Kovid-19 kısıtlamaları İstanbul'da hayatı yeniden şekillendirdi

İSTANBUL (AA) - ÇİĞDEM ALYANAK - Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle hayata geçirilen kısıtlamalar, en çok vakanın görüldüğü İstanbul'da sosyal mesafeyi azaltırken günlük yaşamı da adeta yeniden şekillendirdi.

Çin'in Vuhan kentinde 12 Aralık 2019'da ortaya çıkan Kovid-19 salgını 1-2 hafta içinde tüm dünyaya yayıldı.

Türkiye'de ilk Kovid-19 vakası, virüsü Avrupa teması üzerinden aldığı bilinen bir hastada 11 Mart'ta İstanbul'da tespit edildi.

Bu tarihten itibaren Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulunun önerileri doğrultusunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı kararlar, ilgili bakanlıkların aldığı tedbirler ile İstanbul Valiliği bünyesinde oluşturulan Pandemi Kurulu'nun kararları doğrultusunda, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele başladı.

- Virüs salgını, hayatın akışını değiştirdi

Koronavirüs, İstanbul'da ulaşımdan asayişe, sağlıktan eğitime, üretimden tüketime kadar birçok alanda hayatın akışının değişmesine yol açtı. İnsanların, hayatın akışı içinde çoğu kez farkına varmadığı, önemsemediği ya da görmezden geldiği pek çok husus, koronavirüs sürecinde hayatın merkezine oturdu.

Alışveriş yapmanın, markete gitmenin, toplu taşımayı kullanmanın, yürüyüşe çıkmanın, sosyalleşmenin ne kadar önemli olduğunun anlaşıldığı bu süreçte, insanlar hayatın bu alanlarıyla arasına büyük ölçüde mesafe koymak zorunda kalırken, evde kaliteli ve verimli vakit geçirmek, evden çalışma kültürü kısa sürede benimsendi.

- Birçok alanda değişim ve yenilik...

Koronavirüs tedbirleri kapsamında yürürlüğe konulan önlemler, İstanbul'da birçok alanda değişim ve yeniliği beraberinde getirdi.

İETT duraklarında, toplu taşıma araçlarında ve trafikte büyük ölçüde azalma meydana geldi.

İstanbul'da sahiller, mesire ve piknik alanlarında piknik yapmak, balık tutmak, spor, yürüyüş gibi faaliyetler ile İstanbul ili kıyı-sahil şeridi ve iç sularda her türlü amatör balıkçılık faaliyetleri durduruldu.

Kentte insan hareketliliğinin en çok görüldüğü tarihi yarımada başta olmak üzere Eminönü, Beşiktaş, Beyoğlu, Levent, Kadıköy gibi ilçeler bu süreçte adeta sessizliğe büründü, cadde ve sokaklar bom boş kaldı.

Vatandaşların "evde kal" çağrılarına kayıtsız kalmaması nedeniyle işletmeler de büyük ölçüde hizmetlerini durdurdu.

Restoranlar, kafeler, alışveriş merkezleri, tema parklar, müzeler, kütüphaneler ve sinemaları içeren alışveriş ve eğlence alanlarında topluluk hareketliliği büyük ölçüde azaldı.

Salgın tedbirleri kapsamında 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunanlar ile 1 Ocak 2000 ve üzeri doğumlulara sokağa çıkma kısıtlaması getirilmesiyle, dışarıdaki insan sayısında büyük düşüş yaşandı.

Sokağa çıkması kısıtlanan/yasaklanan tek başına yaşayan veya herhangi bir yakını olmayan 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı olan vatandaşların temel ihtiyaçlarının karşılanması sürecinde İstanbul Valiliği koordinesinde oluşturulan Vefa İletişim Merkezi devreye sokuldu.

Market ve pazarlarda maske takma zorunluluğu getirilirken, vatandaşların çocuklarıyla dolaşmalarına engel olunması maksadıyla çocukların market ve pazar yerlerine girişi yasaklandı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle evde kalan İstanbulluların psikolojilerini güçlü tutmak için "Psikolojik Danışmanlık Hattı"nı hizmete sundu.

Bu sürece katkı sunmak adına bazı okullardaki öğretmenler ve öğrenciler kendi geliştirdikleri yöntemle hastanelere tıbbi maske hazırlarken, bazıları da dezenfektan üretimi üzerinde çalışmalar gerçekleştirdi.

Koronavirüsle mücadele sürecinde sağlık çalışanlarına siperli maske üretiminde kullanılan 3 boyutlu yazıcılar, kurumlardan ve bağışçılardan yoğun talep görmeye başladı.

- Simge meydanlar boş kaldı

İstanbul'un Taksim, Eyüp Sultan, Ortaköy ve Eminönü'de yer alan simge meydanları, insanlar inzivaya çekilince güvercinlere kaldı.

Vatandaşların evlerinde kalmaları nedeniyle araç kullanımı büyük oranda düştü. Bunun sonucunda ise hava kirlilik oranı yüzde 50'ye yaklaşan bir oranda azaldı.

İstanbul'da salgına karşı alınan tedbirler kapsamında otobüs, metro, Marmaray, metrobüs ve Şehir Hatları vapurlarını kullanan yolculara maske takma zorunluluğu getirildi.

- Ulaşım tedbirleri

İçişleri Bakanlığının genelgesine göre 3 Nisan gece saat 00.01'den itibaren İstanbul'a giriş ve çıkışlar 15 gün süreyle durduruldu.

İstisnai durumlarda yapılacak giriş-çıkışlara ilişkin alınan kararlar da yine aynı genelgeyle duyuruldu.

Anadolu Yakası'nda Kuzey Marmara Otoyolu Kocaeli gelişi ile il sınırındaki dinlenme tesisleri, D-100 Karayolu Güney Şifa Mahallesi yan yol girişi, TEM Kocaeli istikameti Orhanlı köprü altı; Avrupa Yakası'nda ise D-110 Tekirdağ il sınırı Gümüşyaka Papatya Mevkii, D-100 Kuzey Çorlu Değirmenköy ışıklı kavşağı ile TEM Kuzey ve Güney Yol Çerkezköy ile Kınalı gişeleri arasında yapılan denetimlerde İstanbul'a giriş-çıkış yapmak isteyen araçlar durduruluyor.

İstanbul Emniyet Müdürlüğü ile Jandarma'ya bağlı ekiplerce yapılan kontrollerin ardından istisnai olarak izin verilen araçlar geçiş yapabiliyor.

Sağlık ekipleri de vatandaşların ateşlerini ölçerek gerekli uyarılarda bulunuyor.

Virüsün yayılmasını engellemek, toplum sağlığı ve kamu düzenini korumak için şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapılan otobüs seferlerinin valilik iznine bağlanması yönünde karar alındı.

Sabiha Gökçen Havalimanı'ndaki tüm uçuşlar, 27 Mart Pazartesi gününden itibaren geçici süreyle durduruldu. İstanbul Havalimanı'nda 29 Mart tarihi itibarıyla "Seyahat İzin Belgesi" düzenlenmeye başlandı.

Fabrika çalışanlarını taşıyan servis araçları, çalışanların ikamet ettikleri yerden başka şehre yolcu taşımaları ile şehir içi yolcu taşımacılığının devamı niteliğinde olan ancak il sınırlarını geçen minibüs taşımacılığı, "şehirler arası seyahat" kısıtlamasından muaf tutuldu.

İşçi ve çalışan servislerinde de sosyal mesafe kuralı ve en fazla yüzde 50 doluluk oranı kuralına uyulması zorunlu kılındı.

Otobüs ile şehirler arası yolculuğun "Seyahat İzin Kurulu"nun iznine bağlanmış olması nedeniyle taksi ve benzeri araçlar ya da internet tabanlı uygulamalar (yol arkadaşlığı) vasıtasıyla şahsi araçların şehirlerarası toplu ulaşım aracı olarak kullanılması da bu süreçte yasaklandı.

İstanbul'a giriş yapan ticari araç sürücülerine, maske takma ve sosyal mesafeye uyma zorunluluğu getirildi. Yurt içinde ticari yük/yolcu taşımacılığı yapanlar ile uluslararası yük taşımacılığı yapanların, İstanbul'dan transit geçişlerine izin verilmesi kararlaştırıldı.

İstanbul'un giriş-çıkışlarında 26 kara yolu noktasında jandarma ve emniyet birimleri, deniz sınırları çıkış ve yaklaşma sularında sahil güvenlik tarafından, istisna ile belirtilen araçlar hariç, diğer tüm araçların giriş-çıkışı durduruldu.

Metro seferlerinin sadece 21.00'e kadar yapılması, Moda, İstiklal Caddesi tramvayları ile Kabataş-Taksim Finüküler hattı seferlerinin durdurulması kararlaştırıldı.

- Şehir içi asayiş ve denetimler

İstanbul'da yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri kapsamında 30 Mart - 5 Nisan arasında kentin tüm giriş ve çıkışlarında yapılan denetimlerde 266 bin 840 araç ile 528 bin 375 kişi kontrol edildi.

Bu süreçte dikkati çeken bir başka durum da emniyet istatistiklerine yansıyan rakamlar oldu. İstanbul'da yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemleri kapsamında yapılan "evde kal" çağrısı sonucu asayiş olaylarında geçen yılın mart ayına göre yüzde 14,5 düşüş yaşandı.

Yankesicilik, kapkaç, hırsızlık ve cinayet suçlarında yaklaşık yüzde 40 azalma meydana gelirken aile içi şiddet ise yüzde 38,2 artış gösterdi.

İstanbul Emniyet Müdürlüğü, sahte sağlık ürünü imalatçılarına göz açtırmadı.

Sahte maske, dezenfektan ve kolonya gibi ürünleri imal ederek piyasaya sürmeye çalışanlara yönelik 16 Mart'tan bu yana düzenlenen 53 operasyonda, 67 kişi gözaltına alınırken, 58 iş yeri de mühürlendi.

Baskın yapılan adreslerde sahte oldukları belirlenen 2 milyon 120 bin tıbbi maske, 1715 şişe kolonya ile 11 bin 370 kutu ve 6 bin 585 litre dezenfektan ele geçirildi.

Öte yandan Kovid-19 tedbirleri kapsamında kapalı olması gerekirken faaliyetini sürdüren kıraathanelere denetimler sürüyor.

Açık olduğu belirlenen kıraathanelerde iş yeri sahibine ve içeride bulunanlara, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu kapsamında idari para cezası işlemi uygulanıyor.

İstanbul'da 28 Mart - 5 Nisan arasında yapılan denetimlerde 2 bin 241 kişiye idari para cezası uygulanırken 95 iş yeri mühürlendi, 43 araç trafikten men edildi.

Denetimlerde kurallara uymayan iş yerlerine, kişilere ve araç sürücülerine toplam 1 milyon 480 bin 29 lira idari para cezası uygulandı.

Polis ekipleri, sokağa çıkma kısıtlaması getirilen 20 yaş altı kişilere yönelik kent genelinde uygulama yaptı.