İtibar Yahu

Necmettin Şimşek

*Dünyanın son dönemleri iyice vahşi bir dönem oldu. İtibar diye yapılan anlaşmaların sonunda düşülen durum içler acısı. "Elinizde tuttuğunuz telefonlar, aslında İsrail'in bir parçası. Netanyahu, biliyor muydunuz? yani telefonların, ilaçların, gıdanın çoğu bizden. Çeri domatesi yiyor musunuz? Onların nerede üretildiğini biliyor musunuz?" diye konuştu. Bizim ABD ile paylaştığımız silah sistemlerimiz gerçekten olağanüstü, takdir edilesi. diyen Netanyahu, bizim ABD ordusuna olan katkımız, İsrail için hem dün hem de bugün çok mühim. İsrail'in bir parçasını elindeniz tutuyorsunuz şu an." dedi. Soykırımcı İsrail, geçtiğimiz yıl eylül ayının 17'sinde Lübnan'da Hizbullah üyelerinin taşıdığı çağrı cihazlarına siber saldırı düzenleyerek aynı anda patlatmıştı. 3.000’e yakın kişinin yaralandığı saldırıdan önce, ABD'ye ait bir elektronik muharebe uçağı Doğu Akdeniz'de Lübnan hava sahası sınırında uçuş yapmıştı. Uçağın İsrail'in saldırısında kilit bir rol oynadığı belirtilmişti.

* Natan vermek ve Yahu, Allah'ın isimlerinden birisidir. Yani Allah verdi demektir. Kelimenin anlamı bu şekilde ama Netenyahu Allah'ın hediyesi değil de imtihanıdır. Dünya olarak imtihandayız. Amerika ve İsrail organik bağlı. Apple ve Microsoft gibi ABD'nin en büyük teknoloji şirketlerinin İsrail ile organik bağları sık sık tartışma konusu olmasına rağmen itibarları düşmedi. NSO Group isimli firmanın Pegasus yazılımıyla iPhone telefonlara kullanıcılarının haberi olmadan sızarak içerisindeki bilgilere, kamera ve mikrofona eriştiği tespit edilmişti. Telefonlara sızan ikinci bir İsrailli şirket olduğu ortaya çıkmıştı. QuaDream isimli daha küçük ve düşük profilli bir şirketin daha hükümetlere bu casus yazılımı sattığı belirtilmişti. İsrail'in, istihbarat desteğini Amerikan teknoloji şirketi Microsoft'tan aldığı da ortaya çıkmıştı. Azure bulut platformu üzerinden Filistinlilere ait milyonlarca telefon görüşmesi ve veriyi İsrail'e aktaran Microsoft, bahse konu sistemin altyapısına saldırı düzenlendiğini açıklamıştı. Platformun deniz altı kablolarının zarar gördüğü ve veri gecikmeleri yaşanacağı belirtilmişti.

* Hindistan, son yıllarda yapay zekâ alanında büyük adımlar atan ülkelerden biri. Nüfusunun genişliği, çeşitli ekonomik sektörlerdeki büyüme potansiyeli ve teknolojiye olan yatkınlığı ile Hindistan, yapay zekânın benimsenmesi ve geliştirilmesi açısından büyük bir potansiyele sahip. Hindistan hükümeti, yapay zekâ teknolojilerinin benimsenmesi ve geliştirilmesi için bazı strateji ve politikalar benimsedi. Ulusal dönüşüm enstitüsü, Hindistan'ın yapay zekâ stratejisini yönlendiren başlıca kuruluşun adı. Yapay zekâ araştırma merkezlerinin kurulması ve akademik işbirliklerinin teşvik edilmesi, yapay zekâ konusunda yetenekli insan kaynağı yetiştirilmesi için eğitim programları ve kurslar düzenlenmesi, tarım, sağlık, eğitim, altyapı ve ulaştırma gibi kilit sektörlerde yapay zekâ çözümlerinin geliştirilmesi ve uygulanması, yapay zekâ teknolojilerinin etik kullanımını sağlamak için düzenleyici çerçevelerin oluşturulması.

Tarımda yapay zekâ tabanlı analizler sayesinde mahsul verimliliği artırılmakta, hastalık ve zarar tespiti yapılmakta; iklim tahminleri ve sulama yönetimi gibi konularda yapay zekâ destekli çözümler geliştirilmektedir. Sağlık sektöründe ise yapay zekâ, hastalıkların erken teşhisi ve tedavi planlarının oluşturulmasında kullanılıyor. Tele-tıp ve yapay zekâ destekli sağlık hizmetleri, kırsal bölgelerde sağlık hizmetlerine erişimi de arttırıyor. Yapay zekâ destekli eğitim platformları, öğrencilere kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunarken, online eğitim ve e-öğrenme platformları ise Hindistan'ın geniş nüfusunun eğitime ulaşmasında önemli bir rol oynuyor. Finans alanında ise yapay zekâ dolandırıcılık tespiti, kredi risk analizi ve müşteri hizmetleri gibi alanlarda etkin bir kullanıma sahip. FinTech şirketleri de yapay zekâ ile desteklenen yenilikçi finansal çözümler sunmaya devam ediyor. Stanford Üniversitesi'nin 2024 AI Index Raporu'na göre, Hindistan, AI gelişiminde büyük bir potansiyele sahip ülkeler arasında yer almakta ve genel sıralamada 15. sırada bulunmakta. Hindistan'ın yapay zekâ alanındaki yükselişi hem kamu hem de özel sektörde yapılan yatırımlarla destekleniyor. Hindistan'ın süper bilgisayarı AIRAWAT, dünya sıralamasında 75. sırada yer alarak ülkenin yapay zekâ ve süper bilgisayar teknolojileri alanındaki gücüne işaret ediyor.

* Sonuç olarak, önceden de belirttiğim gibi Hindistan ve Çin bölgede ve uluslararası alanda belli bir etkiye sahip. Bu ülkeler, tarihleri boyunca birçok zorluğa ve fırsata tanıklık etti. Yapay zekâ, bu ülkeler için gelecekteki kalkınma ve ilerleme yolunda kritik bir rol oynuyor. Yapay zekâ teknolojilerini benimseyerek sağlık, eğitim, tarım, ulaşım ve daha birçok alanda önemli gelişmeler kaydetmeye başladılar. Yapay zekânın potansiyelini tam olarak değerlendirmek için daha fazla altyapı, eğitim ve politika desteğine ihtiyaçları var. Bu noktada, bu pahalı teknolojiye yatırım ayırabilenler daha fazla yol alacak. Teknolojik ilerleme için sadece teknolojik buluşlara değil, aynı zamanda politika, eğitim ve altyapıya yatırım yapmak da gerekiyor. Şekil ve sembollerle bir yere kadar ilerlersiniz. Gelişme için 5 Yıl ön çalışma, 20 yıl projelendirme ve sonuç ortaya çıkar. Son 20 yılımıza bakalım. İnternet hızında 100. Ülkeyiz. Pasaport endeksinde ise ülkenin cumhurbaşkanı başka ülkelerden kolaylık ister halde. İtibar istememekte. İstenilen isen itibarın yüksektir.