Norveç balina avında Japonya'yı yakaladı

ANKARA (AA) - AYŞE DOĞRU / ZEHRA ULUCAK - Norveç, iç pazarında balina etine yüksek talep olmadığı halde, balina avcılığı nedeniyle eleştirilen Japonya kadar balina avlıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, dünyada balina avcılığını 1946'da "balina miktarının doğru şekilde korunması ve balina avcılığı endüstrisinin düzenli şekilde gelişmesinin sağlanması" amacıyla kurulan Uluslararası Balina Avcılığı Komisyonu (IWC) düzenliyor.

IWC'nin 1986'da yayımladığı ticari balina avcılığını yasaklayan bir moratoryumu bulunsa da Norveç ve İzlanda, resmi itiraz beyan edip kotalarını kendileri belirleyerek balina avlamayı sürdürdü.

Japonya ise IWC'nin "özel izinli (bilimsel) balina avcılığı" olarak tanımladığı kategori altında balina avlamaya devam etti.

Bilimsel avlanma adı altında "ticari balina avcılığı" yapmakla suçlanan Tokyo yönetimi, IWC'yi kotalı ticari avlanmaya izin vermesi konusunda ikna edemeyince Aralık 2018'de IWC'den tamamen ayrılma kararı aldı.

- Norveç, 2019'da Japonya'yı geçti

Japon 5 balıkçı gemisi, 1 Temmuz 2019'da ticari balina avcılığı için yelken açtı. Hükümet, balıkçılara Aralık sonuna kadar 52'si minke türünde olmak üzere 227 balina avlama izni verdi.

İzlanda, balıkçılara 2023'e kadar 426 balina avlama kotası koyduğu halde av şirketi Hvalur hf, ülkede balina etine talebin azalması ve diğer faktörler nedeniyle bu yaz ava çıkmayacağını duyurdu.

Norveç ise iç pazarındaki talep azlığına rağmen 2005'ten bu yana kotasını her yıl artırdı.

Oslo yönetimi, 2005'te 797 olan kotayı 2017'de 999'a çıkardı. Kota 2018'de yüzde 28 artarak 1278'e ulaştı, bu yıl ise aynı kaldı. Aktif olarak balina avlayan gemi sayısı son 14 yılda, 31'den 12'ye düştü.

IWC verilerine göre, sezonun nisanda başlayıp ağustosta sona erdiği Norveç'te, 2017'de 432, 2018'de 454 minke balinası avlandı.

Japonya ise 2017'de 462'si minke 596, 2018'de de 505'i minke 640 balina avladı.

Norveç balıkçıları, "OceanCare"e göre, 2019 sezonunda 429 balina avlayarak, Japonya'nın kotasının neredeyse 2 katı balina avlamış oldu.

- Norveç'in "balinalar insanların tükettiği balıkları yiyor" tezi çürütüldü

Norveç, Kuzey Atlantik'teki çubuklu balinaların (dişsiz balinalar) en küçüğü olan minke balinalarını avlıyor.

Minke balinaları popülasyonunun bilim adamlarının tahminlerinden çok daha yüksek olduğunu ileri süren Norveç, ticari balina avcılığını sürdürmesini küresel balık miktarının azalmasından balinaların sorumlu olduğu teziyle gerekçelendiriyor.

Ancak bilim insanları, insanların genellikle tükettiği balık türleri ile balinaların yediği balık türlerini eşleştirdiklerinde oldukça sınırlı örtüşmeler bularak bu görüşü çürüttü.

Balinaların veya diğer deniz canlılarının insanların yedikleri balıkları tükettiğine dair güçlü kanıtlar bulunmadığını ifade eden bilim insanları, balık stoklarındaki azalmanın açıkça insanoğlunun aşırı avlanmasından kaynaklandığını vurguluyor.

- Norveçliler balık etine rağbet göstermiyor

Öte yandan, her ne kadar yönetim balina avı kotalarını arttırıyor olsa da Norveç'te balina etine talep son derece düşük.

Balina etinin en fazla turistik restoranlar ve yolcu gemilerinde tüketildiği ülkede, 2019 yazında yapılan ankete göre, Norveçlilerin sadece yüzde 4'ü sıklıkla balina eti yiyor.

Ankete katılanların yüzde 60'ı, uzun süredir balık eti yemediğini belirtiyor. Katılımcılar arasındaki gençlerin ise yüzde 75'i hiç balık eti yemediğini ifade ediyor.

Hükümet, bu talep azlığına rağmen balina yağının kullanımları üzerine araştırmaları sübvanse ediyor ve balina etini Japonya, Faroe Adaları ve İzlanda'ya ihraç etmeye çalışıyor.

- İnsanlık dışı avcılık yöntemleri

Norveç, ayrıca balinalar avlanırken kullanılan vahşi yöntemler ve bu yöntemleri her geçen gün daha fazla saklaması yönünden de ciddi şekilde eleştiriliyor. Balinalar hala vahşi şekilde zıpkın saplanarak avlanıyor.

Patlayıcılarla donatılmış zıpkınlar, balinanın yaklaşık 30 santimetre içine nüfuz ediyor. Bu bombalar balinaların içinde patlayarak, hayvanın etine saplanan ve tekneye daha kolay sürüklenmesini sağlayan keskin pençeler bırakıyor.

Bu yöntemle, hızlı ölümle sonuçlanan temiz ve doğru bir vuruş elde etme olasılığı genellikle düşük olduğundan zıpkınlanan balinalar, acı çekerek can veriyor.

- Kolay hedef gebe balinalar

Resmi istatistiklere göre, 2000-2015'te, Norveçli balina avcıları tarafından öldürülen minke balinalarının üçte ikisinden (yüzde 68) fazlasını dişi balinalar oluştururken, bunların yüzde 40'ından fazlasının gebe olduğu ortaya çıktı.

Balıkçılar, gebe balinaları özellikle hedef almıyor ancak bu balinalar türdeşlerine göre daha yavaş hareket etmeleri nedeniyle kolay hedef haline geliyor.