Hayalinizdeki evi buldunuz diyelim. Satış fiyatı da fena değil gibi. Ama aklınızda bir soru var: “Ekspertiz raporu almam gerekiyor mu?” Bu soru, ev alım sürecinde pek çoğunuzun kafasını meşgul etmiştir. Gelin, bu konuyu birlikte masaya yatıralım. Hem üzerinizdeki soru işaretlerini giderelim hem de nelere dikkat etmeniz gerektiğini konuşalım.
Ekspertiz (Değerleme) Raporu Almak Zorunlu mu?
Ev alırken ekspertiz raporu almak (diğer adıyla değerleme raporu) her zaman zorunlu değildir. Ancak, bazı durumlarda bu rapor kaçınılmaz hale gelir. Örneğin, konut kredisi kullanacaksanız, banka sizden mutlaka bir ekspertiz raporu talep edecektir. Banka, vereceği kredinin teminatı olan evin gerçek piyasa değerini bilmek ister.
Bunun dışında, yabancı vatandaşlarla yapılan gayrimenkul satışlarında da ekspertiz raporu zorunludur. 2019 yılında yürülüğe giren bu uygulamayla, yabancıya yapılan satışlarda taşınmazın gerçek değeri belirleniyor.
Ama diyelim ki, herhangi bir kredi kullanmadan, elden nakit ödeme yaparak bir ev alacaksınız. Bu durumda, ekspertiz raporu alıp almamak tamamen sizin tercihinize kalmış.
Ekspertiz (Değerleme) Raporunda Hangi Bilgiler Yer Alır?
Ekspertiz raporu (ya da diğer yaygın adıyla değerleme raporu), aslında sizin almayı düşündüğünüz evin karnesi gibi. Bu raporda pek çok kritik bilgi yer alır. Peki, neler mi bulabilirsiniz?
- Taşınmazın Konumu: Evin bulunduğu yer, ulaşım imkanları, sosyal alanlara yakınlığı.
- Tapu Bilgileri: Gayrimenkulün tapudaki durumu, herhangi bir ipotek ya da haciz olup olmadığı.
- Bina ve Daire Bilgileri: Yapının yaşı, kat adedi, dairenin büyüklüğü, cephesi.
- Piyasa Değeri: Evin mevcut piyasa koşullarına göre tahmini değeri.
- Risk Analizi: Deprem riski, zemin durumu gibi bilgiler.
Bu bilgiler hem alıcı olarak sizi hem de finansman sağlayan bankayı koruma altına alır. Ayrıca, gayrimenkul değerleme sürecinin ne kadar önemli olduğunu da gözler önüne serer. Olası sürprizleri önceden görmenizi sağlar.
Ekspertiz (Değerleme) Ücreti Kim Tarafından Ödenir?
Gelelim herkesin merak ettiği bir diğer konuya: Ücret meselesi. Ekspertiz raporu çıkarmak elbette belli bir maliyet gerektiriyor. Genelde bu ücret, kredi kullanılıyorsa banka tarafından alıcıya yansıtılır. Yani rapor parasını siz ödersiniz.
Fakat her bankanın bu konuda farklı uygulamaları olabilir. Kimi zaman kampanyalarla bu ücret bankalar tarafından karşılanabiliyor. Bu nedenle, kredi kullanacaksanız bankanıza mutlaka sormanızda fayda var.
Ekspertiz (Değerleme) Raporu Almak Neden Önemli?
Zorunlu olmadığı durumlarda bile ekspertiz raporu almak sizi büyük risklerden kurtarabilir. Evi gözünüz tutmuş olabilir, fiyatta da anlaştınız diyelim. Ama ya fiyat gerçekten piyasa koşullarına uygun mu? Gayrimenkul değerleme ile bu soruya net bir yanıt bulabilirsiniz. Ya tapu kaydında beklenmedik bir ipotek ya da haciz varsa?
Bu gibi tatsız sürprizlerle karşılaşmamak için ekspertiz raporu adeta bir güvence. Evinizle ilgili tüm gerçekleri bilmek, gelecekte can sıkıcı durumlar yaşamamanız için büyük avantaj sağlar.
Ekspertiz Raporu ve Değerleme Raporu Aynı Şey mi?
Birçok kişi bu iki terimi birbirinden farklı sanabiliyor. Aslında ekspertiz raporu ve değerleme raporu, aynı anlama geliyor diyebiliriz. İkisi de bir gayrimenkulün gerçek piyasa değerini tespit etmek için hazırlanır. Özellikle bankalar kredi süreçlerinde 'ekspertiz raporu' terimini sık kullanır. Değerleme raporu ise daha geniş bir çerçevede, her türlü gayrimenkul değer tespitini kapsar. Yani yazının tamamında bu iki ifadeyi birbirinin yerine kullandık, siz de aklınızda bunları eş anlamlı düşünebilirsiniz.
Son Söz
Ev alımı, çoğu kişi için hayatının en önemli yatırımlarından biridir. Bu süreci olabildiğince güvenli ve bilinçli yürütmek için ekspertiz raporunu sadece zorunlu olduğu durumlarda değil, ihtiyacınız olduğu her an düşünebilirsiniz. Hem cebinizi hem de gelecekteki huzurunuzu korumuş olursunuz.
Ekspertiz raporu veya diğer değerleme hizmetleri konusunda daha fazla bilgi almak isterseniz, alanında uzman ve deneyimli ekibiyle Denge Değerleme ile iletişime geçebilirsiniz.