Kuruşunuza sahip çıkın!
Bazı marketler etikette küsuratlı olan ürünlere kasada tam para alıyor. 5 kuruş 10 kuruş gibi para üstü vermeyen marketlere 5 bin lira ceza kesiliyor. Tüketicilerin bilinçlenmesi gerektiğinin altını çizen Konya Tüketiciler Birliği Başkanı Mustafa Dinç, “Eninde sonunda bu bir hak meselesidir. O, 1 kuruşu istemek zorundayız. Çünkü bu para devletin ortak malıdır. Bir değeri ifade ediyor. Siz bunu toprak altına atmakla ekonomiden çekmiş oluyorsunuz. Herkes 1 kuruş çekerse tüm Türkiye’de 85 milyon kuruş bir anda çekilir. Yılda her gün bir defa alışveriş yapsanız yılda 365 kuruş alışveriş yaparsınız. Bizim gözümüze küçük görünenler aslında ülke ekonomisinde önem arz ediyor. Dolayısıyla peşine düşmemiz, hakkını aramamız gerekiyor” diye aktardı.
‘1 KURUŞ BÜYÜK DEĞER ARZ EDİYOR’
1 kuruşun önemine dikkat çeken Mustafa Dinç, “2005 yılında paradan 6 sıfır atıldı. 6 sıfır gidince Türk lirası kağıt üzerinde 1 milyon kat değer kazanmış oldu. Yani 1 milyon lira, 1 lira oldu. Bu tarihten sonra marketlerin kuruş oyunu daha çok arttı. Tabi bunun öncesinde de marketlerde veya mağazalarda 9,99, 999 gibi rakamları etiketlere yazıyorlardı. Buradaki amaç tabi ki satış tekniğidir. Vatandaşa o ürünün 100 lira değil de 99 lira olduğu imajını veriyorlar ama kasaya gittiğinizde 100 lira tahsil ediyorlar. Çünkü ellerinde 1 kuruş bulundurmuyorlar. Özellikle paradan 6 sıfır atıldıktan sonra kuruşlar değer kazanmaya başladı. Ama vatandaşımızın gözünde hala eski para imajı olduğu için 1 liraya 1 milyon lira diyorlardı, 100 liraya 100 milyon lira diyorlardı. O yüzden 1 kuruş çok değersiz gibi görünüyor ama aslında büyük önem değer arz ediyor” şeklinde konuştu.
‘KURUŞLARIN ENFLASYONA CİDDİ ETKİSİ VAR’
Kuruşların enflasyona ciddi etkisinin olduğunun altını çizen Dinç, “2007 yılında konuyla alakalı Konya’da bir araştırma yaptık ve bu işin mücadelesini verdik. Konya’da bir tane süpermarketin 41 tane kasası vardı. Her kasada günlük bine yakın fiş kesiliyordu. Bunları hesapladığınız zaman sadece bir şubesindeki kuruşlardan elde ettiği kazanç müthiş boyutlara varıyordu. Bir de bunun zincir marketler olduğunu düşünün. Binlerce şubesi olan marketler var. Buralarda ciddi vergi kayıpları haksız kazançlar söz konusuydu. Birde bunun enflasyona ciddi etkisi vardı. 2012 yılında eski Merkez Bankası Başkanının ‘Kuruşunuza sahip çıkın’ diye bir açıklaması vardı. Sebebi de, marketlerden alınmayan bu kuruşların enflasyonda yarım puan etkiye sebep olduğuydu. O tarihlerde enflasyon 7-8 gibiydi şimdiki kadar yüksek de değildi. Yüzde 7 enflasyonun yarım puanının bu kuruşlardan geldiğini düşündüğünüz zaman çok ciddi bir etkisi olduğu görülüyordu. İki açıdan da vatandaşlarımızdan kuruşuna sahip çıkmalarını istiyoruz” diye vurguladı.
‘BÜYÜK FELAKETE YOL AÇIYORSUNUZ!’
Vatandaşların para üstü kuruşlarını almadıkları zaman felakete yol açtıklarını söyleyen Dinç, “Kuruşları vermeyen marketler oluyor. Hiçbir zaman ellerinde kuruş üstü paralar kalmıyor. Dün vardı da bugün yok mu, yoksa biraz önce vardı da bitti mi? Kuruşların enflasyona etkisinden vatandaş dolaylı olarak etkileniyor. Enflasyonun bir puan artması demek Türkiye bütçesine 2 buçuk 3 milyon dolarlık bir yük getiriyor demek. Bunlar da 85 milyon vatandaşımıza yansıyor. Siz o bir kuruşu almamakla büyük bir felakete yol açıyorsunuz. Bu bir milli meseledir. Avrupa’ya çeşitli seyahatlerim oldu. Bir gün oradan 99.99’a bir valiz almıştım. Türkiye’den kazandığımız o alışkanlıkla 100 doları verdim çıktım. Daha sonra kasiyer arkadan koşarak geldi. O 1 senti bize verdi. Biz önemini orada anlamış olduk. Biliyorsunuz ki o insanların milli gelirleri bizim 5-6 katı büyüklüğümüzde ve daha zenginler. Ancak bizim dönüp bakmadığımız o 1 sent onlar için çok önemli” diye aktardı.
‘MARKETLERDE GİZLİ ZAM YAPILIYOR’
Son zamanlarda marketlerde gramaj oyunlarının da artmaya başladığına değinen Dinç, “Marketler fiyatı artıramadıkları noktada gramajı düşürüyorlar. Örneğin sıvı deterjan alacaksınız 1 litrelik aldığınızı sanıyorsunuz ama içinden 650 mililitre sıvı deterjan çıkıyor. Yani kutunun yarısı boş. Özellikle bu enflasyon dönemlerinde firmalar fiyat artırmanın peşine yetişemeyince bu sefer gramaj eksiltmeye gidiyorlar. Biz buna gizli zam diyoruz. Sonuçta ürünün birim fiyatı değişmiş oluyor. Kilosu 10 lirayken 12 liraya çıkmış oluyor. Yönetmeliğe göre bu tür tüketiciyi yanıltan davranışlar ticari haksız kazançlara giriyor. Vatandaşlar bununla ilgili Ticaret Bakanlığına şikâyette bulunabilir. Ticaret Bakanlığının sayfasında bir uygulama var bunu indirip ilgili ürünün fotoğrafını çekip atmanız yetiyor. Vatandaşlar da gerekli denetimleri yaptıktan sonra ciddi cezalar kesebiliyor. Vatandaşların bu konuda duyarlı olması gerekmektedir” şeklinde konuştu.
SÜMEYRA KENESARI / YENİ HABER GAZETESİ
