Vatandaşlara "koronavirüs paniğiyle mağdur olmayın" çağrısı

İSTANBUL (AA) - AYŞE ERKEÇ - İletişim Uzmanı ve Sosyal Medya Danışmanı Nurhan Demirel, yeni tıp koronavirüs (Kovid-19) sebebiyle tıbbi malzemelerin şu anda internet üzerinden fahiş fiyatlarla satıldığını belirterek, "Tüketiciler, Haksız Fiyat Artışı Şikayet Bildirimi (Hfa-Bildirim) uygulamasını telefonlarına indirerek fırsatçıları Ticaret Bakanlığına şikayet edebilir. Aynı şekilde gıda ürünlerinin fiyatlarını aşırı yükselten marketler de bu uygulama üzerinden bakanlığa bildirilebilir." dedi.

Sosyal paylaşım sitelerinde asılsız haber ve video ile "gizli evrak" gibi paylaşımlarla provokasyon yapanlar, fahiş fiyatla ve sahte tıbbi malzemelerle kandıranlara karşı vatandaşları uyaran uzmanlar, hukuki haklar konusunda halkın bilinçlenmesi gerektiğini belirtti.

Demirel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, vatandaşların siberzorbalik.org üzerinden kendilerine ulaştıklarını ifade ederek, mağduriyetlerin giderilmesi noktasında emniyetle iletişime geçip ücretsiz destek verdiklerini söyledi.

Yeni tip koronavirüs salgınını önlemek için devletin ve Sağlık Bakanlığının önerilerine dikkatle uyulması gerektiğini vurgulayan Demirel, "Tıbbi malzemeler şu anda internet üzerinden fahiş fiyatlara satılıyor. Tüketiciler, Haksız Fiyat Artışı Şikayet Bildirimi (Hfa-Bildirim) uygulamasını telefonlarına indirerek fırsatçıları Ticaret Bakanlığına şikayet edebilir. Aynı şekilde gıda ürünlerinin fiyatlarını aşırı yükselten marketler de bu uygulama üzerinden bakanlığa bildirilebilir." diye konuştu.

Demirel, sosyal medyada yayılan asılsız haberlere de değinerek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Amacımız ülke olarak koronavirüs salgınını en zararsız şekilde atlamaya çalıştığımız bu hassas günlerde yalan haberlerin dolaşımını engellemek ve mağduriyetlerin önüne geçmek. Vatandaşlarımız duyduğu her bilgiyi yaymadan önce ilgili kurumlardan doğruluğunu teyit etmelidir. Bütün dünya ülkeleri şu anda koronavirüsle mücadele ediyor. Biz de sorumlu ve bilinçli vatandaşlar olarak, doğruluğundan emin olmadığımız ses kayıtlarını, fotoğrafları, evrak ve videoları başkalarıyla paylaşmamalıyız. Çünkü son günlerde özellikle dolandırıcılar ve art niyetli kişiler yalan haberleri dolaşıma sokuyor ve vatandaşları mağdur ediyor. Özellikle Sağlık Bakanlığına ait 'GİZLİ' kodlu sahte evrakı WhatsApp grupları ve sosyal medya hesaplarında paylaşarak halkı panik ve kaosa sürükleyebiliyorlar. Bu haberler karşısında da tüketiciler panik halinde marketlere koşarak ürünlerin tükenmesine neden oluyor."

- "Sosyal medya üzerinden sahte tıbbi malzeme videolarıyla kandırıp satış yapıyorlar"

Demirel, internette yaşanan dolandırıcılığın içine bir de karaborsanın eklendiğini işaret ederek, "Bugünlerde maske, dezenfektan, eldiven, tulum gibi tıbbi malzeme satışını yaptığını iddia eden kişiler alıcıları mağdur edip dolandırıyor, milyon liralık vurgunlar yapabiliyorlar. Sosyal medya uygulamaları üzerinden organize olan bu kişiler, sahte tıbbi malzeme videolarıyla alıcıları kandırıp, olmayan ürünlerin satışlarını gerçekleştirebiliyorlar." uyarında bulundu.

Koronavirüs korkusuyla paniğe kapılıp korkmak yerine ilgili bakanlıkların oluşturdukları telefon uygulamalarının kullanılmasını tavsiye eden Demirel, "Tıbbi malzeme ihtiyacı olan kişilerin medikal firmaları aracılığı ile bu ürünleri tedarik etmesi şu süreçte en sağlıklı çözümdür. Diğer taraftan bahsettiğim tıbbi malzemeler, şu anda internet üzerinden de fahiş fiyatlara satılıyor. Böyle bir durumla karşılaşan tüketiciler, Hfa-Bildirim uygulamasıyla şikayette bulunabilir." diye konuştu.

- "Tüketiciler manevi tazminat da talep edebilir"

Arabulucu ve Avukat Sümeyye Öcal, koronavirüs salgını sebebiyle birçok üründe fahiş fiyat artışı yapıldığını aktardı.

Fahiş fiyat artışları için herhangi bir cezai müeyyide olmadığını dile getiren Öcal, "Ancak fahiş fiyat uygulayan firmalara karşı idari para cezası uygulanmaktadır. Tüketiciler bahsi edilen firmaları şikayet etmelidirler. Ayrıca tüketiciler manevi tazminat da talep edebilir." dedi.

Son dönemlerde salgın sebebiyle yağma ve dolandırıcılık vakalarının yaşandığını aktaran Öcal, şu ifadeleri kullandı:

"Sağlık Bakanlığı tarafından yeterli bilgilendirme yapılmaktadır. Vatandaşlar Sağlık Bakanlığının açıklamaları dışındaki beyanları ciddiye almamalıdır. Bakanlık tarafından çat kapı koronavirüs taraması yapılmadığı defaatle söylenmişse de birçok vatandaşın mağdur edildiği bilinmektedir. Bilindiği üzere TCK 148 maddesinde, 'Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da mal varlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılan kişi, 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.' hükmü bulunup, olayın işleniş şekli suçun nitelikli halini oluşturmakta ve faile hakkında 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasına hükmedilmektedir."

- "Bilgileri sürekli birbiriyle kıyaslama ile sağlamasını analiz etmek gerekir"

Siberzorbalik.org'un SEO Uzmanı Ali Değişmiş ise Google arama sonuçlarında "Kovid-19" içeren sorgularda, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerinin derlenmiş bir şekilde öncelikli olarak kullanıcıya sunulduğunu anlattı.

Değişmiş, Google arama sonuçlarının koronavirüs danışma bilgisi, durum değerlendirmesi, soru ve cevap, el yıkama ve dezenfektasyon ile ilgili uygulama videoları gibi bilgilere güvenilir kaynaktan ulaşılabildiğini belirterek, bu ayın başlarında Instagram'ın, Kovid-19 ile ilgili zararlı yanlış bilgileri kaldırdığını açıkladığını aktardı.

Instagram ve Facebook'un maske satmayla ilgili reklamları ve ticari listeleri yasakladığını anımsatan Değişmiş, şunları kaydetti:

"Ancak Instagram ve Facebook, başka alanda olan uygunsuz reklamları da şikayet mekanizması ile kontrol etmektedir. Şikayet ettiğiniz reklam hakkında nasıl hızlı işlem yapıldığına şahit olabilirsiniz. Twitter şikayetleri dikkate alarak asılsız bilgi ve haber kaynaklarını sıralama düşüren hatta görünürlüğünü kaldıran bir algoritmaya sahiptir. Yeni bir haber gördüğünüzde o haberin doğruluğunu test için tekrar tekrar kaynağın pozisyonunu kontrol edebilirsiniz. Sosyal mecralarında, bize sunulan doğru bilgi olanaklarının yanı sıra kendi çabamızı da dahil ederek internet dünyasında haberleri sağlıklı alabilmek için sürekli birbiriyle kıyaslama ile sağlamasını analiz etmek gerektiğini es geçmeyelim. Hatta asılsız haberleri önceden fark etmek ve internette doğru bilginin dolaşımına katkı sağlamak için bilgi kaynağının güvenilir olması, bilgi-habere birden fazla kaynaktan ulaşmak, eleştirel bir bakış açısı edinmek ve bilgileri farklı kaynaktan teyit etmek gerektiğini asla unutmayalım."