Konya’da üreticiden kilosu 58 lira olarak satışa çıkan kırmızı et, kasaplarda 80 lira civarında marketlerde ise 100 liradan alıcısıyla buluşuyor. Kırmızı etin üreticideki fiyatı hakkında bilgi veren Bozzo Et Entegre Tesisi Sahibi Ahmet Tuncer Kahraman, “Kırmızı etin üreticiden çıkan kilogram fiyatı 58 liradır. Sığır fiyatlarının üreticiden çıkan fiyatı ise 45 lira bandındadır. Kasaplara giden etin fiyatı 80-85 lira, kuş başının fiyatı ise 90-95 lira civarında satılmaktadır. Marketlerde ise kırmızı et fiyatları daha yüksek” dedi.
‘BESİCİLERİN MALİYETLERİ ET FİYATLARINA YANSIDI’
Besicilerin maliyetlerinin arttığına dikkat çeken Kahraman, “Üreticide kemikli et fiyatlarında yaklaşık 15 lira gibi bir zam söz konusudur. Bu da yaklaşık yüzde 33’lere tekabül etmektedir. Hayvan yetiştiricisinin yem maliyetleri neredeyse üç katına çıkmıştır. Bu nedenle zarar eden yetiştiricilerimiz bir dönem mal veremez hale gelmiştir. Aşırı şekilde yemciler furyası çıktı. Yemciler artık yavaş yavaş ISO’nun ilk 500’ünde boy göstermeye başladılar. Çok ciddi paralar kazandılar. Bankaların yaptığını yemciler yapmaya başladı. Haliyle bunlar da besiciye birer maliyet olarak döndü. Besicilerin maliyetleri arttıkça da et fiyatları artmak zorunda kaldı. Et fiyatlarının artmasının sebeplerinden biri de mazot maliyetlerinin daha sonra işçilik maliyetlerinin, fatura maliyetlerinin artmasıdır. Hal böyle olunca bunlar et fiyatlarına yansıdı” şeklinde konuştu.
‘TİCARET ÜÇ HARFLİ MARKETLERE ENDEKSLENDİ’
Türkiye’de ticaretin üç harfli marketlere endekslendiğini belirten Kahraman, “Marketlerin bu denli güç elde etmesi ticareti istedikleri gibi yönlendirmelerine neden oldu. Bu da doğal olarak marketteki et fiyatların artmasına neden oluyor” ifadelerini kullandı. Üreticinin sırtında bir yem kamburu olduğunu da dile getiren Kahraman şöyle konuştu: “Dolara endeksli olarak ilerliyoruz. Bu da yetiştiriciyi çok zor durumda bırakıyor. Üreticinin yüzde 80’inin kapitalist düzenin babaları olan bankalara borcu var. Bankalar üreticinin kökünü kazıyor. Bu da üretime yansıyor. Üretici hem yem hem banka hem de girdi maliyetleri dediğimiz üçlü arasında girdiği girdapta dönüp duruyor. Para da kazanamıyor. Öncelikle bunlara bir çözüm bulunması gerekiyor. Bunlara müdahale edilmediği sürece üretici bu sıkıntılardan kurtulamaz. İnsanlar kırmızı et alırken ucuz et almamaları gerekir. Ucuz etin suyu kara olur. Tavuk taşlığı gibi ucuz ürünlerin ete dönüşmesine dikkat etmek lazım. Et alırken özellikle kasaplar tercih edilmeli. Vatandaşlar kıymayı da gözlerinin önünde çektirmeli.”
‘KIRMIZI ET ÜRETİMİNDE KONYA’YA ÖNEM VERİLMELİ’
Konya’da kırmızı et üretiminin gerilediğini ifade eden Kahraman, “Eskiden Konya Türkiye’nin kırmızı et deposuydu. En zor zamanlarda sahalara yön veren bir şehirdi. Yaklaşık 5-6 yıldır bu işi Ankara ve Kırşehir yapıyor. Konya’mızın besicisi maalesef modernleşmeye yönelmedi. Daha çok eski ahır sistemini tercih etti. Bu nedenle de Ankara ve Kırşehir besicisi yatırıma yöneldiği için onlar büyüdü. Konya’mızda da maalesef büyüme gerçekleşemedi. Devlet teşviklerinin arttırılması gerekir. Konya’yı biraz daha farklı bir yere koymaları lazım. Hayvanların yetişmesi, büyümesi, besi yapılabilmesi için de tahılla eş orantılıdır. Konya üreten bir memleket ancak ürettiğini dışarıya sunamadığı zaman bir anlam teşkil etmiyor. O nedenle Konya’ya biraz daha önem verilmesi gerekiyor” diye aktardı.
‘MARKETLER FİYATLARI DAHA YÜKSEK TUTUYOR’
Marketlerin kırmızı et fiyatlarını kasaplara göre daha yüksek tuttuğunu belirten Karataşlar Kasap Sahibi İbrahim Karataş da, “Kırmızı et fiyatları şu anda 85-90 lira civarında. Üreticiden karkas et alıyoruz. Karkas eti 60 lira civarında alıyoruz. Dana kaburga 85 lira, dana kuşbaşı da 95 liradır. İnsanlar kasaplara geldiği zaman fiyatlar yine mi arttı diye bir tepki gösteriyorlar. Ama bizler de esnafız et aldığımız zaman yüzde 5 kârla satıyoruz. Geçen yıla göre kıyasladığımızda kırmızı et fiyatlarının daha çok arttığını söyleyebiliriz. Bazı marketlerde fiyatlar kasaplardan daha çok yüksek. O nedenle vatandaşların çoğu kırmızı et alırken kasapları tercih etmektedir. Bazı marketler de biz kasaplardan daha uygun fiyata veriyor. Mesela benim 90 liraya sattığım bir eti geçen gün bir market 103 liraya satıyordu. 85 liraya sattığım bir dana kaburganın fiyatını markette 92 liraya satıldığını gördüm. Marketlerin işçilik maliyetleri daha fazla olabilir. Fiyatlarını bize göre yüksek tutmalarının nedeni bu diye düşünüyorum. Tavuklarda da yüzde 30- 40 civarında kâr koyuyoruz. Tabi bunlar maliyetlerin dahil edildiği kârlardır. O nedenle eti kasaptan, meyveyi manavdan almak gerekiyor” diye konuştu.
‘GEÇEN YILA GÖRE YÜZDE 50 ARTTI’
Kon-kes Sakatat çalışanı Bekir Parlak ise açıklamasında şu ifadelere yer verdi:“Bu sene kırmızı et fiyatları biraz yükseldiği için vatandaşlar genellikle sakatatçıları tercih ediyor. Fiyatlar geçen yıla nazaran yüzde 50 oranında arttı. Kış mevsiminde kasaplarda kelle paça, işkembe, sakatat ürünleri tercih ediliyor.”
SÜMEYRA KENESARI / YENİ HABER GAZETESİ