İranlı vekiller, yaptırımların kaldırılmaması halinde hükümetten Ek Protokol'ü askıya almasını istedi

ANKARA (AA) - İran Meclisindeki bazı milletvekilleri, Tahran'a yönelik yaptırımların kaldırılmaması halinde hükümetten, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında gönüllü olarak uygulanan Ek Protokol'ü 23 Şubat itibarıyla askıya almasını talep etti.

İran resmi haber ajansı IRNA'ya göre, 286 sandalyeli İran Meclisindeki 226 milletvekili ortak bir bildiri yayımladı.

Bildiride, yaptırımların kaldırılmaması halinde hükümetin Ek Protokol'ü iptal etmesi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (UAEA) faaliyetlerinin sınırlandırılması istendi.

Söz konusu talebin Birleşmiş Milletler (BM)Güvenlik Konseyinin 2231 sayılı kararının 26 ve 36'ncı maddesine dayandırıldığı belirtilen bildiride, şu ifadelere yer verildi:

"Hükümet dahil tüm yetkililer, yaptırımların kaldırılmaması halinde gönüllü olarak uygulanan Ek Protokol'ün uygulanmasını 23 Şubat'tan itibaren tamamen durdurmak ve UAEA denetimlerini izleme seviyesinde tutmakla yükümlüdür."

Bildiride ayrıca, İran'ın nükleer anlaşmadaki taahhütlerine uyduğu ancak anlaşmanın Batılı taraflarının taahhütlerine riayet etmediği belirtildi.

- Mecliste hükümetin itirazlarına rağmen çıkarılan nükleer yasa

Muhafazakarların çoğunlukta olduğu İran Meclisi, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade'nin 27 Kasım 2020'de öldürülmesinden kısa süre sonra nükleer faaliyetleri hızlandırmayı hedefleyen "Yaptırımların Kaldırılması ve İran Ulusunun Çıkarlarının Korunması için Stratejik Eylem Planı" yasasını çıkarmıştı.

Hükümet, dış politikada ülkeyi zora sokacağı gerekçesiyle itiraz ettiği yasayı, Anayasayı Koruyucular Konseyinde nihai onayı almasının ardından uygulamak zorunda kalmıştı.

Yasa, İran Atom Enerjisi Kurumunun uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük düzeyli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını arttırmasını zorunlu kılıyor.

Yasa ayrıca, nükleer anlaşmanın taraflarının 21 Şubat'a kadar Tahran'ın bankacılık ilişkilerini ve petrol ihracatını normale döndürecek adımlar atmaması halinde, İran'ın NPT kapsamında 2016'dan bu yana gönüllü olarak uyguladığı Ek Protokol'den de ayrılmasını zorunlu kılıyor.

Tahran yönetimi, Ek Protokol uyarınca, UAEA müfettişlerinin nükleer tesislerini istedikleri anda aniden denetlemelerine izin vermişti. İran'ın Ek Protokol'den ayrılması, Ajans müfettişlerinin denetimlerinin sınırlandırılacağı anlamına geliyor.

İran'ın BM Viyana Ofisi Daimi Temsilcisi Büyükelçi Kazım Garib Abadi, geçen hafta yaptığı açıklamada, 23 Şubat'tan itibaren NPT kapsamında uygulanan Ek Protokol'den ayrılacaklarını resmen UAEA'ya bildirdiğini duyurmuştu.