New York'un ilk Müslüman belediye başkanı seçildi... Zaferi ABD siyasetinde neyi değiştirecek?

Yerel saatle 21.00’de tamamlanan oy verme işlemlerinden sonra açılan sandıklardaki oyların yüzde 89’u sayıldı.

ABD’nin New York eyaletinde bulunan Associated Press’in (AP) açıkladığı resmi olmayan ilk sonuçlara göre, Mamdani açılan sandıklardaki oyların yüzde 50,4’ünü alarak, en yakın rakibi bağımsız aday Andrew Cuomo’ya yaklaşık 9 puan fark attı.

Cuomo’nun aldığı oy yüzde 41,6 olurken, Cumhuriyetçi Parti adayı Curtis Sliwa ise yüzde 7,2'de kaldı.

Toplam kullanılan oylarda Mamdani 1 milyon 16 bin 968, Cuomo 840 bin 191, Sliwa da 144 bin 397 oy aldı.

34 yaşındaki Mamdani, "New York Kenti’nin ilk Müslüman Belediye Başkanı" ünvanını alarak tarihe geçmiş oldu.

New Jersey eyaletinde yapılan valilik seçimlerinde de Demokrat Parti adayı Mikie Sherrill oyların yüzde 56’sını alarak yarışta ipi göğüslerken, ABD Başkanı Donald Trump’ın desteklediği Cumhuriyetçi rakibi Jack Ciattarelli ise yüzde 43,4’tte kaldı.

Virginia’daki valilik seçimlerinde de Demokrat Parti adayı Abigail Spanberger oyların yüzde 56,9’unu alarak yarışı önde bitirirken, Cumhuriyetçi Parti adayı Winsome Earle-Sears ise yüzde 42,9 ile sandıktan ikinci çıktı.

Mamdani, seçimin ardından yaptığı zafer konuşmasında, galibiyetle "siyasi bir hanedanı devirdiklerini" belirterek, "New York, bu gece değişim için bir yetki verdiniz, yeni bir tür siyaset için yetki verdiniz." ifadesini kullandı.

New York'un artık Müslüman karşıtı nefret söylemi yayarak seçim kazanılan bir şehir olmayacağını dile getiren Mamdani, değişim çağını başlatacaklarını söyledi.

Mamdani, "Bir despotu korkutmanın bir yolu varsa, o da onun iktidar kazanmasına olanak sağlayan koşulları ortadan kaldırmaktır. Bu sadece (ABD Başkanı Donald) Trump'ı durdurmanın yolu değil, bir sonrakini de durdurmanın yolu. O halde Donald Trump, beni izlediğini bildiğim için sana söylüyorum: Sesi aç" ifadelerini kullandı.

"Trump gibi milyarderlerin vergi kaçırmasına ve vergi indirimlerinden faydalanmasına olanak sağlayan yolsuzluk kültürüne" son vereceklerini kaydeden Mamdani, "New York, göçmenler tarafından inşa edilmiş ve bu gece itibarıyla göçmenler tarafından yönetilen bir şehir olarak kalacak. Yani, beni dinle Başkan Trump, herhangi birimize ulaşmak için hepimizi aşmanız gerek." dedi.

Mamdani, şimdiye kadar yürüdükleri yol gibi cesur yeni bir yol oluşturmaları gerektiğini dile getirerek, "Müslümanım. Demokrat bir sosyalistim. Bunlar için özür dilemeyi reddediyorum." diye konuştu.

"Toplum Güvenliği Departmanı" kurulacak

1 Ocak'ta "New York Şehri'nin Belediye Başkanı" olarak yemin edeceğini anımsatan Mamdani, "Daha iyi bir gelecek vaadinin geçmişten bir kalıntı olarak görmeyi reddeden yeni nesil New Yorklulara teşekkür ederim." dedi.

Mamdani, New Yorkluların imkansızın mümkün olabileceği umudunu kendilerine verdiklerini belirterek, "Çünkü artık siyasetin bize yapılan bir şey olmayacağı, bizim yaptığımız bir şey olduğu konusunda ısrar ettik." değerlendirmesinde bulundu.

Eskiyi geride bırakıp yeninin içine adım attıklarına dikkati çeken Mamdani, yaşam maliyeti krizine de müdahale edeceklerini vurguladı.

Mamdani, buna göre, 2 milyondan fazla kira denetimli kiracının kiralarını dondurmak, otobüsleri hızlı ve ücretsiz hale getirmek ve çocuklara yönelik erişilebilir bakım sağlamak için çalışmalar yürüteceklerini anlatarak, suç oranlarını azaltmak, zihinsel sağlık ve evsiz krizleriyle mücadele kapsamında polisle işbirliği içinde "Toplum Güvenliği Departmanı"nın kurulacağını söyledi.

ABD Başkanı Trump, Demokratların yerel seçimlerdeki zaferlerine ilişkin değerlendirmede bulundu

ABD Başkanı Donald Trump, ülke genelindeki son yerel seçimlerde Demokrat Partinin elde ettiği zaferlerin ardından, Cumhuriyetçilerin seçimleri, kendisinin aday olmaması ve federal hükümetin kapanması nedeniyle kaybettiğini savundu.

Trump, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Anketlere göre, bu gece Cumhuriyetçilerin seçimleri kaybetmesinin iki nedeni var, Trump oy pusulasında yoktu ve hükümet kapalıydı." ifadesini kullandı.

Demokratlar, New York Belediye Başkanlığı, New Jersey ve Virginia eyaletlerinde yapılan valilik seçimleri ile California eyaletindeki referandum olmak üzere dört büyük yarışta zafer elde etti.

Demokrat Parti adayı Mikie Sherrill New Jersey Valisi, Abigail Spanberger de Virginia'nın ilk kadın valisi oldu.

New York'un Demokrat Belediye Başkan adayı Zohran Mamdani de resmi olmayan ilk sonuçlarına göre, oyların yüzde 50,4'ünü alarak New York'un ilk Müslüman Belediye Başkanı oldu.

İsrailli eski temsilciden Mamdani'nin seçim zaferi hakkında "İsrail'i sevenler için kara bir gün" yorumu

İsrail'in eski Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Gilad Erdan, ABD'de resmi olmayan sonuçlara göre Demokrat Parti adayı Zohran Mamdani'nin New York Belediye Başkanı seçilmesini "İsrail'i seven herkes için kara bir gün" olarak değerlendirdi.

Erdan, Mamdani'nin resmi olmayan sonuçlara göre New York'taki seçimleri önde tamamlanması hakkında İsrail'in Kanal 14 televizyonuna değerlendirmelerde bulundu.

Mamdani'nin Gazze'deki soykırıma ilişkin açıklamalarını anımsatan Erdan, New York'un yeni Belediye Başkanı'nı "antisemetik olmakla" suçladı.

Erdan, Mamdani'nin "İsrail karşıtı" söylemlerine rağmen seçimi kazandığına işaret ederek, "Bu hepimiz için geleceğe dair büyük bir kırmızı bayraktır." yorumunu yaptı.

Mamdani'nin seçilmesinden dolayı duyduğu üzüntüyü dile getiren Erdan, "Bu, ABD için, New York Yahudileri için ve İsrail'i seven herkes için kara bir gündür." ifadesini kullandı.

İsrailli Bakan, Mamdani'yi hedef aldı

İsrail'in Diaspora Bakanı Amichai Chikli, Amerikan X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından, New York'taki belediye başkanlığı seçimlerine ilişkin yazılı açıklamada bulundu.

Chikli, New York'un simgesi olan Özgürlük Heykeli'nin boynu bükülmüş ve meşalesi sönmüş gibi gösteren bir yapay zeka fotoğrafını da kullandığı açıklamasında Mamdani'yi hedef aldı.

Mamdani'ye yönelik suçlamalarda bulunan Chikli, "Bir zamanlar küresel özgürlüğün sembolü olan şehir, anahtarlarını bir Hamas destekçisine devretti." ifadesini kullandı.

Bu seçimin New York için "kritik bir dönüm noktası" olduğunu savunan Chikli, "İsrail dışında dünyanın en büyük Yahudi topluluğunun kalesi haline gelen bu yerin (New York) temellerini sarsıyor. New York, özellikle de Yahudi cemaati için bir daha asla eskisi gibi olmayacak. New York, Londra'nın içine düştüğü uçuruma gözleri açık bir şekilde yürüyor." yorumunda bulundu.

İsrail'in mevcut BM Daimi Temsilcisi Danny Danon da Mamdani'nin resmi olmayan sonuçlara göre yarışı önde tamamlamasına ilişkin Amerikan X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından yazılı açıklama yaptı.

New York'taki Yahudi toplumunun liderleriyle ilişkilerini güçlendirmeye devam edeceklerini kaydeden Danon, "Mamdani'nin kışkırtıcı sözleri bizi caydıramayacak." ifadesini kullandı.

İsrail'in New York Başkonsolosu Ofir Akunis de dün yaptığı açıklamada, Mamdani'nin Filistin gösterilerine destek verdiği için eyaletteki Yahudi toplumuna "tehlike oluşturduğunu" ileri sürmüştü.

Zohran Mamdani'nin zaferi ABD siyasetinde neyi değiştirecek?

Cincinnati Üniversitesi’nden Bekir İlhan, 4 Kasım’da yapılan New York Belediye Başkanlığı seçimlerini ve Zohran Mamdani’nin seçim zaferinin ABD siyaseti açısından taşıdığı anlamı AA Analiz için kaleme aldı.

***

Zohran Mamdani, resmi olmayan sonuçlara göre New York belediye başkanlığı seçimini kazandı. Birçok adayın yarıştığı seçimde Demokrat Parti’nin adayı olan Mamdani, seçimi esas olarak bağımsız yarışan eski Demokrat Partili Andrew Cuomo ve Cumhuriyetçi Partili Curtis Sliwa’ya karşı kazanmış oldu.

Öncelikle 2025 yılı yerel seçimleri bağlamında Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) birçok seçimin yapıldığını belirtmek gerekiyor. Bunlardan en çok göz önünde olanı, ABD’deki merkezi konumu dikkate alındığında, doğal olarak New York Belediye başkanlığı seçimi oldu. Hem yerel hem ulusal düzeyde ABD genelindeki birçok tartışmayı içinde barındıran bir kampanya süreci yaşandı. Bu noktada Mamdani, hem kimliği hem de kampanya stratejisi açısından oldukça tartışıldı.

Kendini demokratik sosyalist olarak tanımlayan Mamdani, zaten Demokrat Parti ön seçimlerinde en büyük rakibi Cuomo’yu yenmişti. Cuomo sonrasında bağımsız aday olarak yarıştı. Bu iki isme karşı fazla bir iddiası bulunmayan Cumhuriyetçi Sliwa’ya yönelik de özellikle Cuomo kampanyası tarafından çekilme baskısı yapılıyordu. Mevcut belediye başkanı Eric Adams ise yarıştan eylül ayında çekilmişti ve sonraki süreçte Cuomo’ya destek açıklaması yapmıştı.

Mamdani’nin seçim kampanyası

Mamdani’nin kampanyası içerik anlamında bire bir olmasa da kendi kitlesinde yarattığı heyecan ve döneminin kitle iletişim araçlarının etkin kullanımı açısından 2008 Obama kampanyasından esintiler sundu. Ancak sadece sosyal medya merkezli bir kampanya yürütmedi. Bu anlamda üzerinde çalışılması gereken bir yöntem izledi. Özellikle Demokrat Parti ön seçimlerinde Mamdani ekibindeki gönüllüler, New York şehrinde yüz binlerce haneyi kapı kapı gezerek propaganda yaptı. Bu durum, seçmenle doğrudan fiziksel iletişim kurulması açısından oldukça önemliydi. Yine Mamdani’nin isminin ilk etapta duyulması açısından da gayet işlevsel oldu. Sonrasında gelişen sosyal medya kampanyası aslında böylesi bir temel üzerine inşa edilmişti. Yani hem sahada hem de dijital dünyada izleri olan bir kampanya stratejisi benimsendi.

Diğer taraftan rakiplerinin sert bir şekilde saldırması da Mamdani’nin popülaritesini artırdı. Bu noktada, başta ABD Başkanı Donald Trump’ın kendisi olmak üzere mevcut yönetimden isimlerin Mamdani’yi doğrudan eleştirmesi ters tepti. Trump, Mamdani seçilirse New York şehrine ödenekleri kısacağını ilan etmişti. Ancak bu tarz çıkışlar özellikle genç ve sol kesimleri tetikleyerek daha da kenetlenmelerine yol açtı.

Mamdani, kampanyasının merkezine ekonomik sıkıntılarla kimlik meselelerini koydu. Bu noktada, New York’un sosyoekonomik açıdan hem alt hem de üst gruplarına hitap etti. Ancak meseleleri diğer seçmen gruplarını yabancılaştıracak şekilde abartılı bir dille işlemedi. Kimlik açısından herkese dokunan ama herhangi bir meseleyi yoğun biçimde merkeze koymayan bir kampanya güttü. Ekonomik olarak ise şehirdeki hayat pahalılığı, kira ücretleri ve bazı otobüs hatlarının ücretsiz olması gibi temaları kampanyasının merkezine yerleştirdi. Vaatlerinin rakipleri tarafından da çok eleştirilip tartışılması aslında bu mesajların daha da yaygınlaşmasına ve tanınmasına neden oldu.

Mamdani bilhassa kampanya sürecinde Vermont Senatörü Bernie Sanders ve New York’lu Temsilciler Meclisi üyesi Alexandria Ocasio-Cortez’den aktif destek gördü. Ancak Demokratların Senato lideri Chuck Schumer’den kendisine bir destek açıklaması gelmedi. Yine Barack Obama da Mamdani’nin kampanyasını etkileyici bulduğunu söylese de açıktan destek açıklaması yapmaktan çekindi.

İsrail lobisine rağmen kazanılan zafer

Zohran Mamdani, “progressive” sol ve genç kesimler başta olmak üzere kendi kitlesi üzerinde heyecan yaratsa da bunu ABD genelinde, özellikle sol kanat için, bir ideolojik yükselişin göstergesi olarak görmek abartılı bir yorum olur. Nitekim New York son yıllarda zaten Demokrat Parti’ye oy veren bir demografinin hakim olduğu bir şehir. Demokrat bir adayın New York gibi bir şehirde kazanması bu anlamda çok büyük bir sürpriz değil.

Yine Mamdani, kimliği itibarıyla muhafazakar kesimler için uzak bir isim olsa da “progressive” sol için uygun bir imaja sahip. Bu açıdan, özellikle Trump’ın son yıllarda estirdiği rüzgar karşısında Amerikan solunun “kazanan bir proje” ihtiyacını karşılayabileceği sol çevrelerde dillendiriliyordu.

Ancak Mamdani’nin seçim zaferinin politik anlamını daha farklı bir yerde aramak gerekiyor. Kampanya süreci boyunca başta İsrail lobisi olmak üzere birçok çıkar grubu ve sermaye çevresinin doğrudan hedefi oldu. Özellikle New York gibi Yahudi nüfusunun yoğun olduğu bir şehirde Filistin meselesi ve antisemitizm suçlamaları etrafında birçok tartışma yaşandı.

Bu noktada Mamdani, İsrail lobisine rağmen hatta bu lobiyi karşısına alarak New York gibi bir şehirde seçim kazanabileceğini gösterdi. Bu durum, Amerikan siyaseti açısından sadece klasik Demokrat-Cumhuriyetçi parti ayrışmasının ötesinde, her iki partinin önümüzdeki seçimlerdeki rotasını da belirleyecek bir anlama sahip. Çünkü ABD’de özellikle Gazze’den dolayı İsrail’e verilen destek artık bütün kesimlerce sorgulanmaya başlanıyor. Bu bağlamda, başta 2026’daki ara seçimler olmak üzere önümüzdeki süreçte bu desteği daha cesurca sorgulayan aday profilleri her iki partiden de çıkabilir.

Bu, özellikle Cumhuriyetçi Parti’nin Trump sonrası dönemi için de geçerli. Son zamanlarda Cumhuriyetçi Parti’deki MAGA hattında da İsrail’e destek noktasında ayrışmalar gün yüzüne çıktı. Trump’ın bir daha aday olup olmayacağına ilişkin yasal tartışmalar sürerken, bu ayrışma derinleştiği takdirde Cumhuriyetçilerin 2028 başkanlık adayları İsrail’i desteklemeyi artık “varsayılan” bir politik duruş olarak görmeyebilir. Yine Mamdani’nin seçimleri Schumer ve Obama gibi Demokrat Parti müesses nizamını temsil eden figürlerin kendisine destek açıklaması yapmamasına rağmen kazanması Demokrat Parti’nin de önümüzdeki süreçte bu konudaki tartışmalardan azade olmayacağının bir göstergesi. Büyük lobi gruplarının etkisi Demokrat Parti’de zaten uzun süredir tartışılıyordu.

Sonuç olarak, New York belediye başkanlığı seçimleri için ideoloji ve kimlik meseleleri bağlamında Amerikan ulusal siyasetine dair genelleme yapmak pek sağlıklı olmayacaktır. Ancak Amerikan siyasetinde İsrail’e yakın lobi gruplarının eskisi kadar istediği sonucu alamadığını göstermesi açısından 2026 seçimleri düşünüldüğünde birçok aday için cesaretlendirici olacaktır. Bu durumun hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler içinde yansımaları olacaktır.

[Bekir İlhan, University of Cincinnati, School of Public and International Affairs'te Siyaset Bilimi alanında doktora adayıdır.]