15 Haziran tarihinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Azerbaycan’a beklenen resmi ziyareti gerçekleşti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, birçok kez Azerbaycan ziyaretler yaptı. Fakat, bu ziyaret, diğerlerinden çok farklıydı. Çünkü, bağımsız Azerbaycan tarihinde ilk defa başka bir ülkenin lideri, Karabağ’da ağırlanıyordu. Seçilen mekan da işgalden kurtarılan, Azerbaycan’ın Kültür Başkenti Şuşa şehri...

Bu ziyareti diğerlerinden farklı kılan sadece mekan değildi elbet. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha önceden söylediği gibi, bu ziyarette, Şuşa Beyannamesi imzalandı. Siz bakmayın benim yukarda başka bir ülke demeğime, bu anlaşma resmen bir millet, iki devletten, bir millet ve bir devlete geçiştir. Çünkü, maddelerin, daha açıklanan kısımlarını okuyunca bunu anlıyorsun. Anlaşmada herkes, askeri ve savunma konularıyla ilgili meselelere dikkat çekti. Ancak, bence bu anlaşma bundan çok daha fazlasıdır. “Müttefiklik” hakkında beyannamede Türkiye ve Azerbaycan’ın uluslararası işbirliği, siyasi, ekonomik ve ticari ilişkileri, medya, kültür, eğitim, spor, gençlik gibi neredeyse hiçbir alanı boş bırakmayacak şekilde ortak strateji ve hareket mekanizması oluşturuluyor. Yani kısaca desek Azerbaycan ve Türkiye artık tamamen bir devlet olarak hareket etme modeline geçiyor.

Gelelim anlaşmanın herkes tarafından konuşulan, askeri ve savunma sanayisiyle ilgili olan meselelerine. Anlaşmaya göre, iki ülkeden herhangi birine yapılan saldırı, diğerine de yapılmış kabul edilip, aynı şekilde tepki verilecek. Bu konuda Cumhurbaşkanı Aliyev: “Şuşa Beyannamesi tarihi Kars Anlaşmasına atıftır” ifadelerini kullandı. 100 yıl önce 13 Ekim 1921 yılında Türkiye ve Rusya arasında yapılan Kars Anlaşmasıyla Nahçivan’ın güvenliği sağlandı. Türkiye, bu anlaşma sayesinde Nahçivan’ın garantörü oldu. Bu sebeptendir ki, Azerbaycan ile kara sınırı olan Karabağ’ı işgal eden Ermeniler, Azerbaycan’la kara bağlantısı olmayan Nahçivan konusunda geri adım attılar. Türkiye, Şuşa Anlaşmasıyla artık sadece Nahçivan’ın değil, tüm Azerbaycan’ın garantörü oldu.

Bu meselede dikkat çeken bir diğer önemli konu da ordularının, artık iki ayrı devlet askeri gibi değil, tek bir ülke modelinde ortak şekilde oluşturulmasıdır. Ayrıca, bundan sonra Türkiye ve Azerbaycan, silah sanayisini beraber ortak şekilde yapılandırılacaktır. Yine, tarafların güvenlik konseyleri, milli güvenlik konularında düzenli olarak ortak toplantılar yapacaktır.  

Yukarda saydığım meselelere bakarak rahatça söyleyebilirim ki, bundan sonra Azerbaycan ve Türkiye bir millet, iki devlet değil, bir millet ve bir devlet olarak hareket edecek. Bu zaten belliydi ancak, Şuşa Beyannamesi bunun resmen mührünü vurdu. Cumhurbaşkanı Aliyev’in de dediği gibi: “Müttefiklik hakkında imzaladığımız anlaşma, aramızdaki ilişkileri en yüksek seviyeye taşımıştır. Bu anlaşma bizim gelecek işbirliğimizin teminatıdır.”