*Bakış açısını değiştirmedikçe değişimler hatta gelişimler olağan gibi gözükür hayatımızda. Gelişimin ve dolayısıyla değişimin bir parçası değilseniz kesinlikle problemin parçasınızdır. Etken, edilgen farkını öğrenmek en önemli okuma farkı olacaktır. Bildik hikâye, serçe kış günü, günlerce aç kalmış olarak yolun ortasına düşmüş. Soğuktan donmak üzereyken, yoldan geçen bir inek serçenin üzerine pislemiş. İneğin dışkısının sıcaklığıyla kendisine gelen ve dışkıdaki kısmen yenebilecek tahıl taneleriyle günler sonra kursağına bir şeyler giren serçe, sevinç içinde şakımış. Günlerdir aç kalan kedi, serçenin şakımasını duymuş, gelip onu dışkı yığınının içinden çıkarmış. Sonra da afiyetle yemiş. Kıssadan 3 hisse çıkarabiliriz, üzerinize her sıçan size düşmanlık yapıyor olmayabilir, sizi pislikten kurtaran size iyilik yapmıyor olabilir ve pisliğin içinde durum düzelene kadar beklemek en iyi plandır.

**Sonda yazılacak başta yazılmalıdır bazen. Tedirginlik ve endişe, zeki insanlara özgüdür. Bir aptalın endişelendiğini göremezsiniz. Bir musibet bin nasihatten yeğdir. Çin, Hindistan hem teknoloji bakımından, hem de gelişme bakımından çok yol aldılar. İş hayatında kritik noktalar bu ülkelerde. Teknolojik kolaylıklara en çok bu iki ülke farklı.

*** Beş kritik aşamada bu ülkelerin teknolojiye bakışı anlaşılabilir. Teknoloji tetikleyicisi olmaları, umut vadeden bir teknoloji ortaya çıkmış ve medyanın ilgi odağı olmuştur, fakat teknolojinin kendisi bir ürün ya da hizmet olarak henüz kullanılabilir durumda değildir, hatta ticari açıdan uygulanabilir olup olmadığı bile tam olarak bilinememektedir.

‍Abartılmış beklentilerin zirve yapması, ilgili teknolojinin erken keşfedilip değerlendirilmesiyle başarılı bir çıkış yakalayan birkaç girişim bulunur fakat başarısız girişimlerin sayısının, başarılı olanlardan oldukça fazladır. Bu aşamada bazı şirketler yeni teknoloji karşısında aksiyon alırken, bazıları almaz.

Hayal kırıklığının dibi, bir nevi doğal seçilim aşamasıdır. Bazı teknoloji üreticileri çetin piyasa koşulları karşısında ciddi başarısızlıklar yaşayarak pazardan çekilir. Teknolojinin geliştirilmesine yönelik yatırımların devam etmesi, mevcut teknolojinin erken benimseyenler tarafından sevilip sevilmeyeceğine bağlıdır.

Aydınlanma aşaması, teknolojinin iş yaşamı ve gündelik hayata olan etkisinin netleştiği aşamadır. Burada geliştirilecek prototipler, ikinci ve üçüncü nesil ürünlere temel teşkil eder.

‍Üretkenlik, bu aşamada, teknoloji kitleler tarafından kabul edilir. Ürün ve hizmetler farklı piyasalarda boy gösterir. Teknoloji geniş pazarlara yayıldıkça yatırımlar karşılığını almaya başlar.

****Sonuç olarak; 22 yıl önce, dotcom balonu patladı ve birçok teknoloji firmasının hisselerinin düşmesine neden oldu. Amazon gibi bazı şirketler değerlerini çabucak geri kazandılar, ancak diğerleri harabeye döndü. Bu çöküşün üzerinden geçen 22 yılda teknoloji birçok yönden ilerledi. Milenyumun başlangıcında olduğundan çok daha fazla insan bugün internetle buluştu. Geniş bant erişimine bakıldığında, 2000 yılında dünyanın sadece %7’sinde geniş bant erişimi vardı. Bugün %50'nin üzerinde. Cep telefonu kullanımında da benzer. 2000'li yılların başında, dünya çapında 740 milyon cep telefonu vardı. 22 Yıl sonra, bu sayı 8 milyarı aştı, bu da dünyada artık insan sayısından daha fazla cep telefonu olduğu anlamına geliyor. Aynı zamanda, teknoloji de daha kişisel ve taşınabilir hale geliyordu. Apple ilk iPod'unu 2001'de sattı ve 6 yıl sonra yeni bir kişisel teknoloji çağını başlatan iPhone'u tanıttı. Bu değişiklikler, teknolojinin yaptığımız neredeyse her şeye dokunduğu bir dünyaya yol açtı. Medyayı nasıl ve nerede tükettiğimizi büyük ölçüde şekillendirdi. Bu ilk yeni medya seçeneklerinin ardından, yeni topluluklar ve alternatif medya, sosyal medyanın muazzam büyümesiyle geldi. 2004'te Myspace'de 1 milyondan az insan vardı; Facebook daha açılmamıştı bile. 2022 itibariyle, Facebook'un 2,96 milyardan fazla kullanıcısı vardı ve diğer siteler de yüz milyonlarca kullanıcıya ulaştı. Bu yeni çevrimiçi topluluklar ve iletişim kanalları, alternatif sesler için büyük alanlar sunarken, artan kullanımları, artan dezenformasyon ve kutuplaşma sorunlarını da beraberinde getirdi. Herkesin baktığı gibi baktığımızda farkı anlayamayız.