Konya Beyşehir Gölü için harekete geçildi!
İklim değişikliği, kontrolsüz su kullanımı ve kirlilik baskısı Beyşehir Gölü’nü kuraklıkla karşı karşıya bıraktı. Tarım ve Orman Bakanlığı, gölün korunması için kapsamlı bir eylem planı hazırlıyor.
Türkiye’nin alan bakımından en büyük üçüncü, tatlı su kaynağı olarak ise en büyük gölü olan Beyşehir Gölü; içme–kullanma suyu temini, tarımsal sulama, turizm ve ekosistem hizmetleri açısından stratejik öneme sahip.
Ancak iklim değişikliğinin olumsuz etkileri, nüfus artışı ve kalkınmaya bağlı artan su tüketimi ile kirletici faaliyetler nedeniyle göl son yıllarda ciddi bir kuraklık riski ile karşı karşıya kaldı. Bu nedenle Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gölün ekolojik, tarımsal ve sosyoekonomik geleceğini korumaya yönelik “Beyşehir Gölü Su Eylem Planı” hazırlanmasına başladı.
Küresel iklim değişikliğinin etkileri tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de su kaynakları üzerinde giderek artan baskılar oluşturuyor. Artan sıcaklıklar, düzensiz yağışlar ve aşırı hava olayları, özellikle göl ekosistemlerini tehdit ederek içme suyu temini, tarımsal üretim, turizm ve biyolojik çeşitlilik açısından stratejik öneme sahip doğal varlıklarımızı risk altına sokuyor.
Bu kapsamda, İç Anadolu Bölgesi’nde Isparta ve Konya illeri sınırları içerisinde yer alan, Türkiye’nin alan bakımından en büyük üçüncü gölü ve tatlı su kaynağı olarak en büyük gölü olan Beyşehir Gölü; hem bölgesel kalkınma hem de ulusal ölçekte su güvenliği açısından kritik bir kaynak olup, son yıllarda iklim değişikliği, nüfus artışı, yoğun su kullanımı ve kirlilik baskısı nedeniyle ciddi kuraklık riskiyle karşı karşıya kaldı.
Bu nedenle Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gölün korunmasına yönelik kapsamlı bir eylem planı çalışmaları başlatıldı.
GENEL DURUM VE KURAKLIK RİSKİ
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) 6. Raporuna göre 2014–2023 döneminde küresel sıcaklık artışı, önceki on yıla göre 0,26 °C daha hızlı gerçekleşmiş, toplam artış 1,19 °C’ye ulaşmıştır. Türkiye’de de benzer bir eğilim görülmekte; 1981–2010 ortalaması 13,5 °C iken 1991–2020 dönemi ortalaması 13,9 °C’ye yükseldi.
Ülkemizde 1998’den bu yana (2011 hariç) tüm yıllar uzun dönem ortalamalarının üzerinde gerçekleşti. 2024 yılı 15,6 °C ile son 54 yılın en sıcak yılı, 2025 yılı Temmuz ayı ise son 55 yılın en sıcak Temmuz’u olarak kayıtlara geçmiştir. 2024 yılı yağışları normallerin %6,3 altında, 2025 su yılı yağışları %26 düşük gerçekleşmiştir. Son dokuz aylık yağış ortalaması ise son 52 yılın en düşük seviyesine indi.
Beyşehir Gölü’nün içinde bulunduğu havzanın 1991–2020 dönemi ortalama yağışı 650 mm, sıcaklığı 11,8 °C’dir. 2024 yılı sıcaklığı 12,3 °C ile bu değerin üzerinde kaydedildi. Son 10 yılın 7’sinde yağışlar ortalamanın altında kalmış, 2020–2024 dönemi en düşük yağışlı dönem olmuştur. Tarihsel kayıtlara göre gölde 1982, 1986, 1992–1993, 2004–2005, 2008, 2015–2016, 2020–2022 ve 2024 yıllarında kuraklıklar yaşandı.
ULUSAL SU KURULU KARARLARI
24.12.2024 tarihinde Tarım ve Orman Bakanı Sayın İbrahim Yumaklı başkanlığında gerçekleştirilen Ulusal Su Kurulu’nun 3. toplantısında, kuraklık tehdidi altındaki göller için eylem planları hazırlanması kararı alınmıştır. Bu karar uyarınca ülkemizdeki 6334 doğal göl, baraj gölü, gölet ve lagünden 8 hektar ve üzeri büyüklüğe sahip 250’si kuraklık riski bakımından değerlendirildi. İlk eylem planı, hacmi son 10 yılda %55 oranında azalan Eğirdir Gölü için hazırlanmış; ekolojik, tarımsal ve sosyoekonomik geleceğini korumayı amaçlayan 13 başlık altındaki tedbirleri içeren “Eğirdir Gölü Su Eylem Planı” 20.06.2025 tarihinde kamuoyuna açıklandı.
BEYŞEHİR GÖLÜ İÇİN ÇALIŞMALAR
Kuraklık riski değerlendirmeleri sonucunda öncelikli olarak belirlenen göller arasında Beyşehir, Akşehir, Eber, Bafa, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca yer almaktadır. Bu kapsamda Beyşehir Gölü için Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda bilimsel ve teknik altlığa sahip modelleme çalışmaları yürütülmekte; gelecek dönem projeksiyonları hazırlanmakta ve ilgili sektörlerde uygulanacak tedbirler ortaya kondu.
Plan kapsamında öne çıkan başlıca önlemler şunlardır:
• Sulama sistemlerinin modernizasyonu,
• Yeraltı suyu kullanımının kontrol altına alınması,
• Havzalar arası su transferleri,
• İçme–kullanma suyu şebekelerinde kayıpların azaltılması,
• Kullanılmış suların yeniden değerlendirilmesi,
• Su verimliliği uygulamalarının yaygınlaştırılması.
Bu doğrultuda gölde maksimum su kotu teyidi, Beyşehir Çayı’nın akış ve dağıtım kontrolü, kıyı kenar çizgisi ve güncellenmiş havza sınırı çalışmaları yapılmış; ayrıca gölün farklı beş noktasında yerinde inceleme gerçekleştirildi.
ORTAK ÇALIŞMALAR VE ATÖLYE TOPLANTISI
25.07.2025 tarihinde Tarım ve Orman Bakanlığı’nın öncülüğünde kamu kurumları, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla düzenlenen masa başı atölye çalışmasında, göl seviyesindeki düşüşün nedenleri ele alındı. Bu kapsamda kontrolsüz su çekimleri, yüksek buharlaşma oranı ve iklim değişikliğinin olumsuz etkileri, göl ekosistemi için en kritik risk faktörleri olarak değerlendirildi.
Hazırlanmakta olan Beyşehir Gölü Su Eylem Planı, hem su miktarının hem de su kalitesinin korunmasına yönelik uygulanabilir tedbirleri önceliklendirerek gölün sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlanıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülen bu çalışmalarla Beyşehir Gölü’nün korunması, ekosisteminin devamlılığı ve bölgedeki tarımsal–sosyoekonomik refahın sürdürülebilirliği hedefleniyor.
