Son modern'den son modernler
Enis Batur için sıkça kullanılan ifadedir; Yazı makinası. Batur'un üretkenliğini işaretleyen bir unvan bu. Genel olarak Türk yazı dünyasında hususen edebiyatında benzer üretken isimler için sıklıkla kullanılan bir tanım. Bizce bozuk. Fakat bugün altmış iki yaşında olmasına karşın yüzlerce esere imza atmış olan Batur için başka bir tanım bulmak da açıkçası zor. Kitaplarının sayısı ile ilgili çok da spekülasyon yapılıyor Batur etrafında. Ama konu bu değil, konumuz Enis Batur'un raflarda yerini alan son derleme deneme kitabı Son Modernler.
Batur'un 1979-1994 arasında yayımlanan Şiir ve İdeoloji, Yazının Ucu ve E-Babil Yazıları kitaplarında yer alan edebiyat yazılarından oluşuyor bu ilk kitap. Tamı tamına 654 sayfa. Geniş bir coğrafyası, kazıldıkça derinleşen ve zenginleşen bir iklimi var. Son Modernler'de, Batur'un genel yargılarla hesaplaşmasının kişisel tarihini bulmak mümkün.
DÖRT EL ATEŞİN İLK MERMİSİ
Kitabı oluşturan önceki kitapları, Şiir ve İdeoloji, Yazının Ucu ve E/Babil Yazıları kitaplarının bugün yeni baskıları olmadığını göz önüne alırsak, edebiyat üzerine yazılmış düşünce metinleriyle özellikle ilgilenen okuyucular için güzel bir imkân. Bilhassa Yazının Ucu'nun damaklarda kalan tadını Batur okuru hatırlayacaktır.
Tamamlandığında toplam dört cilt olarak Sel Yayıncılık'tan çıkacak olan Son Modernler'in elimizdeki bu ilk cildinde seçtiği yazıları, kitaba mahsus özel üst başlıklara ayırarak ilerlemiş Batur. Çoğul Okuma, Eleştirel Bir Yöntem İçin Alıştırmalar, Estetik Ütopya, Şiir ve İdeoloji, Babil Yazıları, E/Babil Yazıları, Öznellik Gereği, Edebiyat ve Matematik, Sancılar ve Sanrılar ve Okuma Denemeleri…
ELEŞTİRİNİN ELEŞTİRİSİ
Üst başlıkların özgül ağırlıkları farklı. Batur kendi zihin evreninde tartıştıklarını, Türkiye'de de tartışılmasını istediklerini farklı yoğunluklarla bir araya getirmiş. Sözgelimi kitabın ilk bölümü olan Çoğul Okuma bir giriş hüviyetinde kısaca bağlanırken Eleştirel Bir Yöntem İçin Alıştırmalar bölümünde Batur epey duraklıyor. Öncü Yapıtlar, Açık Yapıt ve Türk Yazınında Eleştiri gibi alt başlıklarında ilerleyen bu bölüm, kitabı edinecek okuyuculara özellikle tavsiye edebileceğimiz metinlere ev sahipliği yapıyor. Eleştirinin varlığını ve çerçevesini yeniden tartışan Batur, sıklıkla başvurduğu Nermi Uygur'un yaklaşımları üzerinden de düşüncelerini ifade imkânı buluyor.
Eleştirinin sanatsal bir yaratı mı yoksa bilimsel bir çözümleme mi olduğu meselesi üzerinde uzunca durur Batur. Ona göre bilimsel bir çözümleme olarak da görülse, yazınsal bir tür olarak da ele alınsa eleştiri, konusu yaratma olan bir yazı uğraşıdır. Son Modernler, hem edebiyat tarihimiz hem de o tarih içerisinde üretkenliğiyle kendisine mahsus bir yer açmış olan Batur'a dair ayrıntılı notlar ve satır aralarında sanatçının zihni arka planını da ifade ediyor. Bu yönüyle bir toplu basımın toplu bir okumanın görece büyük faydasını da görmek mümkün. Daha genel bir okuma sunuyor bize.
Kitabın Künyesi:
Edebiyat Üzerine Denemeler 1
Enis Batur
Sel Yayıncılık
2014
654 sayfa
