İran: "ABD'nin nükleer anlaşma hakkında söz hakkı yok"

ANKARA (AA) - İran Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını geri getirebilmek için 2018'de tek taraflı çekildiği nükleer anlaşmaya dahil olma çabasına girişen ABD'nin anlaşmayla ilgili konular hakkında söz hakkı bulunmadığını belirtti.

İran Dışişleri Bakanlığı, ABD'nin Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşmadan çekilmesinin ikinci yıl dönümünde yazılı açıklama yayımladı.

Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"KOEP'ten nefret eden ABD, anlaşmadan çıktı ve onu ihlal etti. Anlaşmaya bağlı kalanları da cezalandırmaya çalışıyor. ABD, nükleer anlaşmayla ilgili meseleleri gündeme getirecek konumda değildir."

- Nükleer anlaşma ve ABD'nin BM yaptırımlarını geri getirme çabası

İran ile ABD, Rusya Çin, Fransa, İngiltere ve Almanya (P5+1) arasında 2015 yılında Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı. Anlaşma 16 Ocak 2016'da BM Güvenlik Konseyi tarafından 2231 sayılı kararla desteklenerek yürürlüğe girmişti.

ABD Başkanı Donald Trump'ın göreve gelmesinin ardından Washington, 8 Mayıs 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı. Anlaşmanın diğer taraflarından Washington'o durdurmasını isteyen ancak bunda başarılı olamayan İran, Temmuz 2019'da nükleer anlaşmanın bazı maddelerini, 5 Ocak'ta da anlaşmadan kaynaklanan tüm taahhütlerini askıya aldığını açıklamıştı.

Nükleer anlaşma kapsamında ekimde sona ermesi beklenen BM'nin İran'a yönelik silah ambargosunun kaldırılmasına karşı çıkan ve İran'a BM yaptırımlarını geri getirmeye çalışan ABD yönetimi, nükleer anlaşmadan ayrılmasına rağmen halen anlaşmanın bir parçasıymış gibi hareket etmeye çalışıyor.

New York Times gazetesi, 26 Nisan tarihli haberinde, ABD yönetiminin, İran'a yönelik BM'nin uyguladığı ve ekimde sona erecek silah ambargosunu uzatmak ve bu ülkeye BM yaptırımlarının uygulanmasına yol açacak yaptırımlar için anlaşmanın tarafı olduğu argümanıyla BMGK üyelerine baskıya hazırlandığını yazmıştı.

Anlaşmanın dayandığı 2231 sayılı BMGK kararının KOEP'ten bağımsız bir karar olduğunu savunan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise geçen hafta ülke medyasına yaptığı açıklamada, "BMGK'nın 2231 sayılı kararı, KOEP'ten ayrı ve biz katılımcılardan biriyiz. Katılımcılar da ambargoların kaldırılmasını engelleyebilir." değerlendirmesinde bulunmuştu.

Tahran yönetimi ise Washington'ın nükleer anlaşmadan ayrıldığını ve dolayısıyla nükleer anlaşmayı destekleyen 2231 sayılı kararla ilgili de söz hakkı olmadığını ifade ediyor.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dün kabine toplantısında yaptığı konuşmada, silah ambargosunun öngörülen tarihte kaldırılmamasının ağır sonuçları olacağı uyarısında bulunmuştu.

Ruhani, "Bu konuda neler yapacağımızı P5+1 ülkelerinin liderlerine gönderdiğim mektubun son paragrafında belirttim. Onlar bunun sonucunun ne kadar ağır olacağını biliyor." ifadelerini kullanmıştı.