GRAFİKLİ - Nil'deki baraj krizi uluslararası boyuta taşınıyor

İSTANBUL (AA) - TUFAN AKTAŞ - Mısır ve Etiyopya arasında su savaşına yol açacağından korkulan Hedasi Barajı Projesi, ABD'nin tertip edeceği toplantıyla Washington'da masaya yatırılacak.

Mısır, Sudan ve Etiyopya'nın dışişleri bakanları seviyesinde katılacağı ve yarın düzenlenmesi beklenen toplantı, Hedasi Barajı'na ilişkin uluslararası boyutta yapılacak ilk toplantı olma özelliği taşıyacak.

Görüşmelere, Dünya Bankası yetkilileri de iştirak edecek.

Mısır, toplantıda, Nil suları üzerindeki haklarının garanti altına alınacağı bir üçlü anlaşmayı hedeflediğini açıklarken, Etiyopya'nın barajın inşasının durdurulmasını gündeme getirmeyecek müzakere yürüteceği tahmin ediliyor.

- Gelecek yıl elektrik üretmeye başlayacak

Afrika'nın en büyüğü olacak ve gelecek yıl elektrik üretimine başlayacak Hedasi Barajı, inşasının başladığı 2011'den bu yana Mısır ve Etiyopya'yı defalarca karşı karşıya getirdi.

Yaklaşık 5 milyar dolarlık maliyetle yapılan ve şimdiye kadar yüzde 68'i tamamlanan Hedasi, ilk başta 750 megavat elektrik üretecek.

Bittiğinde 74 milyar metre küp su tutacak barajın toplam enerji üretim kapasitesi, 6 bin 450 megavat.

İtalyan Salini şirketince inşa edilen barajın uzunluğu bin 800 metre, derinliği de 140 metre.

- Mısır'ın can damarı Nil

Hedasi Barajı, Mısır'ın can damarı olarak nitelendirdiği Nil Nehri üzerine yapıldığı ve ülkedeki su ihtiyacının önemli bir kısmını karşıladığı için gündemden düşmüyor.

Nil Nehri ile milyonlarca metrekare tarım arazisini sulayan Sudan ve Mısır, bu nehirden en fazla yararlanan ülkelerin başında geliyor.

Etiyopya'nın baraj inşasına başlayarak Nil'in iki kolundan biri olan Mavi Nil'in yatağını değiştirmesi ve barajda tutacağı su miktarı, Mısır'da endişelere yol açıyor.

Mısır'ın endişelerinin birçoğunu paylaşmayan Sudan ise yaşanan kavganın diplomasi yoluyla çözülmesi gerektiğine inanıyor.

Etiyopya'nın kuzeydoğusunda Sudan sınırına yakın bir yerde inşa edilen baraj, aynı zamanda komşu ülkeler için "ucuz elektrik" anlamı taşıyor.

- Etiyopya, Türkiye'yi örnek gösteriyor

Etiyopya'nın Mısır'ın korkularına yönelik masada sıklıkla kullandığı argümanların başında ise daha önce Türkiye'nin komşuları Irak ve Suriye ile yaşadığı su krizi geliyor.

Etiyopya, Türkiye'nin inşa ettiği barajların komşu ülkelerde endişeye yol açtığını ancak varılan mutabakatla bu ülkelerin bugün herhangi bir su sorun yaşamadığını savunuyor.

Sudan, Mısır ve Etiyopya arasında 2015'te imzalanan "İlkeler Deklarasyonu" sonrasında defalarca bir araya gelen ülkeler, şimdiye kadar hiçbir nihai anlaşmaya varamadı.

Deklarasyonda, Mısır ve Sudan'a barajın ürettiği elektrik ihracatında öncelik verilmesi, barajın dolumu sırasında aşağı kıyı ülkelerin çıkarlarının korunması, zararların tazmini ve uzlaşmazlıkların çözümü için ortak bir yapı kurulması amaçlandığı belirtiliyor.

- Savaş sesleri

Mısır ve Etiyopyalı liderlerin defalarca uğrunda savaşmayı göze aldıklarını söyledikleri baraj yüzünden son dönemde gerginlik yeniden had safhaya ulaştı.

Ekimde yürütülen müzakerelerin yeniden durması ve Mısır medyasının "savaş çağrısı" yapması sonrası Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, "Mısırlı kardeşlerimizden gelen askeri tehdide ve onların asılsız korkularına bakmaksızın barajın inşasına devam edeceğiz. Kendimizi savunacak yeterliliğe sahibiz ama savaş bir çözüm değil." ifadelerini kullanmıştı.