Ayda sevgililer günü

Necmettin Şimşek
TUA açılımı Türkiye Uzay Ajansı ve NASA National Aeronautics and Space Administration, yani Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi. Gündemin neresine oturdu bilemem. Her konuda iyi başlamamıza rağmen nedendir yavaş ilerliyoruz ve nedendir sonunu getiremiyoruz.
İsim olarak ajans kelimenin kullanılması olması avrupai bir çalışma şeklinin işaretini veriyor.
2020 dünyanın en kötü yılı olarak kabul edildi. Ülkemizde ise müjdeler yılı oldu. 2021 yılı sürpriz konularla hızlı başladı.
 
***Dengeyi kuramadık.
 
Nereden bakarsak bakalım ister yükseliş, ister düşüş TL’nin oynaklığı çok yüksek. Üç ayda %16 değer kaybını takip eden ikinci üç ayda %22 değer artışı var. Böyle bir oynaklıkta fiyatlandırma yapmak da, ithalat ve ihracatta fiyat tutturmak da, para kazanmak da çok zor.
 
Türk Lirası değer kaybederken de, değer kazanırken de hep önde, liderliği başka bir paraya bırakmadı. Hızlı değer kaybının yaşandığı 6 Kasım öncesi 3 ayda gelişmekte olan ülke paraları göreli olarak istikrarlıydı. JP Morgan endeksiyle gelişmekte olan ülke kurları dolara karşı %0.6 değerlendi. Endeks 6 Ağustos’ta 54.99’dan 6 Kasım’da 55.34’e yükseldi. Aynı dönemde TL’nin dolar karşısındaki kaybı ise %15.7 ve aradaki fark çok büyük.
 
Üstelik bu tür oynaklık sadece geçen yıla özgü de değil. 2013 sonrası aralıklarla tekrarlanıyor. Tasarruf sahiplerinin yaklaşık yarısı da, TL’deki şiddetli oynaklıktan ve iklim değişimlerinden kendilerini kurtarmak için, dövize sığınmışlar. Sütten ağızları fena yanmış. Şimdi yoğurdu üfleyerek yemeleri çok da normal.
 
Mevcut döviz rezervi hala 230milyar$ üzerinde. Ülkemizin toplam ticari hacmi 800milyar$ olarak hesaplandığına göre yaklaşık 30aydır kimse kıpırdamıyor.
 
***Tarım teknolojiyi bu yıl yenebilir.
 
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli salgının en başta sağlık ve gıda alanında tüm dünyayı etkilediğini, bu etkinin tahmin edilenden fazla olabileceğini söyledi. Böyle bir konjonktürde gıda güvenliğinin daha önemli hale geldiğini belirten Pakdemirli “Bunun için ileriye yönelik hazırlıklar yapmamız gerekiyor. Her ülkenin kendini gıda güvenliği endeksinde daha yukarı taşıması, tedbirler alması ve biraz daha gıda milliyetçiliği yapması gerekiyor” dedi.
 
Dünya Gıda Fiyatları salgın sonrasında %24.5 arttı. Mayıstan ocak ayına kadar 8 ayda en yüksek artışlar %78.4 ile bitkisel yağlar, %49 ile şeker ve %28.4 ile tahıllarda gerçekleşti. Bunlar dolar bazında artışlar.
 
Teknoloji üretirken çevreyi kirletiyoruz, kaynakları tüketiyoruz. Doğal hayata zarar veriyoruz. Teknolojinin üstünlük olarak kullanılması ya da tehdide, silaha dönüştürülmesi, bir dehşet dengesine yol açabiliyor. Bu da giderek büyüyen bir tehdit demek oluyor. Sonuçta kendi ürettiğimiz teknoloji kendi başımıza bela oluyor.
 
Teknolojiyi sürekli yenilemezseniz (ki, bu yokuş aşağı koşmak gibidir, duramazsınız ve sonunda savrulursunuz) rekabet edemezsiniz ve güçlenirseniz çatışırsınız, geri kalırsanız yenilirsiniz. Rakipleriniz kendi gücünü garanti altına almak için sizi kuşatmak, boğmak isteyeceklerdir.
 
***Sonuç olarak;
 
            Yazının başlığı haftanın özeti gibi olsa bile sonuç kısmında kısmen açıklayayım. Aya yolculuk veya aya gönderilecek kişi tartışılır mı bilmem ama son yıllar oldukça hızlı geçiyor.
 
            Elon Musk uzaya koloni kurma projesine başladı. Atmosferde bedava internet için o kadar çok uydu gönderdi ki Afrika kıtasında bile geniş bant internet olacak. Tesla o kadar çok büyüdü ki artık diğerleri ve tesla gibi kıyaslamalar oluyor.
 
            Otomotiv sektörüne girdiği yıl aldığı tehditlere boyun eğmedi. GM ve diğer Amerikan firmaları ciddi yaptırımlar yaptı, yılmadı.
 
            Şubat ortası oldu sevgililer günü şunu hatırlatmalı bize düşmanlık hep kaybettirmiştir. Güven zor kazanılır.
 
Beklemesini bilenin her şey ayağına gelir.