KDV İade Hesabına ATİK’lerden Yüklenim/Pay Verilmesi
55 Seri No’lu KDV Genel Uygulama Tebliğ ile Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler (ATİK) nedeniyle yüklenilen KDV üzerinden iade hesabına nasıl pay verileceği yeniden düzenlenmiş olup söz konusu Tebliğ, KDV iade hesaplamalarında Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler (ATİK) üzerindeki KDV yükünden iade hesabına verilecek KDV payının nasıl belirleneceğine dair ayrıntılı açıklamaları ve bir örneği içermektedir. Aynı zamanda doğrudan yüklenimler ile KDV ödemeksizin yapılan alımların iade hakkı üzerindeki etkisi de ayrıca açıklanmıştır.
İlgili bölüm (IV/A3-1.3.) KDV Genel Uygulama Tebliği'nin "İade Talebinde Bulunulabilecek Yüklenilen KDV" başlıklı alt bölümünde yapılan açıklamalar özetle aşağıdaki gibidir.
KDV ödemeksizin temin edilen mal ve hizmet alımları:
Mükelleflerin iadeye konu işlemleri ile ilgili olarak KDV ödemeksizin temin ettiği mal ve hizmet alımlarına ilişkin KDV iadesi talep etmeleri mümkün değildir. Bu durumda, iade hakkı doğuran işlem bedeli ile KDV’siz yapılan alım bedeli arasındaki farka genel vergi oranı uygulanmak suretiyle azami iade edilebilir KDV tutarı bulunacaktır.
KDV ödenmeden alınan mal ve hizmetler için KDV iadesi talep edilemez. Bu durumda, iade hakkı doğuran işlem tutarı ile KDV’siz alım tutarı arasındaki fark dikkate alınarak, genel oran (şu an %20) uygulanır ve azami iade edilebilecek KDV tutarı belirlenir.
ATİK’ten pay verme esası:
ATİK’e ilişkin yüklenilen KDV tutarından, ATİK’in iade hakkı doğuran işlemlerde fiilen kullanılmaya başlandığı tarihten itibaren bu işlemlere ilişkin yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen kısmı itibarıyla pay verilmesi mümkündür.12
ATİK’lerden İade Hesabına Pay Verilmesi:
ATİK’e ilişkin yüklenilen KDV, ilgili iktisadi kıymetin iade hakkı doğuran işlemlerde fiilen kullanılmaya başlandığı tarihten itibaren pay verilerek iade hesabına dahil edilebilir.
Pay verme oranlama yöntemi ile olacak olup, aşağıdaki formül esas alınarak oran hesaplanacak İade Konusu İstisna Teslim Bedeli ÷ Toplam Teslimler Bedeli bu oran, ATİK'e yüklenilen KDV ile çarpılır → İade hesabına dahil edilebilecek KDV bulunur.
ATİK’in kullanıldığı her bir dönem için bu oranlama ayrı yapılmalı.
Önceki dönemlerde ATİK’ten zaten pay verilmişse, bu tutar düşülür.
Hesaplanan tutar negatif çıkarsa, o dönemde iade hesabına ATİK’ten pay verilmez.
Önceki dönemde oranlamaya göre verilmesi mümkünken daha az pay verilmişse, sonraki dönemde bu eksik kısım doğrudan eklenemez.
Oranlama yöntemi:
İade talebine konu işlem bedelinin, ATİK’in aktife alınarak fiilen kullanılmaya başlandığı dönemden itibaren iade talep edilen dönem dahil ATİK’in kullanıldığı tüm işlemlerin toplam bedeline oranlanması ve ATİK’e ilişkin yüklenilen KDV’den iade talebine konu işleme ait orana isabet eden tutarda pay verilmesi gerekir.
ATİK’in sonraki dönemlerde de iade hakkı doğuran işlemlerde kullanılması:
ATİK’in sonraki dönemlerde de iade hakkı doğuran işlemlerde kullanılması halinde iade talep edilen dönem dahil iade hakkı doğuran işlem bedelleri toplamının bu dönem dahil ATİK’in kullanıldığı toplam işlem bedeline oranlanması suretiyle ATİK’ten iade hesabına pay verilebilecek KDV tutarı belirlenir. Önceki dönemlerde bu ATİK’ten iade hesabına pay verilen KDV tutarı düşüldükten sonra kalan tutar bu dönemdeki iade hesabına pay verilecek KDV tutarı olacaktır.
Her dönem için yapılacak oranlama:
Her dönem için yapılacak oranlama sonucunda bulunan ATİK’e ilişkin yüklenilen KDV’den iade hesabına verilebilecek azami pay tutarı ile önceki dönemlerde ATİK’e ilişkin yüklenilen KDV’den iade hesabına verilen pay tutarları toplamı arasındaki fark kadar ilgili dönemde iade hesabına pay verilebileceğinden, bu farkın menfi olması halinde bu dönemde ATİK’e ilişkin yüklenilen KDV’den iade hesabına pay verilemeyecektir.
ATİK’ten verilebilecek üst sınırın altında pay verilmişse:
İlgili dönemde iade hakkı doğuran işlemler nedeniyle doğrudan yüklenimler ve genel giderlerden verilen pay sonrasında iade hesabına o dönemde ATİK’e ilişkin yüklenilen KDV’den verilebilecek azami pay tutarından daha az tutarda pay verilmiş olması halinde, iade hesabına dahil edilemeyen bu ATİK KDV pay tutarının sonraki dönemlerde oranlama yapılmadan doğrudan iade hesabına dahil edilmesi mümkün değildir.
ATİK’lerden verilecek pay tutarı hesabı:
İade hesabına ATİK’lerden verilecek pay tutarı hesabının, ATİK’lerin aktife alınarak fiilen kullanılmaya başlandığı tarihten itibaren iade hakkı doğuran işlemler ile toplam işlemlerin bedeli dikkate alınmak suretiyle her bir araç için ayrı ayrı yapılması gerekmektedir. Ancak, birden fazla ATİK kullanılarak üretim yapan işletmelerde, iade hakkı doğuran işlemlerde kullanılan ve aynı vergilendirme döneminde aktife kaydedilen ATİK’ler için ayrı ayrı hesaplama yapılmasına gerek olmayıp bu ATİK’ler için tek bir hesaplama yapılması mümkündür.
İade doğuran toplam işlem bedeli/ kümülatif toplam işlem (d/h)oranının her ay yeniden hesaplanması,
Bu oranla ATİK yüklenim KDV’sinden hesaplanan kümülatif azami pay,
Önceki dönemlerde verilmiş payların düşülmesiyle o dönemde verilebilecek ilave ATİK payı,
Dönemsel azami iade edilebilir KDV üst sınırı ve doğrudan + genel gider payları dikkate alınarak ATİK payının sınırlandırılması,
Bazı aylarda kümülatif üst sınırın önceki verilen toplamdan düşük kalması nedeniyle o ay ATİK payı verilememesi.
Uluslararası taşımacılık faaliyetiyle iştigal eden (Y) Taşımacılık A.Ş. 2024/Aralık döneminde 1 adet çekiciyi 6.000.000 TL bedelle 1.200.000 TL KDV ödeyerek satın almış, 2025/Ocak döneminden itibaren yurt içi ve yurt dışı taşımacılık faaliyetinde kullanmaya başlamıştır.
Mükellefin 2025/Ocak döneminde tamamı yurt içi taşımacılık faaliyetinde kullanılan bu çekiciyle elde ettiği hasılat 2.000.000 TL olup ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’nin 200.000 TL’lik kısmı indirim yoluyla giderilmiştir. Bu dönemde ATİK nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarı 1.000.000 TL’dir. 2025/Ocak döneminden sonra yapılan hesaplamalarda, devreden KDV’nin ATİK nedeniyle yüklenilen KDV tutarından fazla olduğu varsayılmıştır.
55 Seri No’lu KDV Genel Uygulama Tebliği ile ATİK’ler nedeniyle yüklenilen KDV tamamının iade yöntemi uygulaması yerine “İade Konusu İstisna Teslim Bedeli/Toplam Teslimler Bedeli Oranı”nda pay verme yöntemine geçilmiş olup bu uygulama 04/09/2025 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
