Kademeli Tutarlılık
Salgın bitiyor, aşılamayla hızlanarak. Ülkeler kendilerini korumak için giriş ve çıkışları kısmen kapatarak kendilerini koruyorlar. Şehirler de aynı şekilde yapmaya çalışıyor. Kontroller sayesinde minimum sayıda geçiş sağlanıyor. Şubat ayında covid sayıları artık iller bazında bilinebiliyor. Mart ayı için özellikle perakende sektör için çok önemli. Ülkemizde çalışanların %57’si hizmet sektöründe.
Sağlık çok önemli, hastanelere yolunuz düşerse kalabalıklar ile karşılaşırsınız. Ekonomi mi, sağlık mı derken günlük ölüm rakamlarına alışır gibi olduk. Her bir rakam bir aile demek olduğunu zor anlıyoruz. Sağlık için ekonomi de çok önemlidir. Ekonomik olarak rahat olmayan toplumlarda sağlık zayıf kalır.
Kademeli olarak normalleşme beklediğimiz bu günlerde şehirlerde hasta sayısı azaldıkça normalleşme olacak diye beklenti çok yüksek.
***Tutarlılık
İnsanlar, her zaman tutarlı olmak için ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalışırlar. İnsanlığın ana ihtiyaçlarından biri, söyledikleri ve yaptıklarıyla, öğrendikleriyle, acil durumlarda ortaya çıkan gereklilikler arasında bir ortak nokta olmasını sağlamaktır. İnsanlar her zaman bunu yapmayı başaramazlar, bu da bazı sorunlara neden olabilir.
Kendi sağlığını düşünemediği gibi ailesinin ve etrafındakilerin sağlığını da önemsemez. İdari para cezaları gibi ekonomik olarak zora sokan sonuçlar da olsa insanlar davranışlarını düzeltmezler. Kontrol kendilerinde değildir.
Dünya genelinde merkez bankalarının nakit bolluğu oluşturması ve bolluk oluşturamayan ülkelerde kredi kullanarak sıkıntılı dar piyasa ortamında daha çok kazanmak için çok değişik piyasalara herkesin hücum etmesi mevcut durumda oluşan şişkinliği indirecek gibi.
Dünyada 19.5 trilyon$ olarak beklenen toplam borç artışı 2020 yılında 24.1 trilyon $ oldu. Borç tutarı 257.4 trilyon $’dan bir yılda %9.3 artışla 281.5 trilyon $’a yükseldi.
Borçları beklenmedik hızla artıran etki ise hükümetlerin pandemi paketleri ve harcamalarıydı. 24.1 Trilyon $’lık borç artışının yarısını, 12.2 trilyon $’nı hükümetler yaptı. Borç artışı toplamda %9.3 iken hükümetlerde %17.4’e çıktı. Reel sektörün borç artışı da %7.1 ile ikinci sırada.
Yüksek enflasyondan korunmak için tasarruf sahiplerinin dövize yönelmesi dolarizasyonun bir tarafı. Bankalardaki mevduatın yaklaşık yarısı bu nedenle dolarda. Bunun uzun vadeli gerçek çözümü de düşük enflasyondur. Sadece tasarruflarda değil, borçlanma ve finansal piyasaların istikrarında da, düşük enflasyon ve yerli paranın istikrarı gerekiyor. İstikrarın başında da fiyat istikrarı yani düşük tek haneli enflasyon geliyor. Burada da dolarizasyonun borçlanma tarafındaki diğer yüzünü görüyoruz.
Borç dolarizasyonunun bu ölçüde kabarması yüksek enflasyonu düşük kur yoluyla arkadan dolaşma isteğinden kaynaklanıyor. Bu, kısa vadede mümkün olsa da uzun vadede mümkün değildir. Vadenin bir aşamasında devalüasyon geliyor ve bedel ödeniyor. Yüksek enflasyondan kaçınmanın sonuçlarından birini de çarpık borçlanma yapısında görüyoruz.
***Doğan Cüceloğlu
Japonya'nın virüse karşı mücadelesi sırasında sosyal hayatın neredeyse olmaması, insanları giderek daha stresli ve yalnız hissettirdi. Ülkedeki intihar vakaları son 11 yılın zirvesine çıktı. Bu artıştan salgın bağlantılı izolasyon sorumlu tutuluyor. Başbakan Yoshihide Suga, Bölgesel Kalkınma Bakanı Tetsushi Sakamoto'nun yalnız yaşayan kişilerin sorunlarından sorumlu bakan olarak da görev yapacağını açıkladı.
Psikologların en tanınanı olan Doğan Cüceloğlu, samimi tavırları ve halktan yana olan hareketleri ile çok seviliyordu. Kişisel gelişim konusunda herkesin bir şekilde bildiği Doğan Hoca, örnek bir kişilikti. Şivesi ve verdiği örnekler zamanında ötesindeydi.
Ülkemizde antidepresan ilaç kullanımı arttığı bu dönemde ilaç kullanmadan halledilebilecek insanların başında gelirdi.
***Sonuç olarak;
Son 20 yılda geldiğimiz noktada kripto paraların toplam piyasa değeri 2 trilyon $’a yaklaşırken, ülkeler ciddi düzenleme yapacaklar. Piyasanın başında dolaşan karabulutun ne olduğu henüz bilinmiyor. Balon patlatıldığında diğer piyasalara ciddi bir etkisi olacak. Böyle bir risk var ve oranı da çok ciddi.
Kademeli çok şey olabilir ama tutarlılık asla kademeli olmaz. Ya tutarlısınızdır yâda antidepresan kullanmak zorunda olursunuz.
