İlk kelam*

Hasan Ukdem

İçinde olmayan şiiri, başka bir yerde bulamazsın.

Shelley

İnsan kelime olarak şiire en yakın olandır bence; şiir insan kadar karmaşık ve güzel, insan ise şiir kadar esrarlıdır çünkü. Evet, insan karmaşık ve güzeldir; içinde kâinat kadar iniş ve çıkışlar barındırır. Aynı zamanda yolcudur insan, yoldadır; bu sebeple de sürprize, maceraya açıktır. Ve bütün insanlar, içlerinde bir şiiriyetle dünyaya gelirler. Bazıları hisseder bu şiiriyeti, bazıları edemez. Kimileri dile getirir, kimileri getiremez. Bu nasip işidir. Yok olduğuna hükmetmişsen artık hiçbir yerde bulamazsın. Shelley’in de dediği gibi içinde yoksa başka yerde aramanın da bir anlamı yoktur.

Şiir, âleme ve âdeme dair bütün güzelliklerin içinde yer alır ve bunlarda duygu halinde olsun, kelime halinde olsun varlığını korur. İnsan ve şiiri geniş anlamından biraz daha daraltarak sadece dile gelen, kelimelere dökülen şiirin sahasına girmek istiyorum burada. Yeryüzünde sayısını tahmin dahi edemeyeceğimiz kadar şair vardır ve bundan katbekat fazla şiir yazılmıştır. Bu şiirlerin kıymetini ancak onu kendi içinde keşfeden insanlar bilir. Cemil Meriç, “Gül ıtırıyla selamlar sabahı… Öyle seveceksin ki kelimeleri, yalnız senin için raks edecekler. Kelimeler de bütün sevgiler gibi kıskanç. Senin olmalarını istiyorsan, onların olacaksın; yalnız olacaksın.” derken, şiiri ne kadar iyi tanıdığını da hissettirir bize. Zira şiir de kelimeler gibi gerçekten kıskançtır hem şairi kıskanır hem de okuyucusunu. Eğer bir şiire kendinizi bütün varlığınızla vermezseniz, şiir kendini size açmaz. Çünkü ilgiyi sadece kendisine ister. Şiire, şair olarak da okur olarak da kendinizi verdiğiniz zaman ise, o sizi bulunduğunuz mekândan alarak bambaşka dünyalara götürür. Onun söylediklerine tam bir mana veremeseniz bile, o sizi çarpar. Montaigne bunu birkaç kelime ile şöyle anlatır: “İyi şiir, insan idrakini tatmin etmez; allak bullak eder.“

Sizleri bilmem ama ben, okuduğum şiirin içinde şiir kelimesine rast geldiğim zaman daha bir ilgim artar, sevgim çoğalır, duygularım incelir. Belki de bu yüzden kendi yazdığım şiirlerde bu güzelliği sıkça kullanırım. Bu meyandaki şiirlerimi bir araya topladığım zaman böyle bir külliyat çıktı ortaya. Ve Bana Bir Şiir Borcun Olsun başlığının altına, büyük bir sevinçle Şiirli Şiirler alt başlığını yazdım. Şiir içinde şiir de diyebileceğimiz bu durum, kitapta yer alan bütün şiirlerde görülecektir.

İskender Pala, “ Şiir sözün unutulmayanıydı, ölümün elinden bir şeyler kurtarmak demekti. En güzel sözler şiir biçiminde söylenen sözlerdi ve gök kubbenin altında en uzun yaşayan sözler de şiir kalıbına girerse yaşayabiliyordu.” der. Ne kadar naif bir tarif değil mi? Damarlarındaki kanı -şiiri- tanıyan insanlar böyledir işte. Ben de bu duygularla, sürekli diyebileceğim bir şekilde şiir yazmaya devam ediyorum ve kitaplar çıkarmak gayretindeyim. Amacım sadece kendi duygularımı tatmin etmek değil. Şiirin, insana iyi geldiğine inanıyorum. Zaten şiirin ruha hitap ettiğini birçok insan kabul edecektir. Maddenin cenderesinden kurtulmak isteyenlerin birazcık soluklanmalarını, kalplerini dinlendirmelerini ve bu iklimin itidalli havasındaki huzuru içlerinde hissetmelerini istiyorum.

Bir kitap okumak kadar da olsa, şiir ağacının gölgesine çağırıyorum sizleri. Bırakın günlük dertlerinizi, kısır siyasi çekişmelerinizi, gereksiz uzayan futbol tartışmalarınızı, ekran mahkûmiyetlerinizi, alışveriş çılgınlıklarınızı… Bakın sayfa sayfa bir pencere açıyorum sizlere. Kuşların cıvıltılarında, kelebeklerin kanatlarında, arıların vızıltısında uçuşan mısralara bir haziran akşamına sığınır gibi sığının. Göreceksiniz, adını bildiğiniz bilmediğiniz nice çiçekler açacak içinizde. İnancınız güçlenecek, sevginiz çoğalacak ve hayata karşı daha dirençli olacaksınız.

Matruşka bebekler gibi, şiir içinde şiirler de sizlerin ellerinde, gözlerinde ve duygularında çoğalıp sayfalardan taşsın istiyorum. Yaşar Kemal “İnsan çürümedikçe, şiir çürümez.” demiş. Kitabın sayfalarını açmaya devam edin lütfen. Ne insan çürüsün ne de şiir. Güneşin yüzünde bir çerağ gibi şiirler düşsün, şiirlerin üstüne.

Sevgiyle kalın.

*Bu yazım önümüzdeki ay çıkacak Bana Bir Şiir Borcun Olsun adlı kitabımın ön sözü olarak kaleme alınmıştır.