Kobra Etkisi
Problemi çözmek için yapılan bir eylemin ya da teşviklerin, problemi daha da kötüleştirmesi. Bu terim, genellikle ekonomi ve siyasetteki yanlış kararların nasıl istenmeyen sonuçlara neden olabileceğini göstermek için kullanılır.
Kobra etkisi terimi, İngiliz yönetimi altındaki Hindistan'da meydana gelen bir olayı tanımlayan bir teoriden gelir. İngiliz hükümeti, Hindistan’daki zehirli kobraların sayısı konusunda endişeliydi. Bu nedenle hükümet, her ölü kobra için bir ödül teklif etti. Başlangıçta bu başarılı bir hamleydi; ödül için çok sayıda yılan öldürüldü. Girişimci hintliler, gelir elde etmek için kobra üretmeye başladı. Hükümet olan ingilizler bu durumun farkına vardıktan sonra ödül programını iptal etti. Kobra yetiştiricileri artık değersiz yılanlarını doğaya serbest bıraktıklarında, vahşi kobra nüfusu önceki durumdan kat kat fazla oldu.
***Sağlıkta kobra etkisi
Salgın halen hayatımızı tehdit etmeye devam ediyor.
Salgının üstesinden gelebilmek için, devletin öncülüğünde herkes elinden geldiğince mücadele veriyor. Tedbirler sayesinde de, virüsün yayılma hızı nispeten yavaşlama eğiliminde.
Virüse karşı alınan tedbirler pek çok vatandaşımızı memnun etmekte olsa bile, yasaklar yüzünden ekonomik sıkıntıya düşenlerin mevcut tablodan pek de hoşnut olmadıkları da bir gerçektir. Malum olduğu üzere, süreç içerisinde oldukça önemli sayıdaki vatandaşımız işlerini yapamaz hale gelmiş ve hatta mevcut işlerini kaybetmişlerdir. Uygulanan restoranlarda yemek yememe kuralını ihlal eden esnafa 24 idari para cezası yazıldı fakat esnaf ısrar edince dükkânını sonunda kapattırdı.
Ortaya çıkan ekonomik sıkıntılarla beraber, uzun zamandır devam etmekte olan yasaklar, psikoloji üzerinde de olumsuz yönde etkiler göstermeye başladı.
Toplumsal konularla ilgili karar alıcı konumunda bulunan kişilerin, kararlarını alırlarken toplum psikolojisini de göz önünde bulundurmak bir gerekliliktir. Aksi takdirde, iyi niyetle çıkılan yolda umulmadık sonuçlarla karşılaşmak muhtemeldir.
***Ekonomide kobra etkisi
Günümüzde kobra etkisinin en güzel örneği dünyadaki merkez bankalarının genişlemeci para politikalarının, arzu edilenin tersine sonuçlar yaratması diyebiliriz. Piyasalara sağlanan bol likiditenin amacı, bunun şirketlere kredi olarak verilmesi ve böylece yatırımların artması idi. Bankalar ise risk almak istemeyip bu likiditeyi yine merkez bankasına yatırmış ve üzerine faiz almaya başlamışlardı. Merkez bankaları eksi faiz uygulamasına geçerek paranın kendilerine geri gelmesini engellediler. Ancak bu kez de tahvil faizleri eksiye geçmeye, enflasyon beklentileri de deflasyona dönmeye başladı! Aşırı düşük faizler büyüme üzerinde ters etki yarattı. Merkez bankaları hala çeşitli yöntemlerle bu döngüden çıkma çabasındalar!
Sonuç olarak;
Amerika’daki seçimlerin sonucu dünyayı da etkilemeye devam ediyor. Seçim sonucuna itiraz edenler ilk kez kongreyi işgal etti. En son 200 yıl önce böyle bir olay olmuş. Twitter'ın ardından Facebook da, bir dayanağı olmadan seçimin hileli olduğunu iddia etmeye devam eden ABD Başkanı Donald Trump'ın hesabını geçici olarak kilitledi.
Hesabı 24 saatliğine engelleyen Facebook, Trump'ın ABD Kongresi'ni işgal eden protestoculara hitaben konuştuğu ve seçimlerde hile olduğunu iddia ettiği videoyu da kaldırdı. Facebook "Kaldırdık çünkü süregiden şiddeti dindirmek yerine bunu körükleyeceğini düşünüyoruz" açıklamasını yaptı.
YouTube da "seçimlerin hileli olduğunu yaymaya yönelik kuralları ihlal ettiği" gerekçesiyle videonun platformdan kaldırıldığını açıkladı.
Twitter Trump'ın seçimlerin hileli olduğunu iddia eden video paylaşmasının ardından, Trump'tan topluluk kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle üç mesajını kaldırmasını istediklerini ve 12 saatliğine hesabını kilitlediklerini açıkladı. Twitter, kaldırılması istenen mesajların silinmemesi halinde, hesabın kilitli kalmaya devam edeceğini söyledi.
“Politikacı gelecek seçimleri, devlet adamı ise gelecek nesilleri düşünür"
(James Freeman Clarke)
