Halifelik Osmanlı’ya nasıl geçti?

1516 yılında Yavuz Sultan Selim, ordusuyla Memlûk Sultanlığına karşı Suriye ve Mısır seferine çıktı. Suriye’de Memlûklu hükümdarı Kansu Gavri komutasındaki Memlûk ordusuna karşı 24 Ağustos 1516’da Mercidabık Muharebesi’ni kazanan Yavuz Sultan Selim Han komutasındaki Osmanlı ordusu Halep, Hama, Humus ve Şam’ı teslim aldı. Ardından Lübnan emirleri de Osmanlı hakimiyetini kabul etti. 21 Aralık 1516’da Sadrazam Hadım Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Han Yunus Muharebesi’nde Memlûklu emirlerinden Canberdi Gazali’yi yenerek yoluna devam etti. I. Selim, Kudüs’ü teslim alıp ziyaret ettikten sonra Osmanlı ordusu Gazze’ye yöneldi.

MEMLÛK SULTANI BARIŞ TEKLİFİNİ REDDETTİ

Mercidabık Muharebesi’nden sonra Memlûk Sultanlığının başına geçen Tomanbay, Osmanlı hakimiyetini kabul etmediği gibi barış teklifi için gelen Osmanlı elçisini de öldürtmüştü. I. Selim, ordusuyla birlikte Sina Çölü’nü 13 gün içinde (3 Ocak-16 Ocak) geçerek, Ridaniye'de Memlûk ordusu ile karşılaştı. Ridaniye'de yeni Memlûk Sultanı Tomanbay, Venediklilerden top ve silah alarak kuvvetli bir savunma hattı kurmuştu. Memlûk Ordusu’na, El-Mukaddam Dağı'nın etrafını dolaşarak güneyden saldıran I. Selim, bu manevra sayesinde Memlûk Ordusu’nun yönleri sabit olan toplarını etkisiz hale getirdi.

OSMANLI VEZİRİÂZAMINA SUİKAST YAPILDI

Memlûk Sultanı Tomanbay, çok büyük çabalarla yaptığı savaş hazırlıklarına rağmen, 22 Ocak günü Ridaniye Muharebesi’ni kaybetmekte olduğunu anlayınca en cesur askerleri ile bir birlik kurup Osmanlı komuta merkezine bir baskın düzenledi. Sultan Selim'in otağı sandığı veziriazamın çadırına girdi ve Veziriazam Sinan Paşa öldürüldü.

‘MISIR’I ALDIK AMA SİNAN’I KAYBETTİK!’

Vezir Yunus Paşa, Memlûklera karşı zaferin kazanıldığını ve Tomanbay’ın kaçtığını, Sultan Selim Hana bildirdiğinde, Sultan Selim Han ‘Lala Lala! Mısır’ı aldık ama Sinan’ı kaybettik. Sinan’ı, Mısır’a değişmezdim. Sinansız Mısır’da ne güzellik olur?’ sözleriyle Sinan Paşanın, yanındaki kıymetini belirtti. Bu suikast baskınının da istenen hedefi bulmaması sonucu, Tomanbay savaş alanından çekildi.

22 OCAK 1517’DE RİDANİYE ZAFERİ KAZANILDI

Kahire'yi hiç zayiat ve şehrin sosyal ve ekonomik hayatına zarar vermeden ele geçirmek niyetiyle 25 Ocak'ta Selim direniş göstermeden teslim olan bütün Memlûkluların affedileceğini ilan etmişti. Fakat Tomanbay ve ona yakın Memlûklu komutanları gerilla tipi direniş organize etmeye başladılar ve bu nedenle Kahire ancak üç gün süren çok şiddetli sokak savaşlarından sonra ele geçirilebildi ve şehir kısmen yıkıldı ve binlerce kişi öldü.

HALİFELİĞİN OSMANLI’YA GEÇİŞİ

4 Şubat 1517’de I. Selim törenle Kahire'ye girdi ve “Yusuf Nebi Tahtı”na oturdu. Memlûklular, Nil deltasında ve Yukarı Mısır'da direnişe devam ettiler. Fakat fazla zaman geçmeden Osmanlı güçleri bu direniş merkezlerini bertaraf edip Tomanbay'ı yakalamayı başardılar. Tomanbay, 13 Nisan 1517'de Kahire kale kapısında asılarak idam edildi. Bu zaferle birlikte Memlûk Sultanlığı yıkılmış, bütün toprakları Osmanlı egemenliğine girmiştir. Memlûk Sultanlığı tarihe karışmış, Osmanlı Devleti Mısır'a hakim olmuş ve Halifelik Osmanlılara geçmiştir. Mısır'daki kutsal emanetler İstanbul'a getirilmiştir. Osmanlı Devleti, Doğu Akdeniz'in ve Baharat yolu'nun tek hakimi durumuna yükselmiş; Kızıldeniz ve Hint Okyanusuna açılmıştır.