Macaristan sınırı göçmenlere kapalı

BUDAPEŞTE (AA) - MEHMET YILMAZ - Göçmen karşıtı tutumuyla bilinen Macaristan hükümetinin, iltica başvurusu için Sırbistan sınırındaki kampta bekletilen "göçmenlere yemek vermediği" iddialarının medyada geniş yer alması, dikkatleri Macaristan'ın mülteci politikasına çekti.

Macaristan Helsinki İnsan Hakları Komisyonundan 5 Şubat'ta yapılan açıklamada, Macaristan'da yetkili kurumların, iltica başvurusunda bulunan düzensiz göçmenleri sistematik olarak aç bıraktığı öne sürüldü.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) Macaristan yetkili kurumlarına, Macaristan Helsinki İnsan Hakları Komisyonunun temsil ettiği Afganistan vatandaşına hemen yemek verilmesi çağrısı yaptığı aktarılan açıklamada, "Kendisine aç bırakılmasının 7. gününde yemek verildi. Eşi hamile ve ağır hasta. Kendisi 7 gün boyunca eşinden ve küçük kızından kalan artıklarla karnını doyurmaya çalıştı. O, sistematik şekilde aç bırakılan 28'inci kurban." ifadesine yer verildi.

Açıklamada, Macar hükümetinin Ağustos 2018'den beri düzensiz göçmenleri aç bıraktığı ve bu yüzden Avrupa Birliği'nin (AB) Macaristan hakkında soruşturma açtığı bilgisi paylaşıldı.

Macaristan Yabancılar Müdürlüğünün verilerine göre, ülkede 2017'de 1291, 2018'de 367, 2019'da ise sadece 60 kişi iltica hakkı elde etti.

- "Birçok kişi, 1 yıldan daha uzun süredir başvurusunun sonuçlanmasını bekliyor"

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) Macaristan Basın Sözcüsü Ernö Simon, AA muhabirine yaptığı açıklamada, BMMYK'nin verilerine göre, 14 Şubat itibarıyla Macaristan'ın Sırbistan sınırında inşa ettiği Röszke transit bölgesinde 188, Tompa transit bölgesinde ise 130 kişi olmak üzere Macaristan'da toplamda iltica başvurusunda bulunan kişi sayısının sadece 318 (170'i çocuk) kişi olduğunu söyledi.

Macaristan'dan mülteci statüsü elde etmek isteyen bir kişinin aylarca hatta yıllarca beklemesi gerektiğine işaret eden Simon, "Bir kişinin Macaristan-Sırbistan sınırındaki Tompa ve Röszke transit bölgelerinde iltica başvurusunda bulunabilmesi için Sırbistan'da 2 yıl ya da daha fazla beklemesi gerekiyor. Transit bölgeye girdikten sonra ise iltica başvurusu için aylarca beklemesi gerekiyor, hatta şimdilerde birçok kişi 1 yıldan daha uzun süredir başvurusunun sonuçlanmasını bekliyor." ifadesini kullandı.

Simon, Macar yetkili kurumların, transit bölgede iltica başvurusu tamamen reddedilen ve ülkeyi terk etmesini beklediği çocuk, hasta ve hamile kadınlar dışındaki, yetişkin göçmenlere yemek vermediğini kaydetti.

- "Ebeveynler, çocukların artıklarını yiyebiliyor"

İltica başvurusunda bulunan kişilere yemek verilmemesi olayının bugüne kadar 18 defa gerçekleştiğinin ve Macaristan Helsinki Komisyonunun avukatının girişimleri sonucu olayın AİHM'e taşındığının altını çizen Simon, şöyle devam etti:

"Mahkeme, her defasında Macar ilgili kurumlarının, göçmenlere acilen yemek vermesi gerektiğine hükmetti. Bu süreç, genelde birkaç gün sürebiliyor, bu sırada 7 gün yemek almayan göçmen oldu. 7 kişilik bir aile olduğunda 5 çocuğa yemek veriliyor, ebeveynler ise çocukların artıklarını yiyebiliyor. Bunu yasaklamıyorlar.

Söz konusu sistemi uygulamaya koyduklarında, yemek zamanında yetişkinlerin artıkları almasını engellemek için çocukları ayırmak istediler ama bu uygulama çok kısa sürdü. Şimdi anne babalar çocuklarından kalan yemek artıklarını yiyebiliyor."

Simon, insanları aç bırakmanın hiçbir şekilde kabul edilemeyeceğine, ilgili Macar kurumların iltica başvurusunda bulunan kişilerin temel ihtiyaçlarını karşılaması gerektiğine dikkati çekerek, "BMMYK olarak, bu hiçbir şekilde kabul edilemez. Yalnız ya da ailesiyle transit bölgede bulunan kişilere yiyecek, içme suyu ve hastalandığında tedavi sağlanması Macar ilgili makamların temel insani bir yükümlülüğü." diye konuştu.

Söz konusu olayların Ağustos 2018'den beri tekrar ettiğini anlatan Simon, AİHM kararları sonrası Macar yetkililerin göçmenlere hemen yemek vermeye başladığını ama bunun neden 18 defa tekrarlandığı hakkında herhangi bir fikri bulunmadığını vurguladı.

- "Haftada 1400 kişi yerine şimdi 10 kişinin başvurusunu kabul ediyorlar"

Simon, Avrupa'da 2015'teki büyük mülteci krizinden beri özellikle Balkanlar'da sınırların kapandığını, Sırbistan üzerinden AB'ye Hırvatistan ya da Macaristan üzerinden ulaşmanın artık çok zor olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"(Sırbistan-Macaristan sınırında) Transit bölgeler açıldığında Macaristan makamları, transit bölgelerde günlük 100 kişinin başvuru yapabileceğini açıkladı. Sırbistan sınırında 2 transit bölge ve günlük 200 kişi kabul etme kapasitesi var. Bu rakam, yıllar boyunca sürekli düşüş gösterdi. Hafta sonunu iptal ettiler ve sayıyı önce 50'ye sonra da 30'a, 15'e ve 10'a düşürdüler.

Başlangıçta duyurdukları, haftada 1400 kişi yerine şimdi haftada sadece 10 kişinin başvurusunu kabul ediyorlar. Bu durum da değişkenlik gösteriyor. Son haftalarda hiç kimsenin iltica başvurusunu almadılar. Birkaç gün önce bir ailenin girişine izin verdiler. Tompa transit bölgesine, aralık başından beri hiç kimsenin girişine izin verilmedi. Röszke transit bölgede de durum benzer şekildeydi."

- Macaristan'ın düzensiz göçmenlere karşı aldığı önlemler

Macaristan, düzensiz göçmenlere karşı, Vişegrad Grubu'ndaki ortakları Çekya, Polonya ve Slovakya'nın desteğiyle sınırlarına asker ve polis takviyesi yapmıştı.

Düzensiz göçmen akınını durdurmak amacıyla Sırbistan ve Hırvatistan sınırlarına dikenli tel örgü çeken Macaristan, sınır bölgelerinde olağanüstü hal ilan ederek yasa dışı geçişler için uygulanan cezaları artırmıştı.

Parlamentoda kabul edilen yasayla aralarında çocukların da bulunduğu düzensiz göçmenlerin, iltica başvuru süresince sınırda oluşturulacak kamplarda tutulması zorunlu kılınmış, ülke genelinde yakalanan düzensiz göçmenlerin de tel örgülerle çevrili sınırdan Macaristan dışına çıkarılacağı duyurulmuştu.