Sanayi üretimi ilk çeyrekte güçlü büyümeye işaret ediyor

İSTANBUL (AA) - MURAT BİRİNCİ - Sanayi üretim endeksinin, şubatta yıllık yüzde 10,5 ile 25 ayın en yüksek artışını sergilemesi, ilk çeyrekte ekonomik büyümenin yüzde 5'in üzerinde gerçekleşebileceğine işaret ediyor.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgiye göre, arındırılmamış sanayi üretim endeksi, 2020'ye pozitif başlamasının ardından şubatta çift haneli artış gösterdi. Arındırılmamış sanayi üretim endeksi, şubatta yıllık bazda yüzde 10,5 ile Ocak 2018'den bu yana en yüksek artışını sergiledi.

Ekonomistler, milli gelir artışının ilk çeyrekte yüzde 5'in üzerinde gerçekleşebileceğini tahmin ediyor.

AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, sanayi üretim verisine ilişkin yaptığı değerlendirmede, arındırılmamış sanayi üretim endeksinin piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleştiğini belirtti.

TÜİK tarafından idari kayıtlara dayanılarak hazırlanan yeni sanayi üretimi endeksinin milli gelir serisi ile daha uyumlu olduğunu ifade eden Bürümcekçi, sanayi üretim endeksinin geçen yıl son çeyreğinde yüzde 5,5, katma değer artışının da yüzde 5,9 olduğunu hatırlattı.

Bürümcekçi, şöyle devam etti:

"Önceki üç çeyrekte de, yüzde eksi 5,6, yüzde eksi 3,3 ve yüzde 0,8 değişime karşılık, katma değer değişimi yüzde eksi 3,9, yüzde eksi 2,8 ve yüzde 1,6 ile yakın olmuştu. Ocak-Şubat dönemi gerçekleşmesi ise geçen yılın aynı dönemine göre yıllık yüzde 9 artışla yılın ilk çeyreğinde üretim artışının güçlendiğine işaret etti. Mart için öncü göstergeler (ihracat, ara malı ithalatı, PMI, kapasite ve RKGE) Kovid-19 ilk vakasının ay ortasında görülmesi ile yıllık bazda artış eğiliminin belirgin hız kestiğini yansıtmıştı. Yine de ilk iki ayın güçlü seviyeleri ve sanayi üretimi ile katma değer arasında önceki çeyreklerde gözlenen ilişki nedeniyle ilk çeyrekte sanayi üretiminin yüzde 6,5-7 aralığında ve GSYH'nın ilk çeyrek değişimi de yüzde 5,5-6 aralığında oluşabileceğini düşündürmüştür."

- "Büyüme tahminimizi güncelledik"

Haluk Bürümcekçi, salgına ilişkin gelişmelerle 2020 büyüme tahminini yüzde 1-1,5 aralığına çektiğini belirtti. Üçüncü çeyrekten itibaren toparlanma varsayımı altında yapılan bu tahmin üzerinde risklerin aşağı yönde devam ettiğini kaydeden Bürümcekçi, bu yılki görünüm açısından, ocak ve şubat ayına ait öncü verilerin yıla güçlü bir giriş yapıldığını yansıttığını söyledi.

Sonrasındaki görünümün ise Kovid-19 salgını seyrinin ekonomik aktivitedeki ani duruşu ne süre uzatacağına ve trend büyümesi yüzde 30-35 aralığında seyreden bankacılık kredi hacminin bu görünümü ne ölçüde ve ne süre koruyabileceğine bağlı olacağını ifade eden Bürümcekçi, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bu bağlamda, kredi akışının devamını sağlamak için Merkez Bankasının yeni ve geniş fonlama imkanları oluşturduğu ve tahvil alımlarını hızlandırdığı gözlenmektedir. Ayrıca, istihdam tedbirlerini de içeren ekonomik destek paketleri açıklanmıştır. Buna karşılık, risk primlerindeki artış nedeniyle daha önce belirgin gevşeyen finansal koşullarda ise sıkılaşma eğilimi başlamıştır. Diğer taraftan, küresel PMI endekslerinin 2009 krizi sırasında gözlenen düşüşten bile daha sert gerilemesi gibi gelişmeler küresel ekonominin Kovid-19 salgınından belirgin etkilendiğini gösterirken, mart ayı ihracatının yıllık bazda yüzde 17,8 gerilemesi bu durumun dış talebi de olumsuz etkilediğini göstermektedir.

Ayrıca, otomotiv gibi sanayi üretimi açısından kritik sektörlerde kısmi olarak üretime ara verildiği ve turist sayısı için öncü gösterge olan dış hat yolcu sayısının yüzde 50'den fazla gerilediği izlenmektedir. İç talep göstergesi olan perakende satışların öncü verisi kredi kartı harcamalarının ise mart ayında sınırlı gerilese de nisanda aylık yüzde 25 civarı düşebileceği bilinmektedir. Bütün bu gelişmeler, ikinci çeyrekte büyümenin çok sert gerileyeceğini, ancak sonrasında Kovid-19 ile mücadelede başarılı olunması durumunda üçüncü çeyrekten itibaren hızla toparlanma gösterebileceğini düşündürmektedir. Bu senaryoyu milli gelir tahmin modeline yansıttığımızda, 2020 yılında büyüme yüzde 1-1,5 aralığında gerçekleşebilir gibi görünmektedir, ancak bu tahmin üzerindeki risklerin mevcut durumda aşağı yönde olduğunu da kabul etmekteyiz."

- "İlk çeyrek GSYH büyümesi güçlü bir şekilde gerçekleşecek"

Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da geçen yılın son çeyreğinden itibaren hareketlenmeye başlayan ve yılın ilk 2 ayında da güçlü bir büyüme görüntüsü sergileyen ekonominin bir yansıması olarak, sanayi üretiminde de güçlü bir eğilim görüldüğünü söyledi.

Ancak mart ayı ortasından itibaren etkili olan koronavirüs krizinin sonraki dönem verilerine yansıyacağını ifade eden Erkan,"Sanayi üretimi üzerinde mart verilerinde kısmen görülecek etki, nisan ayında daha çarpıcı bir daralma ile yansıma gösterecektir. Yılın ilk 2 ayında güçlü devam eden ekonomik faaliyet ve normal seyreden talep koşulları itibarıyla, mart ayı sonunda başlayan salgına rağmen ilk çeyrek GSYH büyümesi güçlü bir şekilde gerçekleşecektir. Ancak koronavirüs krizi ve ekonomide yarattığı durgunluk etkisi itibariyle ikinci çeyrekte daralma bekleriz. Üçüncü ve dördüncü çeyrek dönemleri ise virüs etkisinin süresine bağlı olacaktır." şeklinde konuştu.

Arındırılmamış sanayi üretim endeksi yıllık değişim oranları şöyle: