“Öğüt verecek insana değil, örnek olacak insana ihtiyaç var.”

Mevlânâ

Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın uzaya çıkması aslında Türkiye için bir eşiktir. Ülkemiz bu günlere kolay gelmedi. Uzaya çıkmak sabahtan akşama olacak bir şey değildir. Tarihi arka planına bakınca muazzam bir çalışmayı görebiliriz. TUA (Türkiye Uzay Ajansı) sayesinde biz Türkiye’nin uzay faaliyetlerinde ne kadar büyük bir aşamaya geldiğini fark ediyoruz. Bunu görebildiğimiz için ölçebiliyoruz, kıyaslayabiliyoruz. Ya görünmeyen çalışmalar?

Tarih Türkiye’nin son 20 yılda neler yaptığını yazacaktır, işte bugün görünmeyenler o gün görünecektir. Konumuz ülkemizin yaptığı çalışmaları anlatmak değil elbette. Bu çalışmalardan TUA (Türkiye Uzay Ajansı) da Türkiye’nin uzay faaliyetlerinden hareketle bu başarıyı tarıma nasıl adapte edebiliriz.

Türkiye son 20 yılda uzay alanında önemli bir yol kat etmiş ve kendi uydularını üretecek bilimsel ve teknik altyapıya sahip hale gelmiştir.

Türkiye’nin halen 5’i haberleşme (Türksat 3A, Türksat 4A, Türksat 4B, Türksat 5A, Türksat 5B), 3’ü gözlem (Göktürk-1, Göktürk-2 ve RASAT) olmak üzere ve diğer maksatlara matuf aktif toplamda 10 uydusu bulunuyor. Türkiye aktif 10 uydu ile dünyada uydu sahibi olan 30 ülkeden biri konumunda. Türkiye haberleşme uydusunu kendi üretebilen 10 ülkeden biridir.

TUA (Türkiye Uzay Ajansı) Türkiye’nin uzay faaliyetlerinden geri kalmaması ve uzayda Türk varlığını ortaya koymak için 2018 yılında kuruldu.2023 yılında uzaya ilk astronotu göndermeyi hedeflemişti zaman alay konusu olmuştu. Halbuki buradaki olay tamamen bir ufuk meselesi…Bir vizyon ve misyon mesele…

Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda uzay misyonunu yerine getirmek amacıyla SpaceX'e ait uzay aracı ile, 19 Ocak Cuma günü Türkiye saati ile 00.49'da NASA'nın Florida'da bulunan Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatıldı.

Gezeravcı, uzaya turistlik bir gezi için çıkmadı. O uzayda kaldığı 14 gün boyunca çeşitli üniversite ve araştırma kurumlarında misyon için hazırlanan, TUA ve TÜBİTAK Uzay Komisyonunca belirlenen 13 önemli deney çalışmasını başlatacak.

Aralarında kanserden bağışıklık hücrelerine, alglerden propolise kadar geniş bir yelpazeden seçilen deneyler, bilimsel literatüre katkı sağlayacak.

Bu çalışmaların yanı sıra Alper Gezeravcı, ülkemiz gençliği için uzay çalışmalarında bir rol model olacaktır.

İnsanlar, bir kişiden etkilenerek ona benzetmeye, onun gibi davranmaya, yaşamaya başlayabilir. Bu örnek alınan kişiler gerçek kişiler olduğu gibi kimi zamanda filim kahramanları olabilirler. İşte bu yüzden aile ortamı, eğitim sistemi kadar kitle iletişim araçlarının da önemli rol aldığından söz edebiliriz, rol model oluşumunda.

Üniversitelerdeki okulların puan durumu o mesleğin popülaritesi ile ilgilidir. Bir dönem Ziraat Mühendisliğinin popülaritesi yüksekti o yüzden Ziraat fakültelerinin puanları yüksekti, en yüksek puanı alanlar oralara gidiyordu. Bir zamanlar makine mühendisliğinin popülaritesi yüksekti o yüzden makine mühendisliği fakültelerinin puanları yüksekti, en yüksek puanı alanlar oralara gidiyordu. Bir dönem inşaat Mühendisliğinin popülaritesi yüksekti o yüzden inşaat fakültelerinin puanları yüksekti, en yüksek puanı alanlar oralara gidiyordu, Bir dönem doktorların popülaritesi yüksekti yüzden tıp fakültesinin puanları yüksekti, en yüksek puanı alanlar oralara gidiyordu. Şimdilerde bilişim ve yazılım popüler bu yüzden de yüksek puan alan öğrenciler söz konusu fakültelere gidiyor.

Buralarda mesleğin popülaritesinde mesleki ihtiyaç ve çalışma alanları esas rol oynasa da medyanın sinemanın ve dönemin rol modellerinin de etkisi fazla.1970-1980 li yıllarda ülke yönetiminde mühendis kadrosunun olması mühendisliği popüler hale getirdiği ayrıca bir vakıadır. Prof. Dr. Necmettin Erbakan’a, soğukta donmayan tankları Almanya da icat etmesi üzerine Alman devletinin “Keşke 2. Dünya savaşından önce sizinle tanışsaydık, bu tankları o zaman icat etseydiniz de biz de Ruslara yenilmeseydik” iltifatında bulunması mühendisliğin cazibesini ülkemizde artırdığını söyleyebiliriz mesela. Mühendislik fakültelerinin puanlarının daha çok artmasına örnek verilebilir Erbakan hocanın bu başarısı. Onun mühendislik karizması ülke gençliği için bir rol model olmuştur

Yakın dönemde Nobel Kimya Ödülü'nü 2015'te kazanan ilk Türk bilim insanı olarak tarihe geçen Aziz Sancar, noktada bu millete bir rol model olacaktır. Dünya çapında bir ödül sahibi bir insanın bu topraklardan çıkması, bu ülke evlatlarına bir ilham olacaktır.

Uzaydan senin gençlerine seslenen, onların deneylerini onlar adına orada yapan bir astronotun var. Bu basit bir şey değil. Bu özgüven eşiğinde çok önemli basamaktır, aşamadır.

Bizim burada vurgulamak istediğimiz konu şu: Bu başarı hikayeleri diğer alanlardaki çalışmalarımıza da ilham olacaktır. Sen uzaya çıkan bir ülkenin bir bireyisin, dünyada uydu sahibi olan 30 ülkeden biri konumundasın, haberleşme uydusu üretebilen 10 ülkeden biri durumundasın bu özgüvenle neler yapılmaz ki?

Dünyada en fazla İHA/SİHA bulunduran beş ülkeden birisin, TUSAŞ tarafından geliştirilen 5. Nesil Milli Muharip Uçak (KAAN) vasıtasıyla dünya da 5. Nesil hava aracı üretebilen üç ülkeden birinin vatandaşı olarak neler yapmazsın ki?

Bu birikimle, bu bek rauntla, bu alt yapı ile tarımda da çok şey yapılabilir.

Elbette bu tür örnekleri çoğaltmak mümkün. Biz tarım la ilgi olarak neler yapabiliriz, bu sahalarda kazandığımız özgüveni tarıma nasıl aktarabiliriz. Buna kafa yormamız lazım.

Öncelikli olarak her bölgede tarım sektöründe önde olan, öncü olan, lider pozisyondaki çiftçileri tespit etmek gerekiyor. Bu üreticileri kitle iletişim araçlarının tamamında tanıtımı ve reklamlarının yapılarak tanınırlıklarını artırmak lazım.

Bu örnek, üreticilerle Rol model çiftçiler ile demonstrasyon çalışmaları yapılabilir.

Çiftçinin aklı gözündedir. O gördüğüne inanır. Bunun için rol model çiftçilerle yapılacak demonstrasyon çalışmaları çok önemlidir.

Tarımda demonstrasyon, tarımsal bir ürünün nasıl yapılacağını, yeni bir ürün veya bir yöntemin nasıl kullanılacağını öğretmek veya o hususta karşılaştırma imkânı vererek insanları ikna etmek üzere itina ile hazırlanmış pratiğe ve göze hitap eden tarımsal bir gösteridir. Denenmiş bir teknik veya pratiği mahalli şartlarda tekrar gösterme ve uygulama işlemi olan bir gösterimdir. Bu gösterimin uygun bir şekilde hazırlanmış sözlü veya görüntülü açıklamalar ve sorularla takviye edilmesi gerekmektedir.

Bir işin nasıl yapılacağını, yeni bir yöntem veya ürünün nasıl kullanılacağını çiftçilere öğretmektir demonstrasyon.

Gösterilen bu gösterim ile, söz konusu yöntemin onu kullanmak üzere öğrenen için tatbik edilebilir olduğu hususunda güven sağlamak gerekmektedir.

Yetişkinlerin ve özellikle de çiftçi yetişkinlerinin öğrenmede en iyi yöntemin demonstrasyon olduğu bir hakikattir.

Bir hususta çiftçileri en iyi ikna etmenin yolu demonstrasyon çalışması yapmaktır. Bunu da en iyi yapmanın yolu rol model çiftçilerin tecrübesinden yararlanmaktır.