Ölümle veya hastanelerde son bulan gıda zehirlenmeleri, vatandaşları tedirgin etmeye devam ediyor. Kamuya yansıyan gıda zehirlenmelerinin buzdağının sadece görünen kısmı olduğunu ifade eden TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Hulusi Ada, dışarıda yemek tüketiminin de gözle görülür şekilde azaldığını aktardı.
‘BUZDAĞININ SADECE GÖRÜNEN KISMI’
Zehirlenme vakalarının sadece bir kısmının kamuya yansıdığını, bu sayının çok daha fazla olduğunu vurgulayan Hulusi Ada, “Gıda zehirlenmeleri ülkemizde hala önemli bir halk sağlığı problemidir.
Son dönemde kamuya yansıyan vakalar buzdağının görünen kısmıdır; çünkü birçok zehirlenme vakası ya hastaneye başvurmadan atlatılmakta ya da resmi kayıtlara işlenmeden geçmektedir. Özellikle toplu tüketim yapılan restoran, yemekhane ve hazır yemek sektöründe görülen hijyen eksiklikleri, hatalı sıcaklık kontrolü ve izlenebilirlik eksikliği riskleri artırmaktadır.
Türkiye’de gıda işletmeleri belirli bir mevzuata tabidir, ancak bu mevzuatın tüm işletmelerde aynı düzeyde uygulanamadığını görüyoruz. Denetimlerin artırılmasının yanı sıra eğitim, sertifikasyon ve izleme sistemlerinin güçlendirilmesi gerekmektedir. Genel tabloya bakıldığında, gıda zehirlenmeleri kontrol altına alınabilir bir risk olmakla birlikte, mevcut durumda yüksek hassasiyet gerektiren bir seviyededir.” şeklinde konuştu.
‘DIŞARIDA YEMEK TÜKETİMİ AZALDI’
Zehirlenme vakalarından sonra dışarıda yemek tüketiminin azaldığını fakat bunun daha kalıcı ve bilinçli hale gelmesi gerektiğini belirten Ada, “Toplumda gözle görülür bir tedirginlik olduğunu söyleyebiliriz. Vatandaşların bir kısmı restoran ve kafelerde daha dikkatli davranıyor, hatta bazı tüketicilerin dışarıda yemek tüketimini azalttığı görülüyor. Ancak bunun kalıcı bir bilinç hâline gelmesi, sadece korkuya değil, doğru bilgiye dayalı davranış değişikliğine bağlıdır.
Bizim gözlemimiz, tüketicilerin özellikle: İşletmelerin temizlik ve düzenine, açıkta bekleyen ürünlere, yemeklerin sıcaklığına, etiket ve menü bilgisinin doğruluğuna daha fazla dikkat ettiğidir. Toplumsal bilinçte bir artış var, fakat bunun sürdürülebilir olması için hem tüketicinin hem de işletmenin sorumluluklarını bilmesi gerekiyor.” dedi.
‘3 TEMEL ALANDA ÇALIŞMA YAPILMALI’
Gıda zehirlenmelerini önlemenin güçlü bir gıda güvenliği kültürü oluşturmakla mümkün olduğunu ifade eden Ada, bunun için üç temel alanda çalışma yapılması gerektiğini ifade ederek şu açıklamalarda bulundu;
İşletmeler için: Gıda üretimi ve servisinde çalışan tüm personelin zorunlu hijyen eğitimi alması, çiğ ve pişmiş gıdaların ayrılması, çapraz bulaşmanın önlenmesi, soğuk zincirin korunması, sıcaklık kontrollerinin düzenli yapılması, izlenebilirlik kayıtlarının düzenli tutulması, alerjen yönetimi ve mikrobiyolojik risklerin kontrolü, düzenli iç denetim ve bağımsız üçüncü taraf denetimleri
Kamu için: Denetim sıklığının artırılması, Gıda Mühendislerine Gıda Denetimlerinde daha çok yer verilmelidir. Uygunsuz işletmelere caydırıcı yaptırımlar uygulanması, taklit ve tağşişle mücadelede şeffaflık, gıda güvenliğinin eğitim müfredatlarına entegre edilmesi
Tüketiciler için: güvenilir ve kayıtlı işletmeleri tercih etmek, gıdaların görünüş, koku, sıcaklık ve sunumuna dikkat etmek son tüketim tarihlerini ve saklama koşullarını kontrol etmek.”
‘BASİT AMA ETKİLİ YÖNTEMLER VAR’
Ada, vatandaşlara şu tavsiyede bulundu;
“Tüketici olarak hepimizin alabileceği basit ama etkili önlemler var:
Gözle kontrol edin: İşletmenin temizliği, personelin hijyen uygulamaları ve gıdaların sunum şekli ilk ipuçlarını verir.
Sıcak/soğuk zincire dikkat edin: Sıcak yemeklerin sıcak, soğuk ürünlerin soğuk servis edildiğinden emin olun.
Ambalajlı ürünlerde etikete bakın: Son tüketim tarihi, üretici bilgisi ve saklama koşulları mutlaka kontrol edilmelidir.
Şüphe duyduğunuz ürünü tüketmeyin: Koku, renk, tat değişikliği veya dışarıda uzun süre bekleme şüphesi varsa risk almayın.
Zehirlenme belirtilerinde beklemeyin: Baş dönmesi, kusma, ishal, ateş gibi belirtiler ortaya çıkarsa özellikle çocuklar, yaşlılar ve hamileler zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
Gıda güvenliği, sadece işletmelerin değil; kamu otoritesinin, üreticilerin ve tüketicilerin ortak sorumluluğudur. Güvenli gıdaya erişim bir lüks değil, temel bir haktır.”