Uluslararası Af Örgütü: "Suudi Arabistan ve İran, muhalifleri sistematik olarak susturuyor"

BEYRUT (AA) - Uluslararası Af Örgütü, bölgenin çekişen iki ana gücü Suudi Arabistan ve İran'ın içeride muhalifleri sistematik olarak susturduğu ve sınırları dışında ise savaş suçu işleyen oluşumları silahlandırdığını belirtti.

Uluslararası Af Örgütü'nün Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki insan hakları ihlalleriyle ilgili 2019 raporu, örgütün bölge direktörü Heba Morayef tarafından Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta düzenlenen basın toplantısında kamuoyuyla paylaşıldı.

Bölge ülkelerinde 2011 yılından itibaren özgürlük ve adalet dolu bir gelecek hayaliyle başlayan toplumsal gösterilerin acımasız aşırı güçle karşılık bulduğu hatırlatılan raporda, şu ifadelere yer verildi:

"Mısır ve Bahreyn'de yönetime karşı seslerini duyurmaya çalışan yüzlerce siyasi muhalif, sanatçı, gazeteci ve insan hakları savunucusu tutuklandı. Suriye, Yemen ve Libya'da ise hala yüz binlerin canlarını alan savaşlar devam ediyor."

Söz konusu yıllarda toplumsal gösterilerin yaşanmadığı bölge ülkelerinde de insan hakları ihlallerinin yoğunlaştığına işaret edilen raporda, "Bölgenin çekişen iki ana gücü Suudi Arabistan ve İran, bazen idamlara başvurmak da dahil içerideki muhalifleri sistematik olarak susturuyor. Bu iki güç, sınırları dışında ise vekalet savaşları yürütüyor ve savaş suçu işleyen oluşumları silahlandırıyor." denildi.

- Güvenlik güçleri, 2019'daki gösterilerde aşırı güç kullandı

Cezayir, Irak, Lübnan ve İran'da yolsuzluk ve kötü yönetime karşı 2019 yılında aylarca süren gösterilere dikkat çekilen raporda, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da sokağa dökülen vatandaşların polisin sergilediği "vahşet, orantısız güç kullanma, gözaltına alma ve öldürmesiyle" karşılaştığı vurgulandı.

Yüzlerce göstericinin öldürüldüğü veya yaralandığı İran ve Irak'taki kitlesel eylemleri en kanlı gösteriler olarak değerlendirilen raporda, Lübnan'da polislerin sergilediği "vahşet" sonucu yüzlerce protestocunun yaralandığı kaydedildi.

Irak'taki gösterilerde güvenlik güçlerinin yakın mesafeden açtığı ateş sonucu en az 500 kişinin yaşamını yitirdiği ve buna rağmen eylemcilerin direniş gösterdiği aktarılan raporda, güvenilir kaynaklardan edinilen verilere göre, İran'da yakıt zamlarına karşı düzenlenen protestolarda güvenlik güçlerince öldürülenlerin sayısı 300'ü geçtiği ifade edildi.

Cezayir'deki gösterilerde haklarında işlenen suçlara rağmen aktivistlerin mahkemelere sürüklendikleri belirtilen raporda, Sudan'da ise Ömer el-Beşir'i deviren gösterilere karşı başkent Hartum'da ordu ve ordunun desteklediği milis grupların saldırıları sonucu 100'den fazla barışçıl göstericinin hayatını kaybettiği kaydedildi.

İsrail işgaline karşı gösteri yapan Filistinlilerin ise şiddetle karşılaştıkları ifade edilen raporda, İsrail ordusunun, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki işgal karşıtı gösterilerde onlarca Filistinliyi öldürdüğü bilgisine yer verildi.

Suudi Arabistan'ın yanı sıra bölgenin 11 ülkesinde internet üzerindeki paylaşımları dolayısıyla en az 136 aktivistin hapis cezasına çarptırıldığı vurgulanan raporda, Suudi Arabistan'da onlarca muhalif ve kadın hakları savunucusunun keyfi tutuklama ve yargılamalara maruz kaldığına da dikkat çekildi.

Uluslararası Af Örgütü raporunda, yıllardan beri İran destekli Husiler ile Suudi Arabistan'ın desteğini alan Cumhurbaşkanı Abrabbu Mansur Hadi hükümetine bağlı güçler arasında çatışmaların yaşandığı Yemen'de de her iki tarafın keyfi tutuklama ve işkencelere başvurduğu aktarıldı.

Ekonomik ve sosyal hakları talep eden seslere kulak verilmesi çağrısının yapıldığı raporda, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülke yönetimleri, tutuklanan barışçıl gösterici, aktivist ve muhaliflerin salıvermeye davet edildi.