Metil alkol zehirlenmesinde erken tanı hayat kurtarıyor

İSTANBUL (AA) - HATİCE ŞENSES - Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Acil Tıp Uzmanı Prof. Dr. Yunsur Çevik, metil alkol zehirlenmesinde erken tanı ve hızlı tedavinin hayat kurtarıcı olduğunu belirterek, "Erken dönemde sağlık kuruluşundan yardım sağlanan, gerekli antidot tedavileri ve gerekli ise diyaliz tedavisi sağlanan hastalarda çok yüksek alımlarda bile sağkalım mümkündür." dedi.

Prof. Dr. Çevik, son bir ay içerisinde 12 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan metil alkole ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Görme kaybı başta olmak üzere kalıcı birçok sağlık sorununa da yol açan sahte içki olarak da bilinen metil alkolün, uçucu ve karakteristik alkol kokusu olan basit bir sıvı olduğunu belirten Çevik, ucuz ve kolay elde edilebilir olması nedeniyle kaçak içkilerde metil alkol kullanıldığını söyledi.

Çevik, metil alkolün ağız yoluyla alındıktan yaklaşık 1 saat sonra kanda zirve düzeyine ulaştığını, hafif bir sarhoşluğa yol açma dışında ciddi bir belirti vermediğini aktararak, asıl soruna yol açanın metil alkolün vücutta yıkılmasıyla açığa çıkan formik asit olduğunu kaydetti.

Bu nedenle asıl zehirlenme belirtilerinin kullanımdan 12-24 saate kadar gecikebildiğini ifade eden Çevik, şu bilgileri verdi:

"Metil alkol, bulantı, kusma, karın ağrısı gibi şikayetlerle başlayan ve görme bozuklukları, sara nöbetleri, tansiyon düşüklüğü, böbrek yetmezliği, bilincin tamamen kaybı (koma) ve ölümle sonuçlanan tablolara yol açabilir. Özellikle görme bozuklukları ve şuur bulanıklığı tablosu sahte içki zehirlenmesini düşündürmektedir. Güvenilir olmayan bir kaynaktan içki temin edilmişse ve bulantı, kusma gibi erken belirtiler söz konusuysa derhal sağlık yardımına başvurulması önerilebilir."

- Zehirlenme bulgularına dikkat

Prof. Dr. Çevik, "Alkoller çok hızlı emildikleri için zehirlenme durumunda, diğer zehirlenmelerde uygulanan kusturma veya mide yıkanması gibi işlemler yarar sağlamamaktadır. En iyi yöntem korunmaktır. Mümkünse alkolden uzak durulması tavsiye edilir." dedi.

Bulantı, kusma, görme, şuur bozukluğu gibi metil alkole bağlı zehirlenmeyi düşündüren şikayetlerle karşılaşıldığında hemen profesyonel sağlık ekiplerinden yardım istenmesi ya da en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğine dikkati çeken Çevik, şunları kaydetti:

"Profesyonel ekip gelinceye kadar hastanın rahat pozisyonda, nöbet geçiriyorsa kendine zarar vermeyecek bir şekilde ve yerde tutulması, kusturmaya çalışılmaması gibi önlemler dışında yapacak çok fazla bir şey yoktur. Temel tedavi prensibi, hastanın kalp, akciğer fonksiyonlarının desteklenmesi, alkol ve onun yıkım ürünlerinin kandan temizlenmesidir. Asıl sorunu oluşturan yıkım ürünü olan formik asit olduğundan, metil alkolün yıkımını azaltıcı tedaviler köşe taşını oluşturur. Bunlara antidot denilmektedir. Bilinen en iyi antidot fomepizol olarak bilinen pahalı ve temini zor olabilen bir üründür. Bu antidot bulunmuyorsa onunla benzer etkilere sahip olan etil alkol sulandırılarak kullanılabilir."

Bunun dışında hastanın klinik durumu ve alınan metil alkol düzeyine göre, maddeyi kandan hızlıca uzaklaştırmak için hastanın diyalize alınmasının da gerekebildiğini aktaran Çevik, tedaviye ilişkin bilgi verdi.

- "Alkol kullanımından uzak durulması en iyi yöntemdir"

Acil Tıp Uzmanı Prof. Dr. Yunsur Çevik, metil alkol zehirlenmesinin önlenmesinde en iyi yolun korunmak olduğuna işaret ederek, konuşmasını şöyle tamamladı:

"Alkol kullanımından uzak durulması en iyi yöntemdir. Kullanımını engelleyemiyorsak en azından şüpheli, markasız veya açık satılan içkilerden uzak durulmalıdır. Şüpheli bir alım sonrasında yaşanabilecek karın ağrısı, bulantı, kusma gibi uyarıcı işaretler söz konusu olursa da derhal sağlık yardımına başvurulması ihmal edilmemelidir.

Metil alkol zehirlenmesinde erken tanı ve hızlı tedavi hayat kurtarıcıdır. Erken dönemde sağlık kuruluşundan yardım sağlanan, gerekli antidot tedavileri ve gerekli ise diyaliz tedavisi sağlanan hastalarda çok yüksek alımlarda bile sağkalım mümkündür. Ölümcül seyreden veya kalıcı körlük gelişen olgular genellikle geç farkedilen ve kötü bilinç durumuyla hastaneye getirilenlerdir. Bu tip hastalar metil alkolü keyif verici amaçla ve herkesten uzak, yalnız başlarına içerken başkaları tarafından tesadüfen bulunup hastaneye getirilmektedir."