktorları, okulları, devlet kurumlarını ve sivil yaşam alanlarını hedef alan Hafter milislerine karşı uzun süre savunma durumunda bekledi.

Ancak, UMH askeri birlikleri 25 Mart’tan itibaren "sivillerin hayatını korumak için" savunma pozisyonundan saldırı pozisyonuna geçtiklerini duyurarak "Barış Fırtınası Operasyonu"nu başlattı.

Barış Fırtınası Operasyonu'nu başlatan UMH birlikleri, başkent Trablus’un güneybatısındaki Vatiyye Hava Üssü’ne hareket etti. Ayrıca Ayn Zara, Suk el-Cuma ve Hadba gibi başkent Trablus'un güneyindeki Hafter milislerinin mevzilerine operasyon düzenlendi.

İlk günden itibaren bütün cephelerde ilerleme kaydeden hükümet güçleri, Trablus’un 450 kilometre doğusundaki Sirte kentinin batısında da operasyonlara başladı ve bu bölgede ilerledi.

- Milisler intikam için sivilleri cezalandırmaya çalıştı

Barış Fırtınası Operasyonu karşısında batıdaki bütün cephelerde mevzi kaybeden Hafter milisleri, çatışmalardan kaçarak başkentteki güvenli bölgelere sığınan sivillerden intikam alma çabasına girişti.

Hafter milisleri, 6 Nisan'da başkentin güneyindeki sivil yerleşim bölgesi Ebu Selim Mahallesi'ne 25 roketle saldırı düzenledi. Bu saldırılarda, Kovid-19 hastalarının tedavi edildiği başkentin güneyindeki Hadra Hastanesi de hedef alındı.

Libya Sağlık Bakanlığı, birkaç gün arayla üst üste hedef alınması üzerine 550 yataklı hastaneyi koronavirüs hastalarıyla beraber tahliye etmek zorunda kaldı.

- Başkentin suyunu ve elektriğini kestiler

Bu arada, Hafter milislerine bağlı bir silahı grup, ülkenin güneybatısında su kuyularının bulunduğu Eş-Şuveyrif bölgesine 7 Nisan’da baskın düzenleyerek, başkentin suyunu kesti.

Yerlerinden edilmiş sivillerin güvenli bölgelere sığındığı ve dolayısıyla olağanüstü nüfus yoğunluğuyla mücadele etmeye çalışan Trablus, hijyenin hayati önem taşıdığı bir salgının ortasında Hafter milisleri tarafından suyu kesilmiş duruma geldi.

BM Libya Destek Misyonu İnsani İşler Koordinatörü Yakup el-Hulu, yaptığı yazılı açıklamada, Trablus'ta 600 bini çocuk 2 milyondan fazla kişinin bir haftadır yaşanan su kesintisi sebebiyle zor durumda olduğunu belirtti.

Hafter milislerinin 10 Nisan’da ise Trablus’un güneyindeki Seyyidi es-Salih bölgesindeki doğalgaz vanalarını kapatması nedeniyle elektrik üretilemedi ve başkent karanlığa gömüldü.

- Hafter milisleri ağır darbe alıyor

Koronavirüs salgınına rağmen Hafter milislerinin başkentteki sivil nüfusa karşı intikam girişimlerini artırması ve uluslararası toplumun bu saldırılar karşısında sessiz kalması üzerine hükümet güçleri Barış Fırtınası harekatına hız verdi.

Harekat kapsamında, Hafter milislerine ait 3 Rus yapımı Su-22 savaş uçağı ile çok sayıda tank, top, zırhlı araç, ağır silahların yanı sıra milislere ait tesislerin imha edildiği bildirildi.

UMH'ye bağlı askeri birlikler operasyon kapsamında milislere mühimmat taşıyan 3 kamyonu da vurdu. Söz konusu kamyonlarda son iki aydır başkent Trablus'un güneyine düzenlenen saldırılarda kullanılan Grad füzelerinin yanı sıra otomatik silah ve mermilerin de bulunduğu, kamyonlardaki tüm mühimmatların kullanılamaz hale getirildiği belirtildi.

Hükümet güçleri ayrıca, Trablus'un yaklaşık 90 kilometre güneydoğusundaki Terhune kenti yakınlarına indikten hemen sonra askeri mühimmat taşıyan bir uçağı vurduklarını duyurdu.

Hafter tarafı, UMH hava kuvvetlerinin Sirte kentine düzenlediği saldırı sonucu Halife Hafter'e bağlı üst düzey komutanların hayatını kaybettiğini doğruladı.

UMH'ye bağlı hava kuvvetleri, 12 Nisan'da Hafter milislerine ait Rus yapımı Mi-35 türü savaş helikopterini düşürdüklerini duyurdu. Aynı tarihte, UMH'nin 2 adet Çin yapımı silahlı insansız hava aracını düşürdükleri bildirildi.

Hafter milisleri, iki gün önce başkentin yaklaşık 200 kilometre güneydoğusundaki Ebu Greyn beldesine yoğun biçimde saldırarak bölgeyi sabah saatlerinde ele geçirdi. Ancak, bölgede yaşanan yoğun çatışmaların ardından hükümet güçleri karşı bir saldırıyla aynı gün içinde beldeyi Hafter milislerinden geri aldı.

- Hükümetten 3 bin kilometrekarelik alanda ezici taarruz

Hükümet güçleri, 13 Nisan'da başkentten batıdaki kentlere doğru bir harekata başladı. Önce Surman ardından da Sabrata kenti Hafter milislerinden geri alındı.

UMH güçleri, Hafter milislerini bu kentlerde bozguna uğrattıktan sonra batıya doğru ilerleyerek El-Cemil, El-Uceylat, Rikdalin, Melite, Zlitenn ve El-Asse beldelerinin içinde yer aldığı Tunus sınırına kadar sahil şeridindeki bölgeyi Hafter milislerinden temizledi.

Hükümet güçleri sözcüsünün açıklamasına göre, UMH, başkentin batısında Tunus sınırına kadar 170 kilometre boyunca uzanan 3 bin kilometrekarelik alanı Hafter milislerinden arındırdı.

Bu bölgede, Hafter milislerinin destekçisi başta Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır'a ait silah atölyeleri, 10'a yakın tank ve zırhlı aracın yanı sıra epey bir mühimmatın UMH tarafından ele geçirildiği bildirildi.

Hükümet güçlerinin ezici taarruzunun ardından Hafter milisleri başkent Trablus'u yaklaşık 100 roketle bombardımana tuttu.

- Sırada ne var?

UMH güçleri, Hafter milislerinin başkente saldırılarını başlattığı 4 Nisan 2019'dan itibaren yaklaşık bir yıl boyunca büyük ölçüde savunma pozisyonunu korumak zorunda kaldı.

Mısır'ın lojistik, BAE'nin koşulsuz ve neredeyse sınırsız diplomatik, finansal ve lojistik desteğini arkasına alan Halife Hafter'in saflarına, Rus güvenlik şirketi Wagner'e ait uzman ücretli askerler ve Afrika ülkelerinden paralı milis ve savaşçı birlikler eklendi.

Hafter, ocak ayında Sirte'de kontrolü sağladıktan sonra başkent Trablus'u yakında ele geçireceğini iddia ederek, "nihai zaferin çok yakında olduğu" vaadini yineledi.

Türkiye ile imzaladığı askeri ve güvenlik iş birliği anlaşmasının ardından ortaya çıkan diplomatik çözümlere şans veren Ulusal Mutabakat Hükümeti, uluslararası toplumun Hafter'i dizginlemekte yetersiz kaldığını görünce krize askeri bir çözüm getirmesi gerektiğine karar verdi.

Yüksek konumu ve başkente yakınlığıyla mühim Giryan kentini Haziran 2019'da ele geçirmesinden bugüne bu boyutta bir zafere hasret hükümet güçleri, sahil şeridi boyunca yaşadıkları başarının ardından gözlerini UMH denetimindeki alanın ortasında kalan en stratejik hava üslerinden birisi Vatiyye'ye çevirecektir.

UMH güçleri, Vatiyye Hava Üssü'ne 25 Mart'ta geniş çaplı bir harekat başlatmış ancak Hafter milislerinin karşı saldırısı nedeniyle geri çekilmek zorunda kalmıştı. Aynı şekilde, UMH kaynakları, gece saatlerinde hava üssünün doğusunda Hafter milislerinin toplanma noktalarının hava kuvvetlerince hedef alındığını duyurdu.

Batıda kendisini tahkim eden hükümet güçleri, nüfus yoğunluğu içinde Kovid-19 salgınıyla mücadele etmeye çalışan Trablus'u Hafter milislerinin ateş menzilinden daha da uzaklaştırmaya çalışacaktır.

Trablus'ta sivillerin güvenliğini sağlamak adına hükümet için diğer önemli bir stratejik hedef, başkentin 90 kilometre güneydoğusunda Hafter milislerinin Trablus'a yönelik saldırılarında harekat ve tahkim merkezi olarak kullandıkları Terhune kenti.

UMH, kazandığı zaferin özgüveniyle ülkenin batısında başkente yönelik saldırılar için yüksek önemdeki bu kentten milisleri çıkarmak için adım atabilir.

Hükümet güçleri bu hedeflerini gerçekleştirmesi halinde, Hafter milislerinin başkente yönelik hem güvenlik hem de sağlık tehdidini azaltmayı başarabilir.

Libya'da hükümete bağlı Hastalıklarla Mücadele Ulusal Merkezinden yapılan açıklamada, ülkedeki Kovid-19 vaka sayısının 26'ya yükseldiği, hastalık nedeniyle şu ana kadar 1 kişinin hayatını kaybettiği belirtilmişti.